Геодезия мен картографиядағы геоақпараттық жүйелер

Сипаттама: Пән геоақпараттық (ГАЖ) технологияларды кәсіби қызметте қолдану саласында теориялық және практикалық білімі бар мамандарды даярлауға, ГАЖ-технологияларда, геодезия және картография саласында қолданылатын геокеңістіктік деректерді жинау, өңдеу және тарату компьютерлік технологиясын қолдану дағдыларына бағытталған.

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Сандық картографиялау

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• Пән кәсіби қызметте геоақпараттық (ГАЖ) технологияларды қолдану саласында теориялық және практикалық білімі, ГАЖ технологияларында, геодезия мен картографияда қолданылатын геокеңістіктік деректерді жинау, өңдеу және таратудың компьютерлік технологияларын қолдану дағдылары бар мамандарды даярлауға бағытталған.

Міндет

• - ГАЖ артықшылықтарын, деректердің әртүрлі түрлерін алу, сақтау, редакциялау тәсілдерін, геоөңдеу құралдары мен құралдарының алуан түрлілігін, деректерді талдау және нәтижелерді ұсыну тәсілдерін үйрену;
• - ГАЖ құрылымы және олардың компоненттері, ГАЖ жұмысының негізгі принциптері, қазіргі ГАЖ аналитикалық мүмкіндіктері туралы теориялық білімді игеру;
• - әртүрлі ГАЖ бағдарламалық құралдарымен тәжірибе жинақтау.
• - геоақпараттық жүйелер және олардың басқа пәндер арасындағы орны туралы түсінік қалыптастыру;
• - геодезиялық аспаптардың жұмыс принциптерін зерттеу және ГАЖ көмегімен аспаптардан жиналған деректерді автоматтандырылған өңдеу және тақырыптық карта құру.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Техника және технология облысында шешім қабылдауға базалық дағдыларын пайдалануға дайындығы

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Геоақпараттық жүйелерді жаһандық, ұлттық, жергілікті және муниципальдық деңгейде жасап шығаруға қабілеттілігі

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Геодезиялық және аэроғарыштық ақпараттарды картографиялау, ғылыми-зерттеу және өндірістік жұмыстар мақсатында синтездеу, өңдеуге қабілеттілігі.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Практика жүзінде зерттеу, жобалау жұмыстарын ұйымдастыру және ұжымды басқаруда дағдысын, икемділігін пайдалана білу қабілеті.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Мультимедиялық виртуальды, көп мақсатты кеңістікті сандық модельдеу технологияларын ғылыми –зерттеу және өндірістік-технологиялық шешімдерге ендіруге қабілеттілігі.

Оқыту әдістері

-интерактивті дәріс (оқытудың келесі белсенді түрлерін қолдану: талқыланатын (басқарылатын) пікірталас немесе әңгіме; модерация; слайдтарды немесе оқу фильмдерін көрсету; оймен шабуыл; мотивациялық сөйлеу);

-проблемалық дәріс (дәйекті модельденген проблемалық жағдайлардың логикасына және шешілуі керек тапсырмаға сүйенеді);

- берілген шарттар негізінде әртүрлі жағдайлардың даму сценарийлерін құру;

- ақпараттық-коммуникациялық (қолданбалы бағдарламалардың кәсіби пакеттерін пайдалана отырып, компьютерлік сыныптағы сабақтар);

- іздеу-зерттеу (оқу процесінде студенттердің өзіндік зерттеу қызметі);

- пікірсайыс түріндегі практикалық сабақ (пікірсайыс және пікір алмасу түріндегі мәселені талқылау кезіндегі топтық пікірталас);

- студенттік зерттеу топтарының жұмыс нәтижелерін талқылау.

Мүмкіндігі шектеулі жандарды оқыту кезінде пәнді ойдағыдай игеру үшін мынадай бейімделген білім беру технологиялары қолданылуы мүмкін: - қашықтықтан білім беру; - жеке бағдарланған (мысалы, тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушылар үшін экрандық пернетақтаны және ақпаратты енгізудің балама құрылғыларын пайдалану; есту қабілеті бұзылған студенттерге компьютерлік техникамен, аудиотехникамен, бейнетехникамен, электрондық тақтамен оқытылатын оқу аудиториясын жабдықтау); - пәнге бағытталған (мақсат қою процесі, яғни мақсаттар білім алушылардың іс-әрекеттерінде көрсетілген олардың нәтижелері арқылы қалыптасады); - оқу материалын игеруге көмек көрсету үшін ұйымдастырылған білім алушылармен қосымша жеке консультациялар мен сабақтар өткізу.

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Геоақпараттық технологиялар негіздері ГАЖ аспаптық құралдарының мәні
• ГАЖ қолдану аясы
• ГАЖ және сандық картография
• ГАЖ үшін деректер көздері
• ГАЖ технологиясының ақпараттық ерекшелігі
• ГАЖ-дағы ақпаратты талдау
• ГАЖ технологиясын құру және пайдалану
• ГАЖ-ға тақырыптық ақпарат
• ДББЖ (Деректер базасының басқару жүйесі) компоненттері
• Векторлық модельдерді алу тәсілдері
• Растрлық ақпаратты сығу әдістері
• Интерактивті кеңістіктік деректерді таңдау
• Жіктеу функциялары
• Векторлық қабаттасу операторлары
• Функцияларды байланыстыру

Негізгі әдебиет

• ЭЛЕКТРОННОЕ УЧЕБНОЕ ПОСОБИЕ «ОСНОВЫ ГЕОИНФОРМАЦИОННЫХ СИСТЕМ», Екатеринбург 2018. доступ: https://elar.rsvpu.ru/bitstream/123456789/22893/1/RSVPU_2018_023.pdf
• Кашура, В. Н.Геоинформационные системы в геодезии : пособие для студентов специальности 1-56 02 01 «Геодезия» / В. Н. Кашура. – Минск : БНТУ, 2017. – 51 с. доступ:https://rep.bntu.by/bitstream/handle/data/35200/Geoinformacionnye_sistemy_v_geodezii.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Шихов А.Н., Черепанова Е.С., Пьянков С.В. Геоинформационные системы: методы пространственного анализа: учеб. пособие / А.Н. Шихов, Е.С. Черепанова, С.В. Пьянков. Перм. гос. нац. исслед. ун-т. – Пермь, 2017. – 88 с.: ил. доступ: https://gisgeo.org/wp-content/uploads/2023/02/geoinformacionnye_sistemy.pdf
• Дубровский, А. В. Д797 Геоинформационные системы: автоматизированное картографирование [Текст] : учеб.-метод. пособие / А. В. Дубровский, О. И. Малыгина. – Новосибирск : СГУГиТ, 2016. – 94 c. http://lib.sgugit.ru/irbisfulltext/2017/&Дубровский/Об.%20документ.pdf
• Картавцева, Е.Н. Графическая обработка результатов полевых измерений с использованием САПР и ГИС-технологий: учебное пособие / Е.Н. Картавцева. – Томск : Изд-во Том. гос. архит.-строит. ун-та, 2021. – 141 с. – Текст :непосредственный. доступ: https://eee-science.ru/wp-content/uploads/2022/09/КартавцеваЕН_Графическая-обработка-результатов-полевых-измерений_compressed-1.pdf
• Шнитко, С. Г. ГИС в геодезии : конспект лекций для студентов специальностей 1-56 02 01 «Геодезия» и 1-56 02 01 02 «Инженерная геодезия» / С. Г. Шнитко. –Новополоцк : ПГУ, 2014. – 68 с. доступ: https://elib.psu.by/bitstream/123456789/8848/1/Шнитко_лекции_ГИС%20в%20Геодезии.pdf

Қосымша әдебиеттер

• IPR SMART http://www.iprbookshop.ru. Логин ektu пароль - vqZScCFD. Для начала рабо-ты пользователям необходимо пройти личную регистрацию под указанными логином и паролем, а впоследствии авторизоваться под своими учетными данными
• ScienceDirect - http://www.sciencedirect.com.
• EBSCO Discovery Service (EDS) -http://search.ebscohost.com
• Цифровые технологии картографирования : учебное пособие / Д. В. Лисицкий ; МОиН РК, ВКГТУ им. Д. Серикбаева. - Усть-Каменогорск : ВКГТУ, 2011. - 144 с. : ил. - (Серия учебно-методической литературы, издаваемой в рамках программы МОН РК "Привлечение зарубежных ученых и консультантов в ведущие вузы Казахстана"). - Библиогр.: с. 163. - 300 т., 500 т. ГРНТИ 36 УДК 528
• Таныгина, Е. А. Географические информационные системы : Метод.указания по выполнению лаб.работ для студ.спец. 4313,4404,4603,4602 / Е.А.Таныгина. - Усть-Каменогорск : ВКГТУ, 2002. - 36 c. - Библиогр.: с. 36. - 70.00 т. ГРНТИ 36 УДК 528.93:004.6(075.8)
• Киселев, Михаил Иванович. Основы геодезии : Учебник / М.И.Киселев. - 2-е изд., испр. . - М. : Высш. шк., 2003. - 368 c. - Библиогр.: с. 364. - Б. ц. УДК 528
• Географические информационные системы и цифровое картографирование : производственно-практическое издание / Н. Б. Калабаев. - Алматы : [б. и.], 1998. - 226 с. : рис., табл. - Библиогр.: с. 215-221. - ISBN 9965-01-132-Х : 1000.50 т.
• Современные проблемы геодезии и картографии в зарубежной период. научно-техн. печати 1997 г. : библиографич. указатель. - М. : ЦНИИГАиК, 1997. - 99 с. - 121 т. 66 т.