Техникалық жүйенің беріктілігі

Сипаттама: «Техникалық жүйелердің сенімділігі» пәні таңдау компонентінің негізгі пәндеріне жатады. Пәннің пәні басқарудың автоматтандырылған жүйелерінің сенімділігін есептеудің заманауи әдістері болып табылады. Келесі бөлімдер қарастырылады – техникалық жүйелердің сенімділігі теориясының негізгі түсініктері мен анықтамалары; сенімділіктің сандық сипаттамалары, техникалық жүйелердің сенімділік теориясындағы математикалық модельдер, дискретті кездейсоқ шамалардың таралу заңдылықтары.

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Физика 2

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Компонент: Таңдау бойынша компонент

Цикл: Кәсіптік пәндер

Мақсат

• студенттерде болашақ маманның инженерлік-басқару қызметінің объектілері болып табылатын күрделі техникалық жүйелерді талдау, бағалау және сенімділігі мен өнімділігін қамтамасыз ету үшін қажетті ғылыми білімдер мен жалпы кәсіптік дағдылар жүйесін қалыптастыру.

Міндет

• күрделі жүйелердің жұмысын талдауда жүйелі тәсілді меңгеру: сапа, өнімділік және сенімділік ұғымдарының арақатынасын меңгеру;
• бұйымдар мен күрделі техникалық жүйелердің өнімділігі мен сенімділігін бағалау әдістерін зерттеу;
• пайдалану кезінде сенімділік пен өнімділікті басқару әдістерін түсіну;
• техникалық жүйелердің сенімділік көрсеткіштерін талдау және есептеу дағдыларын меңгеру,
• басқарудың автоматтандырылған жүйелерін жобалауда берілген сенімділікпен жүйелерді синтездеу әдістерін қолдану.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Пайдалану және жобалау этаптарында бағдарламалық және аппараттық құралдарының сенімділігін жоғарылату тәсілдері. ТЖ қалпына келтірудің және жоғалудың негізгі заңдылығы, сенімділік теориясының анықтамалары мен терминдерін білу және түсіну.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Элементтер мен жүйелердің сенімділігіне анализ жасау үшін берілген сенімділікпен синтездеу тәсілдерін қолдану.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Басқару және автоматтандыру жүйелерінің түйіндерімен элементтеріне сенімділік есептерін қолдану.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Жеке және команданың мүшесі ретінде тиімді жұмыс істеу, орындаушылардың жеке топтарымен басқару дағдыларын атқару, соның ішінде пән аралық жоба, дербес жауапкершілік, кәіби этика және кәсіби қызмет.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Жаңа жабдықты меңгеру, автоматтандыру жүйесінің қолданыстағы техникалық жағдайын және қалдық қорды тексеру.

Оқыту әдістері

Оқу сабақтарын өткізу кезінде мынадай білім беру технологияларын пайдалану көзделеді - интерактивті дәріс (оқытудың келесі белсенді түрлерін қолдану: атқарушы (басқарылатын) пікірталас немесе әңгімелесу; модерация; слайдтарды немесе оқу фильмдерін көрсету; ми шабуылы; мотивациялық сөйлеу); - берілген шарттар негізінде әртүрлі жағдайлардың даму сценарийлерін құру; - ақпараттық-коммуникациялық (мысалы, қолданбалы бағдарламалардың кәсіби пакеттерін пайдалана отырып, компьютерлік сыныптағы сабақтар); - іздеу-зерттеу (оқу үрдісінде студенттердің өзіндік зерттеу қызметі); - оқу міндеттерін шешу.

- построение сценариев развития различных ситуаций на основе заданных условий;

- информационно-коммуникационная (например, занятия в компьютерном классе с использованием профессиональных пакетов прикладных программ);

- поисково-исследовательская (самостоятельная исследовательская деятельность студентов в процессе обучения);

- решение учебных задач.

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Кіріспе
• Құрылғылар мен басқару жүйелерінің сенімділігінің сапалық өлшемдері
• Көлік құралының сенімділік моделін таңдаудың алғышарттары
• Ықтималдықтар теориясы тұрғысынан қалпына келтірілмейтін жүйелердің сенімділігінің сандық сипаттамалары
• Қалпына келтірілген жүйелердегі ақаулардың уақытша моделі
• Сенімділік теориясында қолданылатын кездейсоқ шамалардың таралу заңдылықтары: экспоненциалды, Вейбулл, Рейлей, қысқартылған қалыпты
• Ақау уақыттарын бөлу заңын анықтау
• Жүйелердің сенімділігін есептеудің логикалық-ықтималды әдісі
• Тұрақсыздандыратын сыртқы және ішкі факторлардың құрылғыларының сенімділігіне әсері: діріл, соққы, температура, қысым, ылғалдылық және электрлік жүктемелер
• Резервті енгізу арқылы құрылғылар мен жүйелердің сенімділігін арттыру
• Бір қатарлы параллель құрылымдардағы жүйелердің сенімділігін есептеу
• Автоматтандырылған басқару жүйелерінің сенімділік ерекшеліктері

Негізгі әдебиет

• Шишмарев В.Ю. Надежность технических систем : учебник для студ. высш. учеб. заведений / В.Ю.Шишмарев. — М. : Издательский центр «Академия», 2010. — 304 с.
• Матвеевский В.Р. Надежность технических систем. Учебное пособие –Московский государственный институт электроники и математики. М., 2002 г. – 113 с.
• Надежность технических систем и техногенный риск: учебно-методическое пособие / сост. А.В. Кулагин, С.В. Широбоков. Ижевск: Изд. центр «Удмуртский университет», 2020. – 110 с.

Қосымша әдебиеттер

• Статистические задачи обработки и таблицы для числовых расчетов показателей надежности/ Р.С. Судаков, Н.А. Северцев, В.Н. Титулов. – М.: ФОРУМ, 2005.
• Любимов А.К. Введение в теорию надёжности: проектно-ориентированный подход: Учебно-методическое пособие. Нижний Новгород, 2014. – 176 с.
• Лазута И.В. Диагностика и надежность автоматизированных систем, конспект лекций, Омск, СибАДИ, 2018
• Андреев А.В. Теоретические основы надежности технических систем /учебное пособие/ А,В. Андреев, В. В. Яковлев, Т.Ю. Короткая. — СПб.: Изд-во Политехн. ун-та, 2018. — 164 с
• Половко А. М., Гуров С. В. Основы теории надежности. – 2-е изд., перераб. и доп. – СПб.: БХВ-Петербург, 2006. – 704 с.