Ауыл шаруашылығын сумен жабдықтау және жайылымды суару

Сипаттама: Пән ауылдық елді мекендерді сумен қамту және жайылымдарды суландыру саласында базалық білімді қалыптастырады. Ауылдық елді мекендердің, далалық, мал шаруашылығы кешендерінің су қажеттілігін; шағын елді мекендерді сумен жабдықтау жүйелері мен схемаларын, олардың ерекшеліктерін зерделеуді көздейді. Аумақты суландыру жүйесін жобалау кезінде негізгі ережелерді және суландыру нысандарын, жайылымдарды суландыру техникасын қарастырады.

Кредиттер саны: 5

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• ауылдық елді мекеннің сумен жабдықтау жүйесін жобалау және аумақты суландыру, сумен жабдықтау схемасы мен жүйесін анықтау, көзден су алу шарттары, сондай-ақ суды тазарту құрылысын жобалау туралы білім қалыптастыру.

Міндет

• ауылдық елді мекен суының есептік шығындарын анықтау; ауылдық елді мекеннің тұйықталған су құбыры желісінің гидравликалық есебін орындау; су алу құрылыстарын есептеу әдістемемен танысу; су құбыры желісінің деталировкасын әзірлеу және құдықтардың ерекшеліктері мен кестелерін жасау; су құбыры желісінің бойлық профилін құру; суландыру жүйесін жобалаудың міндеттерімен, нысандарымен және принциптерімен танысу аумағында.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Суландыру және ауыл шаруашылығын сумен жабдықтау жүйелерін жобалау ерекшеліктерін, жер асты суларының түрлерін және олардан су алу тәсілдерін, жер асты су тоғандарын есептеу негіздерін білу.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Бұл пән бойынша алған білімдерін ауылдық елді мекендерді және ауыл шаруашылығына қатысты кіші - гірім шаураушылықтарды сумен қамтамасыз етуді жобалауда қолдана білу.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• білім алушылар терминологияны меңгеруі тиіс; өндірістік-технологиялық, ұйымдастыру-басқару, жобалау және зерттеу қызметі үшін дайын болуы керек

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• топта жұмыс істей алуы керек

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Ауылдық елді мекендерді сумен жабдықтау жүйесін және жайылымдарды суландыру жүйесін жобалау қабілеті.

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Кіріспе. Ауылшаруашылығын сумен жабдықтау жүйесі туралы жалпы мағлұмат. Елді-мекендердегі суды тұтыну. Су және оның қоғам дамуындағы алатын орны. Ауылдық елді-мекендердегі су құбырының санитарлы – гигиеналық және экономикалық мәні.
• Орталық үйлер мен шаруашылықтарды сумен жабдықтау.Топтық сумен жабдықтау жүйелері. Мал фермаларын сумен жабдықтау. Жайылымдық сумен жабдықтау. Егістікті сумен жабдықтау.
• Шағын елді мекендердегі таратушы, су құбыры желілерін есептеу. Есептік жағдайлар. Су құбыры желісін есептеуге дайындау.
• Су құбыры желісінің үлескелерінде арын жоғалуды анықтау.
• Сумен қамту жүйесіндегі арынды және арынсыз реттуешә ғимараттар
• Су құбыры желісі үлескілерін бөлшектермен жабдықтау.
• Су құбыры желісі үлескілерінің бойлық профилін тұрғызу.
• Жер асты сулары және су ресурстарын анықтау. Құбырлы құдықтар. Жер асты суларын топ құдықтармен шығару. Көлденең су қабылдау ғимараттары. Өзен алқаптарындағы жер асты суларын каптаждау. Сәулелі (тармақты - лучевые) су қабылдау ғимараты. Бұлақтарды каптаждау.
• Ашық суаттардан суды алу.
• Суландырудың негізгі түсініктері мен мақсаты. Суландыру түрлері. Суландыру шараларының бағыты мен реті.
• Суландырылатын алқаптарға судың қажеттілігін анықтау. Сумен жабдықтау аудандары, жайылымдар мен бірінші пайдалы суландыру орталықтарын орналастыру. Жайылымдарды суландыру орталықтарында судың қажеттілігін анықтау.
• Алқаптарды суландыру жүйесін жобалау. Алқаптарды суландыру жүйесі туралы түсінік. Ауылшаруашылық кәсіпорындарын суландыру жүйесі.
• Тиімді орталықтандыру тәсілінің негізі. Алқаптарды толық суландырудың орталықтандырылған және орталықтандырылмаған жүйесін жобалау. Толық суландырудың бірінші және екінші қиыстырылған жүйесін жобалау. Тиімді суландыру жүйесін таңдау.
• Ауқымды жерлерді суландыру мәселелері.
• Жайылымдарды суландыру техникасы.

Негізгі әдебиет

• Абрамов Н.Н. Водоснабжение. - М.:Стройиздат, 2009-440с.
• Николадзе Г.И., Сомов М.А. Водоснабжение. - М.: Стройиздат, 2008 – 688с.
• А. Д. Гуринович . Системы питьевого водоснабжения с водозаборными скважинами: планирование, проектирование, строительство и эксплуатация : монография /. - Минск : УП "Технопринт", 2004. - 247 с. - Библиогр.: с. 243
• М. А. Сомов, Л. А. Квитка.Водоснабжение : учебник / - М. : Инфра-М, 2008. - 286 с. : ил.
• Гидравлика и сельскохозяйственное водоснабжение: Учебное пособие/ -Изд-во:Лань 2017 г.-212с.: ил. Пташкина-Гирина Ольга Степановна, Волкова Ольга Сергеевна

Қосымша әдебиеттер

• СНиП РК 4.01-02-2009. Водоснабжение. Наружные сети и сооружения. 2009 - 183 с.
• Т.Шилхорн Ван Вин, И.Алимаев, Б.Уткелов. Пастбищные угодья в переходный период: ресурсы, пользователи и рациональное использование : научное издание /; Департамент экологически и социально устойчивого развития Региона Европы и Центральной Азии. - Астана, 2003. - 63 c. : рис., табл.
• Оводов В.С. Сельскохозяйственное водоснабжение и обводнения https://www.twirpx.com/file/2012381/