Технологиялық үдерістерді автоматтандыру

Сипаттама: Студенттерді технологиялық үдерістерді реттеу процесін реттейтін автоматтандырылған басқару жүйесін құру және пайдалану үрдісінде реттеудің негізгі принциптері, жүйені реттеу жүйесінің құрылымы, тұрақтылық және стационарлық жүйені реттеу мәселелері, реттеудің негізгі заңдары.

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Физика

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	30
Практикалық жұмыстар	15
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	30
СӨЖ	75
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны	Емтихан

Компонент: Таңдау бойынша компонент

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• Байытуда салада техникалық процесстермен басқару, автоматты реттеу, бақылау жүйелерін қолдануда және құрастыруда студенттерге білім беруді қалыптастыру.

Міндет

• Пәнді толық меңгерген студенттің міндеті: Түсінігі болуы тиіс: техникалық басқару объектілері, реттеуіштер, реттеудің негізгі принциптері, автоматты реттеу (басқару) жүйелері, статикалық және динамикалық тәртіп, жүйенің математикалық сипатталуы, анализі және синтезі.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Білуі тиіс: - тәртіптің тарихын, дамуына ат салысқан отан ғалымдардың орны; - сызықты алгебра әдістерін қолдануды, матрицалардың теориясын, дифференциалды теңдеулерді; - дәлдік және жүйелік сапа, тұрақтылықты талдаумен есептеуді жүргізу, сапаның және жүйелердің тұрақтылығын зерттеу; - сандық басқарушы есептеуіш техиканың қолдануына талдау жасау және басқару жүйелерінің синтезі.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Тәжірибелік білім жинау тиіс: Сызықты жүйелердің теория әдістері және мазмұны, басқарудың сызықты жүйелерінің негізгі принциптері және зерттеу әдістері, автоматтандырылған басқарудың негізгі жалпылама теориясы, күй жағдайлардың кеңістік әдістері және комплексті өзгергіштің теориялар функциялары.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Істей алуы тиіс: - техникалық объектілерді және өндірістерді автоматтандыру кезінде орындалатын автоматтандырылған жүйелердің функцияларын; - автоматты басқару сызбаларын жасаудың негізгі принциптері, автоматты басқару жүйелерінің негізгі үлгілері, олардың математикалық түрде сипатталуы және жобалауы мен зерттеудің негізгі мақсаттары.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Автоматтандыру құралдарын дұрыс пайдалану тек осы саладағы білім мен дағдылар болған жағдайда ғана мүмкін болады.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Автоматтандыру бойынша жобалық құжаттаманы пайдалана білу, автоматтандырылған реттеу және басқарудың автоматтандырылған жүйелерін (БАЖ) типтік жүйелер туралы түсінік алу.

Оқыту әдістері

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Кезең	Тапсырма түрі	Өлшем
1  рейтинг		0-100
2  рейтинг		0-100
Қорытынды бақылау	емтихан	0-100

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Тапсырма түрі	90-100	70-89	50-69	0-49
	Өте жақсы	Жақсы	Қанағаттанарлық	Қанағаттанарлықсыз

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

И= 0,6	Р1+Р2	+0,4Э
	2

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Әріптік жүйе бойынша бағалар	Балдардың сандық эквиваленті	Балдар (%-тік құрамы)	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар
A	4.0	95-100	Өте жақсы
A-	3.67	90-94
B+	3.33	85-89	Жақсы
B	3.0	80-84
B-	2.67	75-79
C+	2.33	70-74
C	2.0	65-69	Қанағаттанарлық
C-	1.67	60-64
D+	1.33	55-59
D	1.0	50-54
FX	0.5	25-49	Қанағаттанарлықсыз
F	0	0-24

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Введение
• Переработка технологической информации
• Сведения о структуре технических средств автоматизации и управ- ления технологическими процессами и ком- плексами
• Средства использования командной информа- ции (исполнительные механизмы, усилители мощности)
• Автоматизация непрерывных и дискретных технологических процессов
• Специфика периодических и дискретных процессов как объектов управления
• Системный подход к управлением сложны- ми системами
• Моделирование объектов и систем
• 10
• Сравнительный анализ алгоритмов опти- мизации статических режимов
• Примеры алгоритмов оптимального управления технологическими режимами объ ектов
• Автоматизированные системы управления технологическими процессами
• Состав АСУ ТП

Негізгі әдебиет

• Теория автоматического регулирования.- Часть первая. Под ред. А. А. Воронова. М. : Высшая школа, 1986.
• Стефани Е. П. Основы расчета настройки регуляторов теплоэнергетических процессов.- М.: Энергия, 1972.
• Полоцкий Л. М. Автоматизация химических производств.- М. : Химия, 1982.
• Техника чтения схем автоматического управления и технологического контроля. Под ред. А.С. Клюева. - М.: Энергоиздат, 1991.