Климаттың өзгеруінің себептері мен салдарлары

Сипаттама: Пәнді меңгеру барысында студенттер жер бетіндегі климаттың өзгеруі, климаттың өзгерісін тудыратын факторлар, климаттық емес факторлар және олардың климатқа әсері, климаттың өзгерісіне антропогендік әсерлер, факторлардың өзара әсері және климаттың өзгерісінен туындайтын салдарлар туралы ақпарат алады. Климат түсінігін және оның өзгеруін, жахандық жылыну проблемасымен қарастырады. Климаттың өзгеруінің себептері мен одан туындайтын салдарларды талдап, бағалау, алдын алу шараларын, климатты бақылаудың ғаламдық жүйесін, климат туралы аймақтық және ғаламдық деңгейдегі келісімдерді қарастырады.

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Төтенше жағдайларда аман қалу мен бағдарлаудың топографиясы

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• Студенттерге адамның шаруашылық қызметі мен климаттың өзгеруі арасындағы өзара тығыз байланысты, климаттың өзгеруінен туындайтын салдарлар, туындайтын экологиялық апаттар, төтенше жағдайлар олардың алдын алу шаралары жайлы түсініктерін қалыптастыру.

Міндет

• - климат, оның жаһандық және ұлттық ауқымдағы шаруашылық қызметінің нәтижесіндегі өзгерістері, климаттың өзгеруінен туындайтын негізгі салдарлар туралы теориялық білімді меңгеру; - студенттерде климаттың өзгеруіне қарсы күрестің негізгі құралы мен жаһандық және ұлттық ауқымда тұрақты даму негізінде «жасыл» экономика туралы түсінік қалыптастыру; - Қазақстан Республикасында және әлемде климаттың өзгеруіне бейімделу саласында студенттердің тәжірибе әлеуетін қалыптастыру және хабардарлығын арттыру; - климаттың өзгеруіне байланысты қоршаған ортаның жағдайын талдау дағдыларын қалыптастыру; - парниктік газдар, олардың климаттың өзгеруінде, парниктік газдар шығарындыларын азайту үшін тетіктер, оларды Қазақстанда енгізу, реттеу жүйесі туралы ақпарат алу; - климаттың өзгеруінің себептері мен салдарларын талдау және бағалаудың практикалық дағдыларын меңгеру.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• климаттың негізгі ұғымдарын, климаттың ерекшеліктерін, шаруашылық қызметінің нәтижесінде оның өзгерістерін, климаттың табиғи және шаруашылық жүйелерге әсерін; климаттың өзгерісі мен ғаламдық және ұлттық ауқымдағы тұрақты дамудың өзара байланысын, климаттың өзгеруіне қарсы күрестегі «жасыл» экономиканың рөлін; әлемдегі және Қазақстан Республикасындағы климаттың өзгеруіне бейімделуді; парниктік газдардың сипаттамаларын, олардың климаттың өзгеруіндегі рөлін, парниктік газдар шығарындыларын азайту механизмдерін, оларды Қазақстанда енгізу, парниктік газдарды реттеу жүйесін; климаттың ауыл шаруашылығына әсер етуі, Қазақстанның ауыл шаруашылығының Климаттық өзгерістерден осалдығы; климаттың су ресурстарына әсер ету салдары, Қазақстанның су саласында қалыптасқан проблемалар, су секторында бейімделу шаралары; қалдықтар проблемасын шешу жолдары. қоршаған орта жағдайы мен климаттың өзгеруінің себеп-салдарлық байланыстарын анықтау және талдау; экологиялық, экономикалық және әлеуметтік мәселелерді шешуде Климаттық ресурстардың рөлін бағалау; адам мен табиғаттың өзара іс-қимылымен байланысты зерттеу және практикалық міндеттерді шешу әдістері мен құралдарын пайдалану; Қазақстан экономикасының түрлі секторларында энергия үнемдеу бойынша Қазақстан экономикасының неғұрлым осал секторларында климаттың өзгеруіне бейімдеу бағдарламаларын жасау; климаттың өзгеруі және оның нәтижесінде туындайтын экологиялық салдарлар бойынша пікірталастарда өз көзқарасын дәлелдей отырып қорғау.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Өзінің өндірістік және қоғамдық қызметін кәсіби жүзеге асыру және төтенше жағдайлардың алдын алу саласындағы әдістер мен бағдарламаларды әзірлеуге және іске асыруға қатысу

Оқыту әдістері

Оқу сабақтарын өткізу кезінде мынадай білім беру технологияларын пайдалану көзделеді - интерактивті дәріс (оқытудың келесі белсенді түрлерін қолдану: атқарушы (басқарылатын) пікірталас немесе әңгімелесу; модерация; слайдтарды немесе оқу фильмдерін көрсету; ми шабуылы; мотивациялық сөйлеу); - берілген шарттар негізінде әртүрлі жағдайлардың даму сценарийлерін құру; - ақпараттық-коммуникациялық (мысалы, қолданбалы бағдарламалардың кәсіби пакеттерін пайдалана отырып, компьютерлік сыныптағы сабақтар); - іздеу-зерттеу (оқу үрдісінде студенттердің өзіндік зерттеу қызметі); - оқу міндеттерін шешу.

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Пәнге кіріспе: "Климаттың өзгеруі және "Жасыл" экономика " пәнін оқытуды ұйымдастыру және құрылымы
• Климаттың өзгеруі және оның табиғи және шаруашылық жүйелеріне әсері
• "Жасыл" экономика және климаттың өзгеруі
• "Жасыл" экономика және тұрақты даму
• Климаттың өзгеруін бағалау жөніндегі үкіметаралық климаттың өзгеруі жөніндегі сарапшылар тобының баяндамасы
• Қазақстандағы климаттың өзгеруі
• Өндірістік газ шығарындыларын реттеу
• Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
• Климаттық жүйе қалай жұмыс істейді және болашақтағы өзгерістерді бағалауға қажетті ақпараттар
• Ғылыми түсініктерді жетілдірудегі соңғы жетістіктер
• Атмосферадағы заттардың шығарындылары мен концентрациялары арасындағы байланыс
• Климаттың өзгеруінің себептері
• Климаттың өзгеруінің ықтимал салдарларын бағалау
• ҚР-да өнеркәсіптік қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру
• Жаһандық климаттық сценарийлер және климаттың өзгеруінің салдарлары

Негізгі әдебиет

• 1. Экологический кодекс Республики Казахстан. Кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК (с изменениями, внесенными от 02.01.2023 № 184, от 19.04.2023 № 223) 2. «Национальный доклад о состоянии окружающей среды использовании природных ресурсов РК за 2011-2014 гг» Минестерство энергетики РК – Астана, 2015 г. 3. Оценочный доклад об изменении климата на территории Казахстана – РГП «Казгидромет» Министерство окружающей среды и водных ресурсов РК. - Астана, 2021 г. 4. Материалы для подготовки Ежегодного бюллетеня изменения и состояния климата Казахстана за 2019 год //РГП «Казгидромет» – Астана, 2020 г. 5. II-VI Национальное Сообщение Республики Казахстан Рамочной конвенции ООН об изменении климата. 2021 г.Электронный ресурс: unfccc.int/resource/docs/natc/kaznc2r.pdf 6. Закон Республики Казахстан от 28 апреля 2016 года № 506-V О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам перехода Республики Казахстан к «зеленой экономике». 7. Кокорин, А. О. Изменение климата. Глоссарий терминов, используемых в работе РКИК ООН / А. О. Кокорин, О. Н. Липка, Р. В. Суляндзига. — Москва: Всемирный фонд дикой природы (WWF), 2015. — 93 c. — ISBN 978-5-906599-17-9. — Текст: электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART: [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/64656.html 8.Кокорин, А. О. Изменение климата: обзор Пятого оценочного доклада МГЭИК / А. О. Кокорин. — Москва: Всемирный фонд дикой природы (WWF), 2014. — 80 c. — ISBN 978-5-906599-07-0. — Текст: электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART: [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/64690.html 9.Логинов, В. Ф. Изменения климата: тренды, циклы, паузы / В. Ф. Логинов, В. С. Микуцкий. — Минск: Белорусская наука, 2017. — 180 c. — ISBN 978-985-08-2127-0. — Текст: электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART: [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/74068.html 10. Дуйсенбаева, С. Т. Изменение климата и зеленая экономика: учебное пособие / С. Т. Дуйсенбаева, Р. Т. Турекельдиева. — Тараз: Таразский региональный университет имени М.Х. Дулати, 2022. — 263 c. — ISBN 978-601-259-067-8. — Текст: электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART: [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/127426.html

Қосымша әдебиеттер

• 1. IPR SMART http://www.iprbookshop.ru 2. ScienceDirect - http://www.sciencedirect.com. 3. EBSCO Discovery Service (EDS) - http://search.ebscohost.com 4. Круглова, А.И. Климат и ограждающие конструкции (Количественная характеристика воздействия основных климатических факторов на наружные вертикальные поверхности ограждающих конструкций различной ориентации): науч. изд. / А. И. Круглова. - М.: Стройиздат, 1970. - 167 с. 5. Кокорин, А. О. Изменение климата. 100 вопросов и ответов / А. О. Кокорин. — Москва: Всемирный фонд дикой природы (WWF), 2010. — 120 c. — ISBN 978-5-9902255-2-7. — Текст: электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART: [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/13467.html 6. Логинов, В. Ф. Радиационные факторы и доказательная база современных изменений климата: монография / В. Ф. Логинов. — Минск: Белорусская наука, 2012. — 266 c. — ISBN 978-985-08-1387-9. — Текст: электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART: [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/11495.html