Еңбекті қорғау

Сипаттама: Еңбекті қорғау саласындағы ұғымдарды қалыптастыру, еңбекті қорғау жөніндегі халықаралық және мемлекеттік нормативтер мен стандарттарды, ұйымдарда еңбекті қорғауды басқару жүйелерін зерделеу, қауіпсіздік міндеттерін шешу, өндірістік санитарияның, қауіпсіздік техникасының, электр қауіпсіздігінің және өртке қарсы профилактиканың қазіргі заманғы талаптарын ескере отырып, нақты өндірістік жағдайларда қауіпті және зиянды факторлардың әсер ету тәуекелдерін төмендету және жою.

Кредиттер саны: 3

Пререквизиты:

• Кәсіпорын экономикасы

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	15
Практикалық жұмыстар	15
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	15
СӨЖ	45
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны	Жазбаша емтихан

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• Еңбекті қорғаудың теориялық және практикалық негіздерін меңгерген жас мамандарды даярлау, адам қауіпсіздігі мен қорғалуына, оның денсаулығы мен жұмысқа қабілеттілігін сақтауға, төтенше жағдайларда іс-қимыл жасауға дайындығына қойылатын талаптармен тиімді кәсіби қызметтің үздіксіз бірлігі туралы мамандардың түсінігін қалыптастыру.

Міндет

• - адамның еңбек қызметі мен демалыс аймақтарында қалыпты жағдай жасау; - адамды және оның тіршілік ортасын зиянды әсерлерден қорғау шараларын әзірлеу және іске асыру; - жаңа техника мен технологиялық процестерді оларды пайдалану қауіпсіздігі бойынша қазіргі заманғы талаптарға сәйкес жобалау; - шаруашылық объектілерінің және техникалық жүйелердің қалыпты жағдайда және ТЖ-ның жұмыс істеу тұрақтылығы; - ТЖ салдарын болжау және бағалау; - халықты, өндірістік персоналды авариялардың, апаттардың, дүлей зілзалалардың салдарынан қорғау және қазіргі заманғы зақымдау құралдарын қолдану жөнінде шешімдер қабылдау, сондай-ақ оларды жою жөнінде шаралар қабылдау.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Құқықтық сауаттылығы жоғары білімді тұлғаны қалыптастыруға ықпал ететін еңбекті қорғау саласындағы базалық білімді меңгеру. Еңбекті қорғау саласында арнайы білімді меңгеру.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Еңбекті қорғау саласындағы сапаны басқару әдістерін және пайдалануда қолданылатын техниканың қауіпсіз жағдайын меңгеру

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Өндірістік процестердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында білімді қолдану және әдістерді салыстырмалы талдау мүмкіндігіне ие болу

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Заманауи техникамен жұмыс істеу дағдысын меңгеру, еңбекті қорғауды қамтамасыз ету саласында ақпараттық технологияларды қолдана білу

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Еңбекті қорғау саласындағы негізгі нормативтік құжаттармен жұмыс істеу дағдыларына ие болу және өндірісте адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін технологияларды әзірлеу үшін қазіргі заманғы әдістерді қолдану

Оқыту әдістері

Оқу сабақтарын өткізу кезінде мынадай білім беру технологияларын пайдалану көзделеді - 1) дәстүрлі оқу қызметінің технологиялары (дәріс-семинар). 2) оқу-кәсіптік қызмет технологиясы. 3) проблемалық оқыту технологиясы. 4) дамыта оқыту технологиялары. 5) саралап оқыту технологиясы. 6) іскерлік ойын технологиясы.

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Кезең	Тапсырма түрі	Өлшем
1  рейтинг	Практикалық сабақтар	0-100
	Дәріс материалдарын тапсыру
	Нормативтік құжаттармен жұмыс
	Тестілеу
2  рейтинг	Практикалық сабақтар	0-100
	Дәріс материалдарын тапсыру
	Нормативтік құжаттармен жұмыс
	Тестілеу
Қорытынды бақылау	емтихан	0-100

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Тапсырма түрі	90-100	70-89	50-69	0-49
	Өте жақсы	Жақсы	Қанағаттанарлық	Қанағаттанарлықсыз

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

И= 0,6	Р1+Р2	+0,4Э
	2

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Әріптік жүйе бойынша бағалар	Балдардың сандық эквиваленті	Балдар (%-тік құрамы)	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар
A	4.0	95-100	Өте жақсы
A-	3.67	90-94
B+	3.33	85-89	Жақсы
B	3.0	80-84
B-	2.67	75-79
C+	2.33	70-74
C	2.0	65-69	Қанағаттанарлық
C-	1.67	60-64
D+	1.33	55-59
D	1.0	50-54
FX	0.5	25-49	Қанағаттанарлықсыз
F	0	0-24

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Кіріспе; "Еңбекті қорғау" курсының мақсаты мен мазмұны; Курстың негізгі терминдері мен анықтамалары, мамандарды дайындаудағы рөлі; Еңбекті қорғауды қамтамасыз етудің теориялық негіздері
• Еңбекті қорғаудың құқықтық және ұйымдастырушылық мәселелері; ЕҚ саласындағы ҚР Ұлттық саясаты; ЕҚ бойынша негізгі заңнамалық актілер және нормативтік құжаттар
• Еңбекті қорғауды басқару жүйесі; Кәсіпорындағы ЕҚ жай-күйін қадағалау және бақылау қызметін ұйымдастыру
• Еңбекті қорғау бойынша іс-шараларды жоспарлау және қаржыландыру
• Еңбек туралы заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік; Қызметкерлерді қауіпсіз еңбек тәсілдеріне оқыту
• Жазатайым оқиғаларды тексеру және есепке алу; Жарақаттану мен кәсіби ауруларды талдау әдістері
• Еңбекті қорғау жағдайын бағалау критерийлері; Еңбекті қорғауды насихаттау
• Өндірістік бөлмелердің метеорологиялық жағдайлары және олардың өзгеруіне әсер ету факторлары (температура, ауа ылғалдылығы, ауа қозғалысының жылдамдығы); Адам ағзасына ауа температурасының, ылғалдылығының және қозғалыс жылдамдығының әсері; Сәулелі жылу энергиясы, оның зиянды әсері
• Өндірістік бөлмелерді желдету; Табиғи және механикалық желдету, артықшылықтары мен кемшіліктері
• Адам ағзасына зиянды заттардың әсері және олардың жұмыс аймағының ауасындағы шекті рұқсат етілген шоғырлануы
• Өндірістік шаң; Шаңның физикалық-химиялық қасиеттері; Химиялық құрамына байланысты шаңның адам ағзасына әсері
• Өндірістік жарықтандыру, есептеу талаптары мен әдістері
• Шу мен дірілден қорғау; Адамға шу мен дірілдің әсер ету қаупі; Жабдықтарға, оның құрылымына қойылатын гигиеналық және техникалық талаптар, Шу мен діріл деңгейін бақылау әдістері
• Электр қауіпсіздігі; Электр тогының адамға әсері; Электр қауіпсіздігі бойынша үй-жайларды жіктеу; Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету
• Өнеркәсіптік кәсіпорындардағы өрт қауіпсіздігі; Жану туралы негізгі мәліметтер; Өрт себептері; Өрт қауіптілігі бойынша өндірістердің санаттары; Құрылыс конструкцияларының отқа төзімділігі; Жабдыққа қойылатын өртке қарсы талаптар

Негізгі әдебиет

• 1 Закон Республики Казахстан «Конституция Республики Казахстан» 2 Трудовой Кодекс РК от 2015г , с изм. на 01.01. 2019 3 Закон Республики Казахстан «О гражданской защите» ,2014 4 Безопасность и охрана труда в РК. Сборник нормативных актов. Правила требования. Типовые инструкции; Алматы: Lem , 2017 5 Охрана труда и техника безопасности в строительстве (СНИП РК 1.03-05-2011); Алматы: Lem , 2016 6 Дурановская Г.П. «Безопасность и охрана труда. Трудовое законодательство: комментарии, вопросы и ответы»; Алматы: Lem , 2017 7 Аманжолов Ж. , Охрана труда и техника безопасности; Астана : Фолиант,2011 7 Арустамов Э.А. Безопасность жизнедеятельности:Учебник для студентов высшего профессионального заведения-М.: Академия, 2008. 8 Аипов А.К., Охрана труда и безопасность жизнедеятельности; Учебное пособие,-Астана: Каз.УЭФМТ, 2013 9 Даумова Г.К. Еңбекті қорғау: оқу құралы. - Өскемен: ШҚМТУ, 2017.-134 б. 10 Аманжолов Ж., Охрана труда и техника безопасности: Учебное пособие. 2-ое издание.-Астана: Фолиант, 2011. -440 с. 11 Нурбаева Н.А. Еңбекті қорғау пәнінен зертханалық пракикум: оқу құралы - Өскемен: ШҚМТУ, 2010.- 88 б.

Қосымша әдебиеттер

• 12 Бурашников Ю.М. Безопасность жизнедеятельности. Охрана труда на предприятиях пищевых производств / Ю.М. Бурашников. - СПб.: Гиорд, 2007. – 416 13 Бурашников Ю.М. Охрана труда в пищевой промышленности, общественном питании и торговле / Ю.М. Бурашников. - М.: Academia, 2018. 14 Васильев, Н.Е. Охрана труда на железнодорожном транспорте: Учебное пособие / Н.Е. Васильев. - М.: Academia, 2018 15 Воронкова, Л.Б. Охрана труда в нефтехимической промышленности: Учебное пособие для студентов учреждений среднего профессионального образования / Л.Б. Воронкова, Е.Н. Тароева. - М.: ИЦ Академия, 2012 16 Графкина, М.В. Охрана труда. Автомобильный транспорт: Учебник / М.В. Графкина. - М.: Academia, 2014 6 Минько, В.М. Охрана труда в машиностроении: Учебник / В.М. Минько. - М.: Academia, 2016. 273с.