Төтенше жағдайлар кезінде су-техникалық нысандарды қорғау

Сипаттама: Пән су тораптарын салу және пайдалану кезінде пайда болатын төтенше жағдайлар кезінде су объектілерін қорғау бойынша іс-шараларды, әртүрлі аймақтарда ГЭС құрудың ықтимал салдарын болжау; мониторинг жүйесінің көмегімен су тораптарының техникалық және технологиялық жағдайын бақылауды оқытады

Кредиттер саны: 6

Пререквизиты:

• Табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлар

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Компонент: Таңдау бойынша компонент

Цикл: Кәсіптік пәндер

Мақсат

• "ТЖ кезінде су техникалық объектілерін қорғау" пәнінің мақсаты - студенттерді гидротехникалық құрылыстарды пайдалану кезінде пайда болатын төтенше жағдайлар кезінде су объектілерін қорғау бойынша теориялық және практикалық дайындау: - төтенше жағдайлардағы ұйымдастыру-техникалық іс-шаралар, жұмыстарды ұйымдастыру және үйлестіру; - су тораптарының төтенше жағдайлар кезіндегі жұмыс істеу жағдайын талдау; - гидротехникалық құрылыстардың қалыпты жұмыс істеуін бақылаумен танысу

Міндет

• - төтенше жағдайлардың әсеріне ұшырайтын су объектілерінің жұмысымен танысу; - гидротехникалық құрылыстардың топталуы, жұмыс атқару жағдайлары мен ерекшеліктерін оқып үйрену; - төтенше жағдайлардан су техникалық объектілерде орын алатын апаттарды білу; - су техникалық объектілерінің төтенше жағдайлардан бұзылу жағдайлары мен себептерін білу; - гидротехникалық құрылыстардағы аварияларды жіктеу және оның себептерін оқып үйрену; - су тораптарының техникалық және технологиялық жағдайын бақылау жүйелерімен танысу.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• - төтенше жағдайлар кезінде су техникалық объектілерін қорғаудың мақсаттары мен міндеттері; - гидротехникалық құрылыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша құқықтық, техникалық және ұйымдастыру іс-шараларының теориялық негіздері; - гидротехникалық құрылыстар мен су тораптарының жұмыс істеу тұрақтылығын бақылау және болжау әдістері; - гидродинамикалық апаттардың қаупін төмендету.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• - төтенше жағдайлар кезіндегі су техникалық объектілеріндегі аварияларды болжау және бақылау, алдын алу әдістерін меңгеру; - мамандардың төтенше жағдайлар кезіндегі су техникалық объектілерінде құқықтық, техникалық және ұйымдастыру іс-шараларын әзірлеуге және орындауға қажеттілігін әзірлеу. - жұмысшылар мен қызметкерлерді су техникалық объектілерін инженерлік қорғау негіздерін, сондай-ақ төтенше жағдайлардағы іс-қимылдарға оқып үйрету.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Нормативтік-техникалық және нормативтік-инженерлік құжаттаманы орындау, төтенше жағдайлар кезінде су техникалық объектілерін қорғау жүйесінің қағидаттарын әзірлеу және енгізу

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Өзінің өндірістік және қоғамдық қызметін кәсіби жүзеге асыру және төтенше жағдайлардағы апаттардың салдарларын төмендету бойынша әдістер мен бағдарламаларды әзірлеуге және іске асыруға қатысу

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• - Тәжірибеде базалық білімді қолдана білу; - жаңа білім алу, соның ішінде заманауи білім беру және ақпараттық технологияларды қолдану; - еңбек қауіпсіздігі саласындағы негізгі ұғымдарды білу;

Оқыту әдістері

Оқу сабақтарын өткізу кезінде мынадай білім беру технологияларын пайдалану көзделеді - 1) дәстүрлі оқу қызметінің технологиялары (дәріс-семинар). 2) оқу-кәсіптік қызмет технологиясы. 3) проблемалық оқыту технологиясы. 4) дамыта оқыту технологиялары. 5) саралап оқыту технологиясы. 6) іскерлік ойын технологиясы.

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Характеристика водных объектов, подвергаемых воздействию чрезвычайных ситуаций
• Классификация, условия и особенности эксплуатации гидротехнических сооружений
• Классификация плотин и их функции
• Чрезвычайные ситуации, связанные с авариями на водотехнических объектах
• Условия и причины разрушения водных технических объектов от чрезвычайных ситуаций
• Техногенные и природные факторы, влияющие на эксплуатацию гидротехнических сооружений
• Гидрологические риски природного характера
• Защита от разрушительного воздействия наводнений

Негізгі әдебиет

• 1 Гидротехнические сооружения комплексных гидроузлов. / Под ред. П.С. Непорожного. М. «Энергия», 2018. – 138 с. 2 Ляпичев Ю.П. Гидротехнические сооружения: Учебн. пособие. – М.: РУДН, 2018. – 302 с. 3 «Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдай жіктемесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 2-шілдедегі № 756 қаулысы 4 ҚР ҚНжЕ 2.03-10-2002* Су басу және су астында қалу қаупі бар аймақтардағы инженерлік қорғау 5 ҚР ҚН 3.04-01-2018 Гидротехникалық құрылыстар 6 ҚР ҚН 3.04-03-2018 Гидротехникалық құрылыстар негіздері 7 ҚР ҚН 3.04-09-2018 Өзендік гидротехникалық құрылыстар 8 Абдрахманов С.К. Қазақстан Республикасындағы төтенше жағдайдың алдын алу мен жоюдың мемлекеттік жүйесі туралы. Ақпараттық анықтамалық нұсқаулық - Алматы, 2018-375б. 9 Гришин М.М., Слисский С.М., Антипов А.И., Воробьев Г.А., Иванищев В.Ф., Орехов В.Г., Пашков Н.Н., Поспелов В.Н., Рассказов Л.Н. Гидротехнические сооружения. – М.: Высшая школа, 2015. – Ч. 1. – 615 с.

Қосымша әдебиеттер

• 10 Хамутова М.В., Кушников В.А. Математическая модель прогнозирования последствий наводнений. Вестник Астрахан. гос. техн. ун- та. Серия управление, вычисл. техн. информ., 2019. – № 3. – С. 109-114. 11 Симагин И.М., Полуян Л.В. Моделирование зон возможных затоплений при авариях на гидротехнических сооружениях. SAFETY2018. – Екатеринбург, 2018. – С. 14-21. 12 Джомартова Ш.А., Зиятбекова Г.З. К вопросу о проблемах разработки автоматизированных систем предупреждения и прогнозирования прорыва дамб // Вестник КазНТУ им. К.И. Сатпаева, 2018. – № 2(126). – С.136-139. 13 Шарипханов С.Д., Раимбеков К.Ж., Кусаинов А.Б. Чрезвычайные ситуаций техногенного характера. Основные понятия и определения / учебное пособие. – Кокшетау: Кокшетауский технический института КЧС МВД Республики Казахстан, 2015. – 102 с. 14 Альтшуль А.Д. Гидравлические расчеты водосбросных гидротехнических сооружений. Справочное пособие. – М.: Энергоатомиздат, 1988. – 624 с.