Өнеркәсіптік қауіпсіздікті техникалық реттеу
Сипаттама: Адамның тіршілік ету ортасымен (өндірістік, тұрмыстық, қалалық, табиғи) қауіпсіз өзара іс-қимыл тәсілдерін, өндіріс жағдайында шаруашылық жүргізу объектілерінің (ұйымдардың) тұрақты жұмыс істеуін, жағымсыз факторлардан қорғау, зиянды және қауіпті факторлардың алдын алу және зардаптарын жою және қазіргі заманғы зақымдау құралдарын қолдану мәселелерін зерттейтін жоғары мектеп пәні.
Кредиттер саны: 6
Пререквизиты:
- Өндірістік-радиациялық бақылау және радиациялық қауіпсіздік
Пәннің еңбек сыйымдылығы:
| Жұмыс түрлері | сағат |
|---|---|
| Дәрістер | 30 |
| Практикалық жұмыстар | 30 |
| Зертханалық жұмыстар | |
| СӨЖО | 30 |
| СӨЖ | 90 |
| Қорытынды бақылау нысаны | емтихан |
| Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны | Жазбаша емтихан |
Компонент: ЖОО компоненті
Цикл: Кәсіптік пәндер
Мақсат
- Студенттерді тәжірибелік және теориялық тұрғыда объектілердің қауіпсіз жұмыс істеуі қамтамасыз етілетін техникалық регламенттің құрамын, технологиялық процестерді әзірлеу кезінде көзделетін қауіпсіздік жағдайларын жасаудың негізгі бағыттарын, техникалық реттеуді нормативтік және әдістемелік қамтамасыз ету шараларын қарастыру болып табылады.
Міндет
- Жобалық құжаттамадағы еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы мәселелерінің шешімдерін қамтамасыз етуді, техникалық регламенттерді мемлекеттік қадағалау мен бақылау жүйесін білу, стандарттарды және басқа нормативтік құжаттарды әзірлеу кезінде техникалық реттеу әдістері мен принциптерін қолдануды білу студенттер үшін басты міндеттердің бірі.
Оқыту нәтижесі: білу және түсіну
- Қазақстан Республикасындағы техникалық реттеу туралы заңнамалар саласындағы білімді алу, жалпы және салалық техникалық регламенттерді, республикалық стандарттар мен ұйымдар стандарттарын әзірлеу амалдарын, кәсіпорындардың мемлекеттік билік органдарымен өзара әрекеттесуін меңгеруі
Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану
- Тәжірибелік және теориялық тұрғыда объектілердің қауіпсіз жұмыс істеуі қамтамасыз етілетін техникалық регламенттің құрамын, технологиялық процестерді әзірлеу кезінде көзделетін қауіпсіздік жағдайларын жасаудың негізгі бағыттарын, техникалық реттеуді нормативтік және әдістемелік қамтамасыз ету шараларын қарастыру
Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру
- Жобалық құжаттамадағы еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы мәселелерінің шешімдерін қамтамасыз етуді, техникалық регламенттерді мемлекеттік қадағалау мен бақылау жүйесін білу, стандарттарды және басқа нормативтік құжаттарды әзірлеу кезінде техникалық реттеу әдістері мен принциптерін қолдану
Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер
- Техникалық регламенттерді мемлекеттік қадағалау мен бақылау жүйесін білу, стандарттарды және басқа нормативтік құжаттарды әзірлеу кезінде техникалық реттеу әдістері мен принциптерін қолдануды білу студенттер үшін басты міндеттердің бірі.
Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі
- Технологиялық процестерді әзірлеу кезінде көзделетін қауіпсіздік жағдайларын жасаудың негізгі бағыттарын, техникалық реттеуді нормативтік және әдістемелік қамтамасыз ету шараларын қарастыру
Оқыту әдістері
1) дәстүрлі оқу қызметінің технологиялары (дәріс-семинар). 2) оқу-кәсіптік қызмет технологиясы. 3) проблемалық оқыту технологиясы. 4) дамыта оқыту технологиялары. 5) саралап оқыту технологиясы. 6) іскерлік ойын технологиясы.
Білім алушының білімін бағалау
Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.
| Кезең | Тапсырма түрі | Өлшем |
|---|---|---|
| 1 рейтинг | Практикалық тапсырмаларды қорғау | 0-100 |
| Дәріс жазбалары және ауызша сауалнама | ||
| Презентация | ||
| Аралық тестілеу | ||
| Дәріс жазбалары және ауызша сауалнама | ||
| Практикалық тапсырмаларды қорғау | ||
| Практикалық тапсырмаларды қорғау | ||
| Практикалық тапсырмаларды қорғау | ||
| Презентация | ||
| 2 рейтинг | Практикалық тапсырмаларды қорғау | 0-100 |
| Дәріс жазбалары және ауызша сауалнама | ||
| Презентация | ||
| Аралық тестілеу | ||
| Практикалық тапсырмаларды қорғау | ||
| Практикалық тапсырмаларды қорғау | ||
| Презентация | ||
| Презентация | ||
| Презентация | ||
| Презентация | ||
| Қорытынды бақылау | емтихан | 0-100 |
Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты
| Тапсырма түрі | 90-100 | 70-89 | 50-69 | 0-49 |
|---|---|---|---|---|
| Өте жақсы | Жақсы | Қанағаттанарлық | Қанағаттанарлықсыз | |
| Дәріс жазбасын тексеру және жеке ауызша сауалнама | Теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, құбылыстар мен процестердің мәнін дұрыс және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, шаралар келтіреді, монологиялық шешімдерді еркін меңгергендігін және нақтылау сұрауларына тез жауап беру қабілетін көрсетеді | Ол күшті теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, логикалық және дәйекті түрде мәнін, құбылыстары мен процестерін түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін көрсетеді, бірақ сонымен бірге мұғалімнің өзі немесе шамалы түзетуімен түзететін маңызды емес қателіктер жібереді | Ол таяз теориялық білімді көрсетеді, құбылыстар мен процестерді талдаудың нашар қалыптасқан дағдыларын, дәлелді қорытынды жасай алмайтындығын және мысалдар келтіре алмайтындығын көрсетеді, монологиялық сөйлеуді, терминологияны, логиканы және презентация дәйектілігін жете білмейді, мұғалім түзеткен кезде ғана түзете алатын қателіктер жібереді. | Пәннің теориялық негіздерін білмегендігін, құбылыстар мен процестерді талдаудың сараланбаған дағдыларын көрсетеді, дәлелді қорытынды жасай алмайды және мысалдар келтіре алмайды, монологиялық сөйлеуді нашар меңгергендігін көрсетеді, терминологияны білмейді, презентацияның қисындылығы мен дәйектілігінің жоқтығын көрсетеді, тіпті түзете алмайтын қателіктер жібереді. мұғалім, сабаққа жауап беруден бас тартады |
| Практикалық тапсырмаларды қорғау | Қажетті әрекеттер тізбегін сақтай отырып, практикалық жұмысты толық көлемде орындады; жауапта барлық жазбаларды, кестелерді, суреттерді, сызбаларды, графиктерді, есептеулерді дұрыс және ұқыпты орындайды; қателерді талдауды дұрыс орындайды. Сұрақтарға жауап беру кезінде ол сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, негізгі ұғымдарды дәл анықтайды және түсіндіреді; жауапты жаңа мысалдармен сүйемелдейді, білімді жаңа жағдайда қолдана алады; зерттелген және бұрын зерттелген материал, сондай-ақ басқа пәндерді оқып-үйрену кезінде материалмен байланыс орната алады. | "5" бағасына қойылатын талаптарды орындады, бірақ 2-3 кемшіліктер жіберілді. Білім алушының сұрақтарға жауабы 5-ке жауапқа қойылатын негізгі талаптарды қанағаттандырады, бірақ жаңа жағдайда білімді қолданбай, бұрын зерттелген материалмен және басқа пәндерді оқу кезінде игерілген материалмен байланысты пайдаланбай берілген; бір қателік немесе екіден көп емес кемшіліктер жіберілді, білім алушы оларды өз бетінше немесе аздаған көмекпен түзете алады | Жұмысты толық орындамады, бірақ практикалық жұмыс көлемінің кем дегенде 50% - ы, бұл дұрыс нәтижелер мен қорытындылар алуға мүмкіндік береді; жұмыс барысында қателіктер жіберілді. Сұрақтарға жауап беру кезінде білім алушы сұрақтың мәнін дұрыс қабылдайды, бірақ жауапта бағдарламалық материалды одан әрі игеруге кедергі келтірмейтін курс сұрақтарын игеруде жекелеген проблемалар бар; бір қателік пен екі кемшіліктен артық емес жіберілді. | Жұмысты толық орындамады немесе жұмыстың орындалған бөлігінің көлемі дұрыс қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді. Сұрақтарға жауап беру кезінде Бағдарламаның талаптарына сәйкес негізгі білім мен дағдыларды меңгермегендігін көрсетеді; 3 бағалау үшін қажет болғаннан көп қателіктер мен кемшіліктер жіберілді немесе қойылған сұрақтардың ешқайсысына жауап бере алмайды. |
| Презентация, рефератты қорғау | Тақырып бойынша толық және тұтас сурет, оның ішінде тақырып бойынша тарих, жетекші ғалымдар, қазіргі көзқарас, теріс салдардың алдын алу әдістері мен әдістері | Мәселенің шығу тегі мен проблемалары толық ашылмаған. Жалпы алғанда, толық таным, мүмкін жеткіліксіз жүйеленген таным көрсетіледі | Эпизодтық, эскиздік білім, жүйеленбеген. | Тапсырма орындалмады немесе материалды, проблеманы толық білмеу |
| Аралық тестілеу | Жауап берілген сұрақтар бойынша ұпайларға сәйкес келеді (90-100) | Жауап берілген сұрақтар бойынша ұпайларға сәйкес келеді (70-89) | Жауап берілген сұрақтар бойынша ұпайларға сәйкес келеді (50-69) | Жауап берілген сұрақтар бойынша ұпайларға сәйкес келеді (0-49) |
Бағалау нысаны
Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:
- Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
- Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.
Қорытынды бағаны есептеу формуласы:
| И= 0,6 | Р1+Р2 | +0,4Э |
| 2 |
мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;
Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.
Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:
Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:
| Әріптік жүйе бойынша бағалар | Балдардың сандық эквиваленті | Балдар (%-тік құрамы) | Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар |
|---|---|---|---|
| A | 4.0 | 95-100 | Өте жақсы |
| A- | 3.67 | 90-94 | |
| B+ | 3.33 | 85-89 | Жақсы |
| B | 3.0 | 80-84 | |
| B- | 2.67 | 75-79 | |
| C+ | 2.33 | 70-74 | |
| C | 2.0 | 65-69 | Қанағаттанарлық |
| C- | 1.67 | 60-64 | |
| D+ | 1.33 | 55-59 | |
| D | 1.0 | 50-54 | |
| FX | 0.5 | 25-49 | Қанағаттанарлықсыз |
| F | 0 | 0-24 |
Дәріс сабақтарының тақырыптары
- Кіріспе
- «Техникалық реттеу туралы» заңның қолданылу облысы
- Техникалық реттеудің негізгі мақсаттары мен принциптері
- Мемлекеттік техникалық реттеу жүйесінің құрылымы
- Техникалық реттеу саласындағы уәкілетті органның құзыреті
- Техникалық регламенттердің мазмұны
- «Көтергіш-тасымал құралдарының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» техникалық регламенті
- Көтергіш-тасымал құралдарының тежегіштеріне, жүріс доңғалақтарына, тіректі тетіктерге, тең салмаққа және балластқа қойылатын талаптар
- «Қысыммен жұмыс істейтін жабдықтың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» техникалық регламенті
- Сұйытылған газдарды тасымалдау үшін цистерналар мен бөшкелерге қойылатын талаптар
- «Су жылытатын және бу қазандықтарының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» техникалық регламенті
- Бу қазандықтарының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар: жобалау кезінде, пайдалану кезінде
- Технологиялық құбырларды пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікке қойылатын талаптар
- 10 МПа жоғары 320 МПа дейінгі жоғары қысымды технологиялық құбырлар
- Технологиялық құбырларды жинақтауға қойылатын талаптар
Негізгі әдебиет
- 1. «Азаматтық қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңы, 2014 ж. 2. ҚР СТ 3.41-2010 Жүк көтергіш крандардың, көтергіштердің, мұнаралардың, тальдардың сәйкестігін растау жөніндегі нұсқаулық 3. «Қысыммен жұмыс істейтін жабдықты пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Инвестициялар және Даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 358 бұйрығы 4. «Технологиялық құбырларды пайдалану кезіндегі қауіпсіздік жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2021 жылғы 27 шілдедегі № 359 бұйрығы
Қосымша әдебиеттер
- 5. «Техникалық реттеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы, Астана, 2004 ж. 6. «Көтергіш-көлік құралдарының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» техникалық регламенті, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2117 Қаулысы 7. «Қысыммен жұмыс істейтін жабдықтың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» техникалық регламентін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 21 желтоқсандағы № 2157 қаулысы 8. «Су жылыту және бу қазандықтарының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» техникалық регламентін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2126 қаулысы. 9. Охрана труда и производственная безопасность : учебник / М. В. Графкина. - М.: ТК Велби : Проспект, 2007. - 422 с. 10. Матушкина И.Ю., Онищенко Л.А. Техническое регулирование: технические регламенты и стандартизация: учебное пособие.- Екатеринбург : Изд-во Урал. ун-та, 2018. — 208 с. 11. Быкадоров В.А., Васильев Ф.П., Казюлин В.А. Техническое регулирование и обеспечение безопасности: учеб. пособие. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2017. – 639 с. 12. Словарь-справочник по техническому регулированию: справочник /И.З.Аронов, А.Л.Теркаль, А.М.Рыбакова -М.: Стандарты и качество, 2007.-288 с. 13. Белов С.В. и др. Безопасность производственных процессов. Справочник / Под ред. Белова С.В. – М.: Машиностроение, 1985 - 448 с.
