Конкурс атауы: ғылыми гранттарды қаржыландыру және (немесе) 2023-2025 жылдарға арналған ғылыми-техникалық жобалар.

Жоба жетекшісі: Кульгильдинова Тулебике Алимжановна, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, халықаралық коммуникациялар кафедрасының, Абылай хан атындағы  ҚазХҚжӘТУ.

Идентификаторлар:

• Scopus Author ID 57160209000,
• ORCID https://orcid.org/0000-0002-0290-6290

Жобаның зерттеу тобы

Жобаның аңдатпасы

Қазақстанда 4.0 Индустриясына көшу процесінің негізгі міндеттерінің бірі жоғары технологиялық өндірісті дамыту болып табылады. Сапалы адами капитал өндірістің жоғары технологиялық түрлерін, ғылымды қажет ететін экономиканы дамытуға және инновациялық кәсіпкерліктің белсенділігін арттыруға әкеп соғатыны жалпыға бірдей танылған.

Аталмыш жоба адами капитал құзыреттерінің кәсіпкерлік құрылымдардың инновациялық дамуына әсерін айқындау жолымен Қазақстанның ғылыми-технологиялық даму сценарийлерін анықтауға бағытталған, себебі технологиялық өзгерістерді жүзеге асыруға және экономиканың 4.0 Индустрияға көшуіне қабілетті кадрлар сұранысқа ие болып келеді.

Зерттеу келесі гипотезаларды тексеруді талап етеді:

• Адами капитал құзыреттерінің белгілі бір жиынтығымен кәсіпкерлік құрылымдар технологиялық дамуға қайта бағдарлануға дайын болады;
• Жағдайды уақтылы талдау және болжамды даму мемлекеттік құрылымдарға адами капиталдың жаңа құзыреттерін қалыптастыру үшін елдің инновациялық климатын құруға мүмкіндік береді, ал ЖОО мен жұмыс беруші кәсіпорындар 4.0 Индустрияға көшу процестеріне белсенді түрде тартылатын болады.

Мақсаты:

Кәсіпкерлік құрылымдардың инновациялық белсенділігін арттыру үшін Қазақстандағы 4.0 Индустрияға көшу процестеріне елеулі әсер ететін адами капиталдың сапасын сипаттайтын факторларды анықтау.

Жобадан күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер:

1. Қалыптасқан өнеркәсіптік-өндірістік өңірлік ерекшелікті көрсететін ЖОО инженерлік кадрларын даярлау бағыттарын талдау ұлттық еңбек нарығындағы мамандар ұсынысының көлемін және оларды өнеркәсіптік өңірлерде одан әрі пайдалану мүмкіндігін анықтауға мүмкіндік береді.

2. 4.0 Индустрияға көшу процесінің қазіргі заманғы үрдістерін ескере отырып, адами капиталдың мемлекеттің экономикалық өсуіне әсерін бағалау үшін экономикалық-математикалық модель әзірлеу.
3. Жоғары инженерлік білім беруді одан әрі реформалау жөніндегі тұжырымдамалық тәсілдер білім беру сапасының жоғары деңгейін, кәсіпкерлік және технологиялық ойлауды дамытуды қамтамасыз етеді. Өірлер бөлігінде базалық салалар бойынша білікті кадрларға қажеттілік болжамы өнеркәсіптік технологиялар мен инновацияларды енгізу процестерін жандандыру үшін адами капиталдың ұлттық, өңірлік, жеке және мәдени сипаттамаларын жүйелеуге мүмкіндік береді.

4. Ресурстық-процестік тәсілді қолдану негізінде 4.0 Индустрияға көшу бойынша өмірлік циклдің әрбір кезеңінде жоғары технологиялық және ғылымды қажет ететін салаларда адами капиталды дамыту құзыреттіліктер картасының моделін әзірлеу.

Жобаны іске асыру әсерлердің келесі түрлеріне қол жеткізуге ықпал ететін болады:

• Ғылыми-техникалық әсер – әлемдік экономикадағы үстем үрдістерді зерттеу Қазақстан экономикасының технологиялық құрылымының деңгейін және экономикалық өсудің жаңа моделіне көшу үшін жағдайларды айқындауға мүмкіндік береді. Нәтижесінде Қазақстан өңірлерінің өнеркәсіп салаларын технологиялық дамытудың қазіргі заманғы үрдістерінің негізгі бағыттары айқындалатын болады және 4.0 Индустрияға көшуге кедергі келтіретін проблемалар айқындалатын болады.
• Экономикалық әсер – инновациялық даму контекстінде инновациялық-бағдарланған кәсіпкерлік құрылымдардың адами капиталының сапасын арттыру есебінен елдің экономикалық өсуіне жәрдемдесу.
• Әлеуметтік әсер – кәсіпкерлік құрылымдар бизнестің технологиялық құрылымын жетілдіру үшін жаңа құзыреттерге ие адами ресурстарға мүдделі және техникалық жоғары оқу орындарының түлектер арасында жоғары жұмыспен қамтуды қамтамасыз етеді.

Жалпы алғанда, бұл зерттеу адами капитал теориясын дамытуға, экономикалық жүйенің әртүрлі деңгейлеріне қатысты адами капиталды дамыту арқылы кәсіпкерлік құрылымдардың инновациялық белсенділігін арттырудың ұйымдастырушылық-экономикалық тетіктерін қалыптастыруға; осы саладағы шешілетін проблемалардың күрделілік деңгейі туралы идеяны тереңдетуге және кеңейтуге; білім беру және кадрларды даярлау жүйелерін жетілдіру негізінде адами капиталдың білімі мен кәсіби құзыреттілігінің өсу процестерін реттеудің басым бағыттарын негіздеуге мүмкіндік береді.