Қоршаған орта компоненттерін тазалаудың техникасы мен технологиясы
Сипаттама: Пәнде атмосфералық ауадағы зиянды заттардың концентрациясын төмендету міндетімен байланысты әдістер мен құралдар, өнеркәсіптік газдардың шығарындыларын тазалау бойынша аппараттарының конструкциялары мен сипаттамалары, олардың қолданылу саласы, қоршаған ортаны шудан және электромагнитті өрістерден қорғау мен шаңды-газды тазалау жүйесінің орны мен тиімділігі қарастырылады.
Кредиттер саны: 5
Пәннің еңбек сыйымдылығы:
| Жұмыс түрлері | сағат |
|---|---|
| Дәрістер | 30 |
| Практикалық жұмыстар | 15 |
| Зертханалық жұмыстар | |
| СӨЖО | 30 |
| СӨЖ | 75 |
| Қорытынды бақылау нысаны | емтихан |
| Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны | Ауызша емтихан |
Компонент: Таңдау бойынша компонент
Цикл: Кәсіптік пәндер
Мақсат
- Пәннің мақсаты студенттерді атмосфераны техногендік шығарындылардан тазалау үшін қолданылатын техникалық қондырғыларды, ауаны тазалау процестерінің экологиялық аспектілерін мәселелерін қарастыруға, шығарындылардың қауіптілігін бағалауға, атмосфераны ластауды төмендету әдістері бойынша нақты шешім қабылдауға үйрету болып саналады.
Міндет
- Өнеркәсіпте Шаң-газ тазарту жүйелерін есептеу, жобалау және пайдалану дағдыларын меңгеру
Оқыту нәтижесі: білу және түсіну
- Асмосфераны қорғаудың техникасы мен технологиясы аясындағы нормативті-техникалық актілерді, ҚР Заңының негізгілерін білу. Асмосфераны қорғаудың техникасы мен технологиясының негізін білу қажет.
Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану
- Қолданыстағы жағдайға талдау жүргізу және қолайсыз жағдайларды жою және алдын алу үшін шешім қабылдау және штаттық режимде жабдықтың жұмысын ұйымдастыруды қамтамасыз ету. Тазалаудың техникасы мен технологияларына қатысты нормативтік-техникалық және нормативтік-экологиялық құжаттарды жасай білу.
Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру
- Тазалау техникасы мен технологияларына қатысты нормативтік-техникалық және нормативтік-экологиялық құжаттаманы орындау. Қоршаған ортаға әсер ету компоненттерін тазарту кешенін қолданумен байланысты әлеуметтік-экологиялық жүйелердің проблемалары туралы түсінікке ие болу
Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер
- Өзінің өндірістік және қоғамдық қызметін кәсіби жүзеге асыру мен тазарту және технологияларды дамыту жүйесін құру саласында әдістер мен бағдарламаларды әзірлеу мен іске асыруға қатысу.
Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі
- Атмосфераға шығарылатын шығарындылардың қауіптілігін бағалап, атмосфераны ластауды төмендету әдістері бойынша нақты шешім қабылдау.
Оқыту әдістері
Оқу сабақтарын өткізу кезінде мынадай білім беру технологияларын пайдалану көзделеді - интерактивті дәріс (оқытудың келесі белсенді түрлерін қолдану: атқарушы (басқарылатын) пікірталас немесе әңгімелесу; модерация; слайдтарды немесе оқу фильмдерін көрсету; ми шабуылы; мотивациялық сөйлеу); - берілген шарттар негізінде әртүрлі жағдайлардың даму сценарийлерін құру; - ақпараттық-коммуникациялық (мысалы, қолданбалы бағдарламалардың кәсіби пакеттерін пайдалана отырып, компьютерлік сыныптағы сабақтар); - іздеу-зерттеу (оқу үрдісінде студенттердің өзіндік зерттеу қызметі); - оқу міндеттерін шешу.
Білім алушының білімін бағалау
Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.
| Кезең | Тапсырма түрі | Өлшем |
|---|---|---|
| 1 рейтинг | Дәріс конспектісі | 0-100 |
| Аралық бақылау | ||
| Тәжірибелік жұмыстар | ||
| 2 рейтинг | Дәріс конспектісі | 0-100 |
| Аралық бақылау | ||
| Тәжірибелік жұмыстар | ||
| Қорытынды бақылау | емтихан | 0-100 |
Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты
| Тапсырма түрі | 90-100 | 70-89 | 50-69 | 0-49 |
|---|---|---|---|---|
| Өте жақсы | Жақсы | Қанағаттанарлық | Қанағаттанарлықсыз | |
| Бақылау сұрақтары бойынша әңгімелесу | жүйелік теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, құбылыстар мен процестердің мәнін логикалық және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін және нақтылау сұрақтарына тез жауап беру қабілетін көрсетеді | ол жоғары теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, логикалық және дәйекті түрде мәнін, құбылыстары мен үрдістерін түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін көрсетеді, бірақ сонымен бірге мұғалімнің өз бетінше немесе шамалы түзетуімен түзететін маңызды емес қателіктер жібереді | ол таяз теориялық білімді көрсетеді, құбылыстар мен үрдістерді талдаудың нашар қалыптасқан дағдыларын, дәлелді қорытынды жасай алмайтындығын және мысалдар келтіре алмайтындығын көрсетеді, монологиялық сөйлеуді, терминологияны, логиканы және презентация дәйектілігін жете білмейді, мұғалім түзеткен кезде ғана түзете алатын қателіктер жібереді. | пәннің теориялық негіздерін білмегендігін, құбылыстар мен үрдістерді талдаудың қалыптасқан дағдыларын көрсетеді, дәлелді қорытынды жасай алмайды және мысалдар келтіре алмайды, монологиялық сөйлеуді нашар меңгергендігін көрсетеді, терминологияны білмейді, презентацияның қисындылығы мен дәйектілігінің жоқтығын көрсетеді, тіпті мұғалім түзете алмайтын қателіктер жібереді, сабаққа жауап беруден бас тартады |
| Практикалық (семинар) сабақтардағы жұмыстарды орындауы | қажетті әрекеттер тізбегін сақтай отырып, практикалық жұмысты толық көлемде орындайды; жауапта барлық жазбаларды, кестелерді, суреттерді, сызбаларды, графиктерді, есептеулерді дұрыс және ұқыпты орындайды; қателерді талдауды дұрыс орындайды. Сұрақтарға жауап беру кезінде ол сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, негізгі ұғымдарды дәл анықтайды және түсіндіреді; жауапты жаңа мысалдармен сүйемелдейді, білімді жаңа жағдайда қолдана алады; зерттелген және бұрын зерттелген материал, сондай-ақ басқа пәндерді оқу кезінде игерілген материал арасында байланыс орната алады. | "5" бағасына қойылатын талаптарды орындады, бірақ 2-3 кемшіліктер жіберілді. Білім алушының сұрақтарға жауабы 5-ке жауапқа қойылатын негізгі талаптарды қанағаттандырады, бірақ білімді жаңа жағдайда қолданбай, бұрын байланыстарды пайдаланбай берілген басқа пәндерді оқу кезінде игерілген материалмен және материалмен; бір қателік немесе екіден көп емес кемшіліктер жіберілді, білім алушы оларды дербес немесе оқытушының аздаған көмегі арқылы шеше алады. | ол жұмысты толық орындамады, бірақ практикалық жұмыс көлемінің кем дегенде 50%, бұл дұрыс нәтижелер мен қорытындылар алуға мүмкіндік береді; жұмыс барысында қателіктер жіберілді. Сұрақтарға жауап беру кезінде білім алушы сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, бірақ жауапта бағдарламалық материалды одан әрі игеруге кедергі келтірмейтін курс сұрақтарын игеруде жекелеген проблемалар бар; бір өрескел қателік пен екі кемшіліктен артық емес жіберілді. | жұмысты толық орындамаған немесе жұмыстың орындалған бөлігінің көлемі дұрыс қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді. Сұрақтарға жауап беру кезінде бағдарламаның талаптарына сәйкес негізгі білім мен дағдыларды меңгермегендігін көрсетеді; 3 бағалау үшін қажет болғаннан көп қателіктер мен кемшіліктер жіберілді немесе қойылған сұрақтардың ешқайсысына жауап бере алмайды. |
Бағалау нысаны
Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:
- Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
- Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.
Қорытынды бағаны есептеу формуласы:
| И= 0,6 | Р1+Р2 | +0,4Э |
| 2 |
мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;
Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.
Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:
Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:
| Әріптік жүйе бойынша бағалар | Балдардың сандық эквиваленті | Балдар (%-тік құрамы) | Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар |
|---|---|---|---|
| A | 4.0 | 95-100 | Өте жақсы |
| A- | 3.67 | 90-94 | |
| B+ | 3.33 | 85-89 | Жақсы |
| B | 3.0 | 80-84 | |
| B- | 2.67 | 75-79 | |
| C+ | 2.33 | 70-74 | |
| C | 2.0 | 65-69 | Қанағаттанарлық |
| C- | 1.67 | 60-64 | |
| D+ | 1.33 | 55-59 | |
| D | 1.0 | 50-54 | |
| FX | 0.5 | 25-49 | Қанағаттанарлықсыз |
| F | 0 | 0-24 |
Дәріс сабақтарының тақырыптары
- Қоршаған ортаның ластану сипаттамалары және оны қорғаудың негізгі әдістері
- Аэрозольдердің негізгі қасиеттері
- Өнеркәсіптік қалдықтарды жіктеу
- Ауаны аэрозоль қоспаларынан тазарту
- Аэрозольді сүзу
- Газ шығарындыларын тазарту
- Газ қоспаларының адсорбциясы
- Газ тәрізді қоспалардың конденсациясы
- Гидросфераны қорғау
- Ақаба суларды тазартудың физика-химиялық әдістері
- Ақаба суларды тазартудың химиялық әдістері
- Ақаба суларды биохимиялық тазарту процестері
- Ақаба суларды тазартудың термиялық әдістері
- Литосфераны қорғау
- Қоршаған ортаны энергетикалық әсерлерден қорғау
Негізгі әдебиет
- 1. Родионов А.И., Клушин В.Н., Торочешников Н.С. Техника защиты окружающей среды. – М.: Химия, 1989 2. Лотош В.Е. Экология природопользования. - Екатеринбург, Изд-во УГЭУ, 2000 3. Панин В.Ф. . Конспект лекций по учебной дисциплине «Теоретические основы защиты окружающей среды» . –Томск. 2009 г. -290 с. 4. Соколов В.М. Техника и технология защиты атмосферы. Электронное учебное пособие. ВКГТУ «Лаборатория мультимедиа», 2009 г 5. Зиганшин М.Г., Колесник А.А., Посохин В.Н. Проектирование аппаратов пылегазоочистки. – М.: «Экопресс – 3М», 1998. 6. Касаткин А.Г. Основные процессы и аппараты химической технологии.-М.: Химия, 1973 7. Защита атмосферы от промышленных загрязнений. В 2-х ч. Ч.1: /Под ред. Калверта С., Инглунда Г.М. - М.: Металлургия, 1988. 8. Очистка производственных сточных вод. /Под ред. С.В.Яковлева. – М.: Стройиздат, 1985. 9. Пальгунов П.П., Сумароков М.В. Утилизация промышленных отходов. – М.: Стройиздат, 1990. 10. Кельцев Н.В. Основы адсорбционной техники. 2-е изд. – М.: Химия, 1984. 11. Дытнерский Ю.И. Баромембранные процессы. Теория и расчет. - М.: Химия, 1986. 12. Жуков А.И. и др. Методы очистки производственных сточных вод. М.: Стройиздат, 1977. 13. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987.
Қосымша әдебиеттер
- 1. Химия окружающей среды / Под. ред. Бокриса. М.: Химия 1982 г. – 664 с.
