Тау жыныстары механикасы

Сипаттама: Тау жыныстарының механикасы пәні-бұл тау жыныстарының деформациясын, олардың беріктігі мен орнықтылығын, онда сұйықтар мен газдардың қозғалысын, сондай-ақ осы деформациялар мен қозғалыстарды тудыратын күштерді (табиғи және техногендік шығу тегі) зерттейтін тау ғылымы.

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Тау-кен өндірісінің негіздері

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	15
Практикалық жұмыстар	30
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	30
СӨЖ	75
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны

Компонент: Таңдау бойынша компонент

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• Пәннің мақсаты: - тау жыныстары массивінің механикалық қасиеттері мен табиғи кернеулі-деформацияланған күйі туралы жедел және сенімді ақпарат алу; - табиғи және технологиялық факторлардың әсерінен деформация және бұзылу процестерінің дамуы нәтижесінде осы жағдайдың өзгеру заңдылықтарын анықтау; - жер қойнауы ресурстарын тиімді және қауіпсіз игеруді қамтамасыз ету үшін тау жыныстары массивінде геомеханикалық және геодинамикалық процестерді басқарудың технологиялық әдістерінің жүйесін анықтау бойынша гипотезалар, теориялар мен әдістерді құру болып табылады.

Міндет

• Тау-кен жыныстары механикасының негізгі міндеті геомеханикалық процестерді, яғни тау-кен массивінде болып жатқан және онда тау-кен жұмыстарын жүргізумен байланысты процестерді зерттеу, тау-кен қабаты мен жер бетінің қалыңдығын бағалау, болжау және бақылау әдістерін жасау, сондай-ақ тау-кен қысымын, жер асты және ашық тау-кен қазбаларының тұрақтылығын, тау-кен жұмыстарының әсерінен тау-кен қабаттары мен жер бетінің жылжуын басқару және тау-кен қысымының динамикалық көріністерін алдын алуды қарастырады.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• білуге тиіс: тау жыныстары механикасының даму тарихын, тау жыныстары механикасының негізгі заңдарын, теориялық және эксперименттік зерттеу әдістерін, модельдеу әдістерін, тау жынысындағы кернеуді бөлуді

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Тау-кен өндірісінің нақты міндеттерін шешу кезінде есептерді орындау үшін алынған білімді пайдалану қабілеті

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• тау-кен жыныстарының физикалық-механикалық қасиеттерін анықтау әдістері, оларды болжау және басқару, Тау-кен өндірісінің технологиялық процестері туралы пайымдауларды қалыптастыру

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• мемлекеттік және орыс тілінде әдеби және іскерлік жазбаша және ауызша сөйлеуді білу, сондай-ақ, ең аз дегенде әлемде кең таралған шет тілдерінің бірін білу; техникалық құжаттаманы әзірлей білу және оны пайдалана білу, компьютерлік техниканы және телекоммуникациялық желілерді қоса алғанда, басқа да байланыс және ақпарат құралдарын пайдалана білу; іскерлік қарым-қатынас психологиясы мен этикасын білу; кәсіби топты немесе ұжымды басқару дағдыларын меңгеру.;

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Қазіргі заманғы білім алу тау жыныстары механикасының салалары, тау-кен өндірісінде білімді қолдана білу; мәселелерді іргелі зерттей білу, пайдалы қазбаларды игеру кезінде жыныстардың деформациясын есептеу дағдысын қолдану

Негізгі әдебиет

• 1. Певзнер М.Е., Иофис М.А., Попов В.Н. Геомеханика . – М.: МГГУ, 2008. 2. Борщ-Компаниец В.И. Механика горных пород: массивов и горное давление. -М.: МГИ, 2009. 3. Машанов А.Ж. Механика массива горных пород. - Алма-Ата, Наука, 2011