Климаттың өзгеруі және «жасыл» экономика

Сипаттама: Пәнді оқу аясында студенттер климаттың өзгеруі және «Жасыл» экономика туралы ақпарат алады. Климат түсінігін және оның өзгеруін, климаттың өзгеруінің салдарын зерттейді. Орнықты даму мәселелерін, Қазақстан Республикасының «жасыл» экономикаға көшуі жөніндегі тұжырымдаманың негізгі ережелерін қарастырады. Климаттық өзгерістерге қарсы күрес жөніндегі халықаралық келісімдерге, климаттың өзгеруі саласындағы халықаралық келісімдер бойынша Қазақстанның міндеттемелеріне талдау жасайды.

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Химиялық қауіпсіздік негіздері

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	15
Практикалық жұмыстар	30
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	30
СӨЖ	75
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны	жазбаша емтихан

Компонент: Таңдау бойынша компонент

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• студенттерге адамның экономикалық қызметі мен климаттың өзгеруі арасындағы өзара тығыз байланысты, «жасыл» экономиканы енгізу қажеттілігін түсінуін қалыптастыру; микро және макродеңгейлерде тұрақты дамуды және сапалы экономикалық өсуді қамтамасыз ету саласында шешімдер қабылдау дағдыларын дамыту

Міндет

• - климат, оның жаһандық және ұлттық ауқымдағы шаруашылық қызметінің нәтижесіндегі өзгерістері, климаттың табиғи және шаруашылық жүйелерге әсері туралы теориялық білімді меңгеру; - студенттерде климаттың өзгеруіне қарсы күрестің негізгі құралы мен жаһандық және ұлттық ауқымда тұрақты даму негізінде «жасыл» экономика туралы түсінік қалыптастыру; - Қазақстан Республикасында және әлемде климаттың өзгеруіне бейімделу саласында студенттердің тәжірибе әлеуетін қалыптастыру және хабардарлығын арттыру; - «жасыл» экономика талаптарын ескере отырып, климаттың өзгеруіне байланысты қоршаған ортаның жағдайын талдау дағдыларын қалыптастыру; - парниктік газдар, олардың климаттың өзгеруінде, ПГ шығарындыларын азайту үшін тетіктер, оларды Қазақстанда енгізу, реттеу жүйесі туралы ақпарат алу; - сауда-саттық жүйесін талдау және бағалаудың практикалық дағдыларын меңгеру; ПГ шығарындыларын реттеудің ұлттық бағдарламалары мен жоспарларын әзірлеу;

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Климаттың өзгеруі және «жасыл» экономика бойынша зерттеуде негізгі теориялық, әдіснамалық және этикалық мәселелерді сыни талдау. Деректерді жинау және талдаудың негізгі сандық және сапалық әдістерін қолдану және түсіндіру. Климаттың өзгеруі және «жасыл» экономика саласында қызығушылық тудыратын тақырыптар бойынша шағын ғылыми-зерттеу жобаларын жоспарлау, жобалау және жүргізу.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• климаттың негізгі ұғымдарын, климаттың ерекшеліктерін, шаруашылық қызметінің нәтижесінде оның өзгерістерін, климаттың табиғи және шаруашылық жүйелерге әсерін; «жасыл» экономика мен ғаламдық және ұлттық ауқымдағы тұрақты дамудың өзара байланысын, климаттың өзгеруіне қарсы күрестегі «жасыл» экономиканың рөлін; әлемдегі және Қазақстан Республикасындағы климаттың өзгеруіне бейімделуді; парниктік газдардың сипаттамаларын, олардың климаттың өзгеруіндегі рөлін, ПГ шығарындыларын азайту механизмдерін, оларды Қазақстанда енгізу, ПГ реттеу жүйесін;; энергия үнемдеу және энергетикалық тиімділікті арттыру негіздері; жаңартылатын энергия көздері, олардың түрлері туралы ұғымдар, халықаралық пайдалану саласындағы тәжірибе, Қазақстандағы ЖЭК әлеуеті; климаттың ауыл шаруашылығына әсер етуі, Қазақстанның ауыл шаруашылығының Климаттық өзгерістерден осалдығы; климаттың су ресурстарына әсер ету салдары, Қазақстанның су саласында қалыптасқан проблемалар, су секторында бейімделу шаралары; «жасыл» экономика ұсынатын қалдықтар проблемасын шешу жолдары. қоршаған орта жағдайы мен климаттың өзгеруінің себеп-салдарлық байланыстарын анықтау және талдау; экологиялық, экономикалық және әлеуметтік мәселелерді шешуде Климаттық ресурстардың рөлін бағалау; адам мен табиғаттың өзара іс-қимылымен байланысты зерттеу және практикалық міндеттерді шешу үшін «жасыл» экономиканың әдістері мен құралдарын пайдалану; Қазақстан экономикасының түрлі секторларында энергия үнемдеу бойынша бағдарламалар мен жоспарларды құру; жаңа технологияларды, мысалы ЖЭК енгізу бойынша алдыңғы қатарлы шетелдік тәжірибеге талдау жүргізу және оларды Қазақстанда пайдалану жөнінде ұсыныстар жасау; Қазақстан экономикасының неғұрлым осал секторларында климаттың өзгеруіне бейімдеу бағдарламаларын жасау; климаттың өзгеруі және "Жасыл" экономика мәселелері бойынша пікірталастарда өз көзқарасын дәлелдей отырып қорғау.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Климаттың өзгеруі және «жасыл» экономика бойынша зерттеуде негізгі теориялық, әдіснамалық және этикалық мәселелерді сыни талдау. Деректерді жинау және талдаудың негізгі сандық және сапалық әдістерін қолдану және түсіндіру. Климаттың өзгеруі және «жасыл» экономика саласында қызығушылық тудыратын тақырыптар бойынша шағын ғылыми-зерттеу жобаларын жоспарлау, жобалау және жүргізу. - климаттың негізгі ұғымдарын, климаттың ерекшеліктерін, шаруашылық қызметінің нәтижесінде оның өзгерістерін, климаттың табиғи және шаруашылық жүйелерге әсерін; «жасыл» экономика мен ғаламдық және ұлттық ауқымдағы тұрақты дамудың өзара байланысын, климаттың өзгеруіне қарсы күрестегі «жасыл» экономиканың рөлін; әлемдегі және Қазақстан Республикасындағы климаттың өзгеруіне бейімделуді; парниктік газдардың сипаттамаларын, олардың климаттың өзгеруіндегі рөлін, ПГ шығарындыларын азайту механизмдерін, оларды Қазақстанда енгізу, ПГ реттеу жүйесін;; энергия үнемдеу және энергетикалық тиімділікті арттыру негіздері; жаңартылатын энергия көздері, олардың түрлері туралы ұғымдар, халықаралық пайдалану саласындағы тәжірибе, Қазақстандағы ЖЭК әлеуеті; климаттың ауыл шаруашылығына әсер етуі, Қазақстанның ауыл шаруашылығының Климаттық өзгерістерден осалдығы; климаттың су ресурстарына әсер ету салдары, Қазақстанның су саласында қалыптасқан проблемалар, су секторында бейімделу шаралары; «жасыл» экономика ұсынатын қалдықтар проблемасын шешу жолдары. қоршаған орта жағдайы мен климаттың өзгеруінің себеп-салдарлық байланыстарын анықтау және талдау; экологиялық, экономикалық және әлеуметтік мәселелерді шешуде Климаттық ресурстардың рөлін бағалау; адам мен табиғаттың өзара іс-қимылымен байланысты зерттеу және практикалық міндеттерді шешу үшін «жасыл» экономиканың әдістері мен құралдарын пайдалану; Қазақстан экономикасының түрлі секторларында энергия үнемдеу бойынша бағдарламалар мен жоспарларды құру; жаңа технологияларды, мысалы ЖЭК енгізу бойынша алдыңғы қатарлы шетелдік тәжірибеге талдау жүргізу және оларды Қазақстанда пайдалану жөнінде ұсыныстар жасау; Қазақстан экономикасының неғұрлым осал секторларында климаттың өзгеруіне бейімдеу бағдарламаларын жасау; климаттың өзгеруі және "Жасыл" экономика мәселелері бойынша пікірталастарда өз көзқарасын дәлелдей отырып қорғау. - Нормативтік-техникалық және нормативтік-экологиялық құжаттаманы орындау, қоршаған ортаны бақылау әдістерін болжау және әзірлеу - Өзінің өндірістік және қоғамдық қызметін кәсіби жүзеге асыру және қоршаған орта мониторингі саласындағы әдістер мен бағдарламаларды әзірлеуге және іске асыруға қатысу - Схемаларды, аспаптарды, аппараттарды және мониторинг жүйелерін әзірлеу және жобалау әдістемесінде білімді жетілдіру. Мониторингтің алдыңғы қатарлы ғылыми әдістері саласындағы білімді жетілдіру және оларды проблемаларды жедел шешу үшін қажетті деңгейде пайдалану.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Өзінің өндірістік және қоғамдық қызметін кәсіби жүзеге асыру және қоршаған орта мониторингі саласындағы әдістер мен бағдарламаларды әзірлеуге және іске асыруға қатысу

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• - Схемаларды, аспаптарды, аппараттарды және мониторинг жүйелерін әзірлеу және жобалау әдістемесінде білімді жетілдіру. Мониторингтің алдыңғы қатарлы ғылыми әдістері саласындағы білімді жетілдіру және оларды проблемаларды жедел шешу үшін қажетті деңгейде пайдалану.

Оқыту әдістері

Оқу сабақтарын өткізу кезінде мынадай білім беру технологияларын пайдалану көзделеді 1) дәстүрлі оқу қызметінің технологиялары (дәріс-семинар). 2) оқу-кәсіптік қызмет технологиясы. 3) проблемалық оқыту технологиясы. 4) дамыта оқыту технологиялары. 5) саралап оқыту технологиясы. 6) іскерлік ойын технологиясы.

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Пәнге кіріспе: "Климаттың өзгеруі және "Жасыл" экономика"пәнінің пәні, мақсаты, міндеттері және мазмұны
• Климаттың өзгеруі – антропогендік қызметтің табиғи сипатының үдерісі
• Қазақстандағы климаттың өзгеруі
• Климаттың өзгеруінің салдарлары
• Климаттың өзгеруі және оның табиғи және шаруашылық жүйелеріне әсері
• "Жасыл" ауыл шаруашылығы
• Өндірістік газ шығарындыларын реттеу
• Жасыл экономика – тұрақты дамудың қозғаушы күші ретінде
• Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
• Жаңартылатын энергия көздері (ЖЭК)
• Қазақстан Республикасындағы жаңартылатын энергия көздері
• Су ресурстарын "жасыл" басқару
• «Жасыл экономиканы» дамытудың шетелдік тәжірибесі
• Қазақстан Республикасында өнеркәсіптік қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру
• Қорытынды сабақ Қорытындылау

Негізгі әдебиет

• 1. Кодекс Республики Казахстан № 212-III от 9 января 2007 года «Экологический кодекс Республики Казахстан». 2. III-VI Национальное сообщение рамочной конвенции ООН об изменении климата (РКИК ООН). - Астана, 2013 г. 3. «Национальный доклад о состоянии окружающей среды использовании природных ресурсов РК за 2011-2014 гг» Минестерство энергетики РК – Астана, 2015 г. 4. Данные Комитета по чрезвычайным ситуациям МВД РК 5. Оценочный доклад об изменении климата на территории Казахстана – РГП «Казгидромет» Министерство окружающей среды и водных ресурсов РК. - Астана, 2014 г. 6. Материалы для подготовки Ежегодного бюллетеня изменения и состояния климата Казахстана за 2015 год //РГП «Казгидромет» – Астана, 2016 г. 7. Концепция по переходу Республики Казахстан к «зеленой экономике». Утверждена Указом Президента Республики Казахстан от 30 мая 2013 года № 577 8. Стратегия «Казахстан-2050» Электронный ресурс: https://strategy2050.kz/ru/ 9. II-VI Национальное Сообщение Республики Казахстан Рамочной конвенции ООН об изменении климата. Электронный ресурс: unfccc.int/resource/docs/natc/kaznc2r.pdf 10. План мероприятий по реализации Концепции по переходу Республики Казахстан к «зеленой экономике» на 2013 – 2020 годы. Утвержден постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 июля 2013 года № 750 11. Закон Республики Казахстан от 28 апреля 2016 года № 506-V О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам перехода Республики Казахстан к «зеленой экономике».