Жылу энергетикасындағы есепке алу және бақылау құралдары

Сипаттама: Пән студенттерде жабдықты сенімді, қауіпсіз және энергияны тиімді пайдалануды қамтамасыз ететін жылу-энергетикалық процестердің параметрлерін өлшеу, тіркеу және автоматты бақылау саласында теориялық білім мен практикалық дағдыларды қалыптастырады. Жылу техниканың параметрлерін есепке алу және бақылау құралдары, өлшеудің заманауи әдістері мен құралдары, өлшеу құралдарының жұмыс принциптері, сондай-ақ параметрлерді өлшеу әдістері, мүмкін болатын қателіктердің сипаты мен көздері қарастырылады. Оқыту нәтижесінде студент өлшеу жүйелерінің жұмыс принциптерін түсіне алады, өлшеу әдістерін практикада қолдана алады, олардың дәлдігін талдап, бағалай алады, сондай-ақ бақылау құралдарының тиімділігі мен сенімділігін арттыру жолдарын ұсына алады.

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Инженерлік білім беруге кіріспе

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Кәсіптік пәндер

Мақсат

• Студенттерге жылуэнергетикалық үдерістердің параметрлерін өлшеу, тіркеу және автоматты бақылау саласындағы теориялық білім мен практикалық дағдыларды қалыптастыру, жабдықтардың сенімді, қауіпсіз және энергияны үнемдей отырып жұмыс істеуін қамтамасыз ету.

Міндет

• Студенттерді жылуэнергетикада қолданылатын өлшеу құралдары мен автоматтандыру құралдарының негізгі түрлерімен таныстыру. Температураны, қысымды, шығынды, деңгейді өлшеу құралдарының және автоматты реттеу жүйелерінің құрылымы мен жұмыс принциптерін үйрету. Есепке алу және бақылау құралдарын таңдауға, орнатуға, реттеуге, қызмет көрсетуге және тексеруге дағдыландыру. КИПиА (контрольно-өлшеу құралдары және автоматтандыру) жүйелерінің қауіпсіздік, сенімділік және энергия тиімділігін қамтамасыз етудегі рөлін түсіндіру. Өлшеу және бақылау жүйелерінің жұмысын талдауға, ақауларды анықтауға және негізделген техникалық шешімдер қабылдауға үйрету.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Температура, қысым, шығын, деңгей және басқа параметрлерді өлшеу құралдарының жұмыс принциптерін, құрылымын және жіктелуін білу. Жылумен жабдықтау және ЖЭС жүйелеріндегі өлшеу мен автоматты бақылаудың рөлін және маңызын түсіну. Автоматтандырылған басқару жүйелеріндегі аспаптардың қосылу сызбаларын және өзара әрекеттесуін түсіндіру.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Есепке алу және бақылау аспаптарын тәжірибеде пайдалану. Өлшеу құралдарын тексеру, баптау және техникалық қызмет көрсету жұмыстарын орындау. Өлшеу және автоматтандыру құралдарымен жұмыс істеу үшін нормативтік құжаттарды қолдану.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Өлшеу жүйелерінің дәлдігін, сенімділігін және тиімділігін бағалау. Өндірістік жағдайларға байланысты аспаптар мен бақылау сызбаларын таңдауды негіздеу. Жүйедегі ақаулардың себептерін талдау және оларды жою бойынша шешімдер ұсыну.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Өлшеу құралдарын пайдалану және реттеу бойынша сызбалар, нұсқаулықтар мен есептер құрастыру. КИПиА инженерлері мен мамандарымен техникалық пікірталас жүргізу. Диагностика және бақылау нәтижелерін құрылымдық түрде ұсыну.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Жаңа аспаптар мен сандық өлшеу технологияларын меңгеру. Өзіндік білім алу үшін техникалық әдебиеттерді, ГОСТ және нормативтік құжаттарды пайдалану. Есепке алу және бақылаудың интеллектуалды жүйелерін енгізуге бейімделу.

Негізгі әдебиет

• Шаповалов А. В., Киселевич В. В. Теплотехнические измерения и основы автоматического регулирования тепловых процессов: практикум по выполнению лабораторных работ. – Гомель: ГГТУ им. П. О. Сухого, 2021. – 77 с. – ISBN 978‑985‑535‑439‑1
• Герасимова О. В. Теплотехнические приборы и измерения: пособие для слушателей ИПК. – Гомель: ГГТУ им. П. О. Сухого, 2023. – 30 с.
• Долбикова Н. С., Захарова Л. М., Кузнецова А. В., Мерзликина Е. И., Никитина И. С., Цыпин А. В. Метрология и теплотехнические измерения: учебник. – Москва: НацИИ «МЭИ», 2021. – (объём ~300 с.)
• Кузнецов Н.Д., Чистяков В.С. Сборник задач и вопросов по теплотехническим измерениям и приборам – М.: Энергоатомиздат, 2015 г. – 325 с
• Латышенко К. П. Технические измерения и приборы: методы анализа и контроля: учебник для СПО. – Москва: Юрайт, 3‑е изд., испр. и доп., 2025. – 392 с. – ISBN 978‑5‑534‑20958‑7
• Шаповалов А. В., Киселевич В. В. Теплотехнические измерения и основы автоматического регулирования: практикум. – Гомель: ГГТУ им. П. О. Сухого, 2020. – 80 с. – ISBN 978‑985‑535‑439‑1

Қосымша әдебиеттер

• Глухов Д.А. Технические измерения и приборы / Д.А. Глухов. – Воронеж: Изд-во ВГЛТА, 2009
• Теплоэнергетика и теплотехника. В 4 кн.: справочная серия / Б. Г. Борисов [и др.]; под ред. А. В. Клименко, В. М. Зорина. - 4-е изд., стереотип. - М.: Издат. Дом МЭИ, 2007 – 630 с.
• Хансуваров К.И. Техника измерения давления, расхода, количества и уровня жидкости, газа и пара: учебное пособие / Хансуваров К.И., Цейтлин В.Г. – М.: Изд-во стандартов, 1999. – 283с.