8-сабақ. Грамматика
Етістіктің
шақтары
Сөйлеп тұрған сәтке байланысты қимылдың
өту мезгілін білдіру етістіктің шағы (времена глагола)
деп аталады. Етістіктің шақтары:
Келер шақ
болжалды келер
шақ
(будущее предположительное время глагола) |
мақсатты келер
шақ (будущее
время намерения) |
ауыспалы келер
шақ (переходное будущее время) |
|
- ар Ç +
-ер +
□
-р -с |
Ç + -мақ,-мек -бақ,-бек + □ -пақ,-пек
|
Ç + - а - е + □ - й |
Болжалды келер шақтың жіктелуі
|
жақ |
жекеше |
көпше |
|
І |
Мен жазармын (возможно,
напишу) |
Біз жазармыз (возможно,
напишем) |
|
ІІ |
Сен жазарсың
(возможно, напишешь) |
Сендер жазарсыңдар
(возможно, напишете) |
|
|
Сіз жазарсыз (возможно,
напишете) |
Сіздер жазарсыздар (возможно,
напишете) |
|
ІІІ |
Ол жазар (возможно,
напишет) |
Олар жазар (возможно,
напишут) |
Мақсатты келер шақтың жіктелуі
|
жақ |
жекеше |
көпше |
|
І |
Мен тапсырмақпын
(я намерен сдать) |
Біз тапсырмақпыз
(мы намерены сдать) |
|
ІІ |
Сен тапсырмақсың
(ты намерен сдать) |
Сендер тапсырмақсыңдар
(вы намерены сдать) |
|
|
Сіз тапсырмақсыз (Вы
намерены сдать) |
Сіздер тапсырмақсыздар
(Вы намерены сдать) |
|
ІІІ |
Ол тапсырмақ (он
намерен сдать) |
Олар тапсырмақ
(они намерены сдать) |
Ауыспалы келер шақтың жіктелуі
|
жақ |
жекеше |
көпше |
|
І |
оқимын |
оқимыз |
|
ІІ |
оқисың |
оқисыңдар |
|
|
оқисыз |
оқисыздар |
|
ІІІ |
оқиды |
оқиды |