Прикладная геодезия

Сипаттама: Пән құрылыс өндірісінде пайда болатын әртүрлі халық шаруашылығындағы міндеттерді топографиялық-геодезиялық қамтамасыз ету әдістерін зерттеу, табиғи ресурстарды зерттеу және кеңістік пен уақыт бойынша құрылыстар мен жер бетінің тұрақтылығын зерттеуге, топографиялық-геодезиялық іздестіру әдістері, ғимараттар жобаларын нақты жер бетіне шығару және т.б. әдістері туралы білімді қалыптастыруға бағытталған.

Кредиттер саны: 5

Компонент: Таңдау бойынша компонент

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• Пәннің мақсаты құрылыстар мен ғимараттарды, технологиялық құрал -жабдықтарды тұрғызу, құрылыстарды пайдалану барысындағы инженерлік-геодезиялық жұмыстардың теориясын, жалпы принциптерін, әдістерін және технологияларын зерттеу болып табылады.

Міндет

• Қолданбалы геодезияның негізгі міндеттеріне, оңтайлы геодезиялық құрылыстардың схемалары мен бағдарламаларын ғылыми-техникалық негіздеу, сондай-ақ іздестіру, нақты жер бетіне шығару, негіздер мен құрылыстардың деформациясын тексеру және бақылау үшін геодезиялық жұмыстарды белгіленген дәлдікпен жүргізуді қамтамасыз ететін ең тиімді өлшеу әдістері мен құралдарын таңдау және әзірлеу жатады.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• - инженерлік-геодезиялық жұмыстардың негізгі түрлерін өндірудің теориялық негіздері мен принциптері; - геодезиядағы координаттар жүйесі және олардың өзара өзгерулері; - ГЛОНАСС және GPS спутниктік жүйелерінің жұмыс істеу принципі және ерекшеліктері; - құрылыстағы геодезиялық жұмыстар өндірісінің жобаларын құру әдістері.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• - жергілікті жердегі бұрыштарды, сызықтардың ұзындығын және биіктік өсімшесін геодезиялық өлшеуді жүргізу, геодезиялық негіздемені құру және жергілікті жердің топографиялық түсірілімдерін далалық және камералдық жұмыстарды орындау, геодезиялық өлшеулердің талап етілетін дәлдігін есептеуді орындау. - далалық және камералдық топографиялық-геодезиялық жұмыстарды жүргізу әдістерін қолдануды; - түсірілім геодезиялық негіздемені құру және электрондық тахеометрлермен топографиялық түсірулерді орындау әдістерін таңдау және қолдана білу; - топографиялық-геодезиялық ақпаратты компьютерлік өңдеу әдістерін; - құрылыстың әр түрлі кезеңдерінде инженерлік-геодезиялық жұмыстарды орындау әдістерін пайдалануы; - геометриялық параметрлерді орындау дәлдігіне нормативтік және жобалық құжаттама талаптарына сүйене отырып геодезиялық жұмыстардың дәлдігін есептеу әдістемесін пайдалана білу.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• - Ақпараттық технологиялар көмегімен өз бетінше ізденістер жасау және практикалық қызметте жаңа білімдер мен біліктерді, соның ішінде қызмет саласымен тікелей байланысты емес жаңа білім салаларында пайдалану қабілеті; - ақпаратты алудың, сақтаудың, өңдеудің негізгі әдістерін, тәсілдерін және құралдарын білу, ақпаратты басқару құралы ретінде компьютермен жұмыс істеу дағдысының болуы.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Жаңа білім мен іскерлікті, соның ішінде қызмет саласымен тікелей байланысты емес жаңа салаларда, әлеуметтік және кәсіби құзыреттілікті дамыту үшін таным, оқыту және өзін-өзі бақылау әдістері мен құралдарын өз бетінше қолдану қабілеті.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• пландық желіні жиілету бойынша жұмыстарды орындау; инженерлік-техникалық міндеттерді шешу кезінде жұмыстар кешенін жүзеге асыру; Геодезиялық өлшеулерді жүзеге асыру және далалық құжаттаманы жүргізу; құрылыс-монтаж жұмыстарына геодезиялық бақылауды жүзеге асыру; топографиялық-геодезиялық жұмыстарды орындау кезінде белгіленген нормалар мен ережелердің сақталуын қамтамасыз ету; ғимараттарды тұрғызу кезінде жер бөлуді ресімдеу үшін геодезиялық материалдарды келісуге және дайындауға қатысу; бастапқы деректерді дайындау және далалық материалдарды камералдық өңдеуді жүзеге асыру; топографиялық-геодезиялық сипаттағы карталарды, пландарды, схемаларды, профильдерді және басқа да материалдарды жасау; Геодезиялық аспаптар мен құралдарды тексеру және түзету; Геодезиялық жұмыстарды жоспарлауға, ұйымдастыруға және жоюға қатысу; өндірістік құжаттама мен есептілікті ресімдеу.

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Бөлу жұмыстар. Олардың негізгі тәсілдері. Өлшеу дәлдіктері
• Бөлу жұмыстар кезінде қателіктердің пайда болу себептері. Жобалық нүктелерді жер бетіне көшеру кезінде ең тиімді тәсілді тандау. Бөлу жұмыстардың дәлдігін бағалау
• Құрылыстарды бөлу технологиясы. Жобаны геодезиялық дайындау: аналитикалық есептеу, геодезиялық жұмыстардың өндірісінің жобасын құру
• Құрылыстың негізгі және басты остерін жер бетіне көшеру. Осьтерді бекіту. Бақылау өлшеулер. Атқарушы құжаттамаларын құрастыру
• Осьтерді бөлшектеп бөлу. Бөлшектеп бөлінген осьтерді бекіту және обносканы құру. Құрылысты тұрғызу кезінде оның элементтерінің геометриялық пішінін және өлшемдерін геодезиялық қамтамасыздандыру
• Арнаулы триангуляция. Жобалардың дәлдігін бағалау. Сызықтық және бұрыштық өлшеулердің талап етілген дәлдігін есептеу. Сызықтық және бұрыштық өлшеулердің ерекшіліктері және атмосфераның оларға тигізетін әсерін азайту жолдары. Құрылыс салынған территорияда пунктерді бекіту
• Инженерлік полигонометрия. Жобалардың дәлдігін бағалау. Бұрыштарды және сызықтарды өлшеу. Сызықтық өлшеулер үшін жаңа жарық қашықтық өлшеуіштерді қолдану.
• Дәлдік микротриангуляция. Жобалардың дәлдігін бағалау.
• Құрылыстық геодезиялық тор. Жер бетінде торды құру әдістері. Редуциялау әдісі. Торды құрудың кезіндерінің әртүрлі саны үшін өлшеулердің дәлдігін есептеу. Тордың пункттерін бекіту
• Биіктіктік торлар. Торларды жобалау
• Құрылыс салынған территорияны топографиялық түсіру.
• Құрылыс салынған аумақты фотограмметриялық әдістерін қолданып түсіру
• Жер асты коммуникацияларын түсіру. Ток жүргізетін коммуникацияларын іздеудің индуктивті әдістері. Қателіктердің пайда болу көздерін талдау. Жер асты жобаларын құрастыру
• Сызықтық құрылыстарды трассалау. Жобаланған трассаны ұзарту және дамыту
• Технико-экономикалық негіздеуді, технико-экономикалық есептеулерді, жобаны және жұмыстық құжаттарды құрастыру үшін магистральды трассаларды іздестіру технологиясы.

Негізгі әдебиет

• Багратуни Г. В. Инженерная геодезия: Учебник для вузов/Багратуни Г. В., Ганьшин В. И., Данилевич Б. Б. и др. 3-е изд., перераб. и доп. М., Недра, 2018. - 344 с.
• Ямбаев Х.К. Геодезическое инструментоведение: Учебник для вузов. – М.: Академический Проект; Гаудеамус, 2018. – 583 с. – (Gaudeamus).
• Большакова В. Д. Методы н приборы высокоточных геодезических измерений в строительстве. Под ред. В. Д. Большакова. М., «Недра», 2018. - 345
• http://4du.ru/books/prikladnaya_geodezy/
• Учебно-практическое пособие CREDO ТОПОПЛАН 1.0., Минск.- 2006, 163 с.
• Клюшин Е.Б., Киселев М.И., Михелев Д.Ш., Фельдман В.Д. Инженерная геодезия: Учебник для вузов / Под ред. Михелева Д.Ш. — 4-е изд., испр. — М.: Издательский центр «Академия», 2004. — 480 с.
• Авакян,Вячеслав Вениаминович.Қолданбалы геодезия : Оқу құралы / Авакян,Вячеслав Вениаминович, Касымканова, Хайни-КамальМихайловна, Джангулова,Гульнар Кабатаевна; ӘлФараби атынд. ҚазҰУ. - Алматы : Қазақ университеті,2017. - 248 б.