Автомобильде пайдаланатын материалдар

Сипаттама: Автомобильдерді пайдалану материалдарының (отындар, майлар, жағармайлар, техникалық сұйықтықтар, лак-бояу, резеңке техникалық және басқа да полимерлік материалдар) құрамы мен физика-химиялық қасиеттерін, сыртқы факторлардың әсерінен олардың өзгеру заңдылықтарын, олардың автомобиль түйіндері мен агрегаттарының жұмыс тиімділігіне әсерін зерттейді. Пайдалану материалдарын алудың, қайта өңдеудің, сақтаудың және кәдеге жаратудың заманауи және болашақ технологиялық әдістері де зерделенеді.

Кредиттер саны: 6

Пререквизиты:

• Электромобиль және гибридті автомобиль құрылысы

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• Студенттерде қазіргі заманғы пайдалану материалдарының (отындар, майлау матери-алдары, арнайы сұйықтықтар, металл емес материалдар) сапасына қойылатын пайдалану-техникалық талаптардың күрделі кешенін еркін меңгеруге мүмкіндік беретін, олардың ішкі жану қозғалтқыштарының, трансмиссия агрегаттарының және автомобильдердің басқа да конструктивтік тораптарының сенімділігі мен ұзақ мерзімділігіне әсерін ескере отырып, білім мен дағдыларды қалыптастыру, сондай-ақ экономикалық және экологиялық фактор-ларды ескере отырып, оларды тиімді қолдануды ұйымдастыру.

Міндет

• - ЖЖМ тұрлерін анықтау
• - автомобильдерді пайдалану қауіпсіздігі мен тиімділігіне әсер ететін пайдалану материалдарының қасиеттерін анықтау;
• - автомобильдерді пайдалану кезінде теріс экологиялық салдарларды азайтуды, автомобильдердің қауіпсіз және тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ететін пайдалану материалдарын таңдау
• - жылжымалы құрамның таңдалған пайдалану материалдарымен жұмысын болжау,
• - пайдалану материалдарын ұтымды пайдалануды ұйымдастыру.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Пайдалану материалдарының негізгі қасиеттері, сапа көрсеткіштері; оларды ұтымды қолдануды ұйымдастыру

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Көлік құралының нақты түрі үшін отын және майлау материалдарының маркаларын дұрыс таңдау; алмастырғышты таңдауды техникалық негіздеу

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Талдау: жанар-жағармай материалдарын алу тәсілдері; ЖЖМ сапасының көлік техникасының жұмысына әсерін.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Шындықты бейнелеу және өзгерту үшін білімді шығармашылық түрде пайдалану; өз ойыңызды дұрыс, сауатты, түсінікті және жеткілікті түрде түсіндіру байланыс серіктестерінен ақпаратты қабылдау. Коммуникативтік қызметті жүзеге асыру, нақты оқу және оқудан тыс жағдайларда қарым-қатынас ережелерін пайдалану; ауызша және жазбаша түрде сөйлеу әрекетін дербес ұйымдастыру.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Жаңа білім мен дағдыларды, оның ішінде қызмет саласымен тікелей байланысты емес жаңа салаларда меңгеру, әлеуметтік және кәсіби құзыреттерді дамыту үшін таным, оқыту және өзін-өзі бақылау әдістері мен құралдарын өз бетінше қолдану қабілеті

Оқыту әдістері

Классикалық оқыту әдісі;

Аудиовизуалды техникалық құралдардың көмегімен оқыту;

"Кеңесші" жүйесі;

Оқулықтың көмегімен оқыту;

Компьютерлік оқыту;

Аралас оқыту.

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Көлік техникасында пайдаланылатын отындардың, майлар мен жағар майлардың, техникалық сұйықтықтардың және металл емес материалдардың негізгі түрлері
• Бензиндерге қойылатын техникалық-экономикалық талаптар және пайдалану сапасын сипаттайтын олардың физикалық-химиялық қасиеттерінің көрсеткіштері
• Дизель отындарына қойылатын талаптар және олардың пайдалану сапасын сипаттайтын физикалық-химиялық қасиеттерінің көрсеткіштері
• Газ тәрізді отынға қойылатын техникалық-экономикалық талаптар және оны пайдалану ерекшеліктері
• Отынның балама түрлері
• Сұйық майлардың мақсаты және үйкеліс түрлері туралы қысқаша мәліметтер
• Майларда қолданылатын қоспалар, олардың тағайындалуы және әрекет ету принципі
• Сұйық майларға қойылатын талаптар, олардың пайдалану сапасын сипаттайтын физикалық-химиялық қасиеттері
• Трансмиссиялық майлар және олардың қолданылу саласы
• Созымды майларға қойылатын талаптар олардың пайдалану сапасын сипаттайтын физикалық-химиялық қасиеттері
• Отын үнемділігінің негіздері
• Техникалық сұйықтықтар
• Пластмасса түрлері және олардың құрамы
• Лак-бояу материалдарының мақсаты және оларға қойылатын техникалық-экономикалық талаптар
• Резеңке материалдардың өзіне тән қасиеттері және оларды автомобиль бөлшектерін жасау үшін қолдану

Негізгі әдебиет

• Спиркин В.Г. Автомобильные эксплуатационные материалы. Учебник.- Москва, 2018.
• Эксплуатационные материалы. Учебное пособие. Автор В. В. Вербицкий, В. С. Курасов, А. Б. Шепелев. Лань, 2018
• Каня В.А., Пономаренко В.С. Эксплуатационные материалы [Электронный ресурс]: курс лекций. – Омск: СибАДИ, 2015
• Мырзабекова Д.М., Яковлев В.С. Пайдалану материалдары. «Көлік, көлік техни-касы және технологиялары» мамандығының студенттеріне зертханалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. Өскемен қ., 2020
• Мырзабекова Д.М., Яковлев В.С. Эксплуатационные материалы. «Транспорт, транспортная техника и технологии». – Усть-Каменогорск, 2020. Методические указания к лабораторным работам
• https://www.youtube.com/user/klods1000/videos - подборка роликов

Қосымша әдебиеттер

• Васильева Л.С. Автомобильные эксплуатационные материалы. Учебник для вузов. – М.: Транспорт, 2004
• Грамолин А.В., Кузнецов А.С. Топливо, масла, жидкости и материалы для эксплуатации и ремонта автомобилей. – М.: Машиностроение, 1995