Жасанды интеллект негіздері
Сипаттама: Пәнде жасанды интеллект саласындағы зерттеулердің негіздері берілген. Білім мамандықта пайдаланатын мәтіндік құжаттарды, аудио және бейне контентін және басқа мазмұнды жасау үшін жасанды интеллект негізіндегі құралдар мен платформаларды практикалық қолдану дағдыларын алады. Курс кәсіби салада мәтіндерді талдау, деректерді интерактивті визуализациялау, деректерді талдау, тәуекелді болжау және бағалау үшін жасанды интеллект құралдарын пайдалану қарастырылған. AI пайдаланудың этикалық аспектілері қарастырылады.
Кредиттер саны: 6
Пререквизиты:
- Информациялы-коммуникацилық технологиялар
Пәннің еңбек сыйымдылығы:
| Жұмыс түрлері | сағат |
|---|---|
| Дәрістер | 30 |
| Практикалық жұмыстар | |
| Зертханалық жұмыстар | 30 |
| СӨЖО | 30 |
| СӨЖ | 90 |
| Қорытынды бақылау нысаны | емтихан |
| Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны | Жазбаша емтихан |
Компонент: ЖОО компоненті
Цикл: Базалық пәндер
Мақсат
- Теориялық білімді ұсыну және бағдарламалық құралдар мен жасанды интеллект әдістерін практикалық қолдану саласында теориялық білім мен дағдыларды пайдалану саласындағы құзыреттер кешенін қалыптастыру, интеллектуалды қалыптастыру теориясы мен тәжірибесінің қазіргі жағдайы туралы тұтас идеяны қалыптастыру. әртүрлі мақсаттарға арналған жүйелер.
Міндет
- жасанды интеллекттің негізгі ұғымдары мен салаларының мазмұнын анықтау және ашу;
- білімді бейнелеудің негізгі үлгілерін енгізу, олардың ерекшеліктерін ашу, қолданудың негізгі салаларын көрсету;
- арнайы қабықшаларды пайдалана отырып, мамандандырылған (олардың профиліне сәйкес) жүйелерді жобалау дағдыларын дамыту.
Оқыту нәтижесі: білу және түсіну
- ЖИ негізгі түсініктерін, тарихын, білімді бейнелеу модельдерін білу
- ЖИ әдістерін меңгеру, негізгі ұғымдарды түсіну
Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану
- негізгі интеллектуалды бағдарламалық жүйелерді қолдану үшін ұсынылған ЖИ теорияларын, әдістері мен принциптерін пайдалану мүмкіндігі
Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру
- ЖИ технологияларының адам қоғамындағы әлеуметтік салдарын талқылау және талдау
Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер
- командада жұмыс істеу үшін қажетті коммуникациялық қабілеттерді дамыту
Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі
- қажетті ақпаратты жинау, жүйелеу және қорытындылау алған білімдерін іс жүзінде қолдана білу.
Оқыту әдістері
интерактивті дәріс (оқытудың келесі белсенді формаларын қолдану: жетекпен (басқарылатын) пікірталас немесе әңгімелесу; слайд-шоу немесе оқу фильмдері; ми шабуылы; мотивациялық сөйлеу);
ақпарат және байланыс (мысалы, әртүрлі операциялық жүйелер мен кәсіби қолданбалы бағдарламалық пакеттерді қолданатын компьютерлік сыныптағы сабақтар);
іздену және зерттеу (оқу процесінде студенттердің өзіндік зерттеу қызметі).
Білім алушының білімін бағалау
Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.
| Кезең | Тапсырма түрі | Өлшем |
|---|---|---|
| 1 рейтинг | Зертханалық жұмыс 1 | 0-100 |
| Зертханалық жұмыс 2 | ||
| Зертханалық жұмыс 3 | ||
| Аралық тестілеу 1 | ||
| 2 рейтинг | Зертханалық жұмыс 4 | 0-100 |
| Зертханалық жұмыс 5 | ||
| Зертханалық жұмыс 6 | ||
| Аралық тестілеу 2 | ||
| Қорытынды бақылау | емтихан | 0-100 |
Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты
| Тапсырма түрі | 90-100 | 70-89 | 50-69 | 0-49 |
|---|---|---|---|---|
| Өте жақсы | Жақсы | Қанағаттанарлық | Қанағаттанарлықсыз | |
| Бақылау сұрақтарына жауап беру | жүйелі теориялық білімдерін көрсетеді, терминологияны меңгереді, дәлелді қорытындылар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, материалды еркін меңгергендігін және нақтылау сұрақтарына жылдам жауап беру қабілетін көрсетеді | мықты теориялық білімін көрсетеді, терминологияны меңгереді, дәлелді қорытындылар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, материалды еркін меңгергендігін көрсетеді, бірақ сонымен бірге шамалы қателіктер жібереді, оны өз бетінше немесе мұғалімнің көмегімен түзетеді. | Теориялық білімі үстірт, дәлелді қорытынды жасап, мысалдар келтіре білу жеткіліксіз, материалды меңгеру, баяндау логикасы мен жүйелілігі жеткіліксіз, қателерін мұғалім түзеткенде ғана түсініп жөндей алады. | Пәннің теориялық негіздерін білмегендігін көрсетеді, дәлелді қорытындылар жасауды және мысалдар келтіруді білмейді, материалды нашар меңгергенін көрсетеді, терминологияны білмейді, баяндау логикасы мен жүйелілігінің жоқтығын көрсетеді, түзете алмайтын қателіктер жібереді мұғалімнің түзетуімен де сабақта жауап беруден бас тартады |
| Зертханалық сабақтарда жұмыстарды орындау | қажетті әрекеттер тізбегін сақтай отырып толық көлемде орындалған зертханалық жұмыс; есепте барлық жазбаларды, кестелерді, суреттерді, сызбаларды, графиктерді, есептеулерді дұрыс және дұрыс толтырады; қателерді талдауды дұрыс орындайды. Сұрақтарға жауап беру кезінде сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, негізгі ұғымдарға нақты анықтама беріп, түсіндіреді; жауапты жаңа мысалдармен сүйемелдейді, білімді жаңа жағдайда қолдануды біледі; оқытылатын және бұрын оқытылатын материал арасында, сондай-ақ басқа пәндерді оқуда алған материалмен байланыс орната алады. | «өте жақсы» бағаға қойылатын талаптарды орындады, бірақ 2-3 кемшілік жіберді. Студенттің сұрақтарға жауабы «өте жақсы» жауапқа қойылатын негізгі талаптарды қанағаттандырады, бірақ білімін жаңа жағдайда қолданбай, бұрын оқыған материалмен және басқа пәндерді оқуда меңгерген материалмен байланысын қолданбай беріледі; сыни емес бір қате немесе екі кемшіліктен көп емес жіберілген және студент оларды мұғалімнің көмегінсіз өз бетінше түзете алады. | жұмыс аяқталмаған, бірақ практикалық жұмыстың кемінде 50% орындалған, бұл дұрыс нәтижелер мен қорытындыларды алуға мүмкіндік береді; Жұмыс барысында қателіктер жіберілді. Сұрақтарға жауап беру кезінде студент сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, бірақ жауап беру кезінде курс сұрақтарын меңгеруде бағдарламалық материалды одан әрі меңгеруге кедергі келтірмейтін мәселелер туындайды; Бір ғана шамалы қате және екі-үш қатеден артық емес, оны оқушы мұғалімнің азғантай көмегі арқылы түзетеді. | жұмыс көлемінің 50%-дан аспайтын көлемін орындады, бұл дұрыс қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді. Сұрақтарға жауап беру кезінде бағдарлама талаптарына сәйкес негізгі білім мен дағдыларды меңгермегендігін көрсетеді; «қанағаттанарлық» бағалау үшін қажетті мөлшерден көп қателер мен кемшіліктер жіберді, қойылған сұрақтардың көпшілігіне жауап бере алмайды; |
Бағалау нысаны
Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:
- Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
- Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.
Қорытынды бағаны есептеу формуласы:
| И= 0,6 | Р1+Р2 | +0,4Э |
| 2 |
мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;
Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.
Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:
Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:
| Әріптік жүйе бойынша бағалар | Балдардың сандық эквиваленті | Балдар (%-тік құрамы) | Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар |
|---|---|---|---|
| A | 4.0 | 95-100 | Өте жақсы |
| A- | 3.67 | 90-94 | |
| B+ | 3.33 | 85-89 | Жақсы |
| B | 3.0 | 80-84 | |
| B- | 2.67 | 75-79 | |
| C+ | 2.33 | 70-74 | |
| C | 2.0 | 65-69 | Қанағаттанарлық |
| C- | 1.67 | 60-64 | |
| D+ | 1.33 | 55-59 | |
| D | 1.0 | 50-54 | |
| FX | 0.5 | 25-49 | Қанағаттанарлықсыз |
| F | 0 | 0-24 |
Дәріс сабақтарының тақырыптары
- ЖИ-ке кіріспе
- ЖИ құралдарымен таныстыру
- Үлкен тіл үлгілері (LLM)
- Кодсыз жасанды интеллект платформалары
- Генеративті ЖИ құралдары
- Бейнеленудің анықталу құралдары
- Natural Language Processing NLP табиғи тілді өңдеу құралдары
- Жасанды интеллект көмегімен деректерді визуализациялау ЖИ көмегімен деректерді визуализациялау әдістері
- Маркетинг пен жарнамадағы ЖИ Маркетинг пен жарнамада ЖИ қолдану
- Қаржыдағы ЖИ Қаржы қызметтеріндегі ЖИ
- Тұтынушыларға қызмет көрсетудегі ЖИ ЖИ көмегімен тұтынушылар тәжірибесін жақсарту
- Білім берудегі ЖИ Білім берудегі ЖИ инновациялары
- ЖИ этикалық ойлары ЖИ-тағы этикалық мәселелер
- ЖИ және қоғам ЖИ қоғамға және қауымдастықтарға әсері
- ЖИ-тағы болашақ трендтер ЖИ-тегі жаңа трендтер
Негізгі әдебиет
- Агамалиев Р.: От "Энигмы" до ChatGPT. Эволюция искусственного интеллекта и российские бизнес-кейсы. – Москва: Миф, 2024. – 208 стр. - ISBN 978-5-00214-351-1
- Фостер Дэвид. Генеративное глубокое обучение. Как не мы рисуем картины, пишем романы и музыку. 2-е международное изд. Санкт-Петербург: Издательский дом Питер, 2024.- 448 с. - ISBN 978-601-08-3729-4
- Харбанс Р.: Грокаем алгоритмы искусственного интеллекта. Санкт-Петербург: Питер- Трейд, 2022.- 368 с. – ISBN 978-5-4461-2924-9
- Доэрти Пол, Уилсон Джеймс: Душа машины. Радикальный поворот к человекоподобию систем искусственного интеллекта. - Москва: Миф , 2024. – 368 стр. – ISBN 978-5-00195-689-1
- Баймұхамедов М.Ф., Баймұхамедова А.М., Боранбаев С.Н. «Жасанды интеллект: қазіргі заманғы теория және тәжірибе. Artificial Intelligence: Modern Theory and Practice» (в одной книге на казахском и английском языках) (реализация в двух томах). Алматы: Бастау, 2020 (ISBN 1т.- 978-601-7991-32-6) (ISBN 2т.- 978-601-7991-33-3);
- Яворский В.В. Интеллектуальные информационные технологии: учебник / В.В. Яворский. - Алматы : Эпиграф, 2019. - 342, [1] с. : ил., табл. - Библиогр.: с. 341-342. - ISBN 978-601-327-561-1.
- Оразбаев Б.Б. Методы и системы искусственного интеллекта в экономике: учебное пособие для студентов и магистрантов специальностей "Информационные системы" и "Вычислительная техника и программное обеспечение" в экономических вузах / Б.Б. Оразбаев, Б.А. Серимбетов. - Алматы : Эпиграф, 2019. - 307, [1] с. : ил. - Библиогр.: с. 305-307. - ISBN 978-601-240-394-7.
- Разработка и анализ данных: учеб. пособие / Р. У. Тукеев; КазНУ им. аль-Фараби. - Алматы : Қазақ ун-ті, 2017. - 109 с. ISBN 978-601-04-2261-2
- Шевчук Е.В. Интеллектуальные информационные системы: учебно-методическое пособие / Е.В. Шевчук. - Алматы: CyberSmith, 2017. - 137 с. - ISBN 978-601-310-319-8.
Қосымша әдебиеттер
- Pedro Uria-Recio, Randy McGraw. Machines of Tomorrow: From AI Origins to Superintelligence & Posthumanity. 2024;
- RYAN BENNETT. Artificial Intelligence and Generative AI Made EASY: A Beginner's Guide to Mastering ChatGPT, Google Bard, and Tomorrow's Tech Today. 2023;
- Data Science на службе бизнеса. Книга об интеллектуальном анализе данных / Д. М. Назаров, С.В.Бегичева, Д.Б. Ковтун, А.Д. Назаров. – Москва: Ай Пи Ар Медиа; Алматы: EDP Hub (Идипи Хаб), 2023. – 330 с.;
- Стивен, Даггэн. Искусственный интеллект в образовании: Изменение темпов обучения. : [Электронный ресурс], 2020, https://iite.unesco.org/wp-content/uploads/2020/12/Steven_Duggan_AI-in-Education_2020_RUS.pdf;
- Джон, Пол Мюллер. Искусственный интеллект для чайников: Санкт-Петербург: Диалектика, 2019 г. ISBN: 978-5-907114-57-9;
- Новиков, Ф. А. Символический искусственный интеллект: математические основы представления знаний: учебное пособие для вузов / Ф. А. Новиков. — Москва : Издательство Юрайт, 2024. — 278 с. — (Высшее образование). — ISBN 978-5-534-00734-3. — Текст : электронный // Образовательная платформа Юрайт;
