Математикалық модельдердi құрастырудағы тәжерибелі-статистикалық тәсілдер

Сипаттама: Бұл курс математикалық модельдерді алудың эксперименттік және статистикалық әдістері туралы негізгі білімді береді. Технологиялық процестерді автоматтандыру ең маңызды өндірістік міндет болып табылады, оны модельдер мен модельдеу арқылы шешуге болады. Курс студенттерге модельдеу негіздері мен әдістемесі, технологиялық процестерді басқару үшін үлгілерді алу және қолдану туралы білім мен түсінік алуға мүмкіндік береді. Курсты зерделеу нәтижесі докторанттардың модельдеу теориясының негізгі ұғымдары мен анықтамаларын, модельдер классификацияларын және модельдеу түрлерін меңгеруі және эксперимент нәтижелерін статистикалық өңдеу дағдыларын меңгеруі және олардың функционалдық тәуелділіктерін орнатуы тиіс. өлшенген мәндер, сондай-ақ қолданылатын модельдердің сенімділігі мен оңтайлылығын талдау.

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Технологиялық үдерiстер параметрлерiн адапттивтi болжамдау әдiстерi

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Компонент: Таңдау бойынша компонент

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• Математикалық модельдерді жасаудың эксперименттік-статистикалық әдістері туралы негізгі түсініктерін және білімдерін қалыптастыру және эксперимент нәтижелерін статистикалық өңдеу және өлшенетін шамалардың функционалдық тәуелділіктерін белгілеу, сондай-ақ сенімділікті талдау және қолданылатын модельдердің оңтайлылығы.

Міндет

• модельдеу негіздері мен әдіснамасы туралы, Технологиялық процестерді басқару үшін математикалық модельдерді құрудың эксперименттік-статистикалық әдістерін қолдану туралы білім алу;
• эксперимент нәтижелерін статистикалық өңдеу және өлшенетін шамалардың функционалдық тәуелділіктерін анықтау, сондай-ақ қолданылатын модельдердің сенімділігі мен оңтайлылығын талдау дағдылары мен дағдыларын игеру;
• техникалық құжаттамамен және қажетті бағдарламалық қамтамасыз етумен жұмыс істей білу.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• эксперименттік-статистикалық әдістерді қолдана отырып, стохастикалық процестердің математикалық модельдерін құрудың негізгі түсініктері мен принциптерін алу;

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• жаңа менесе таныс емес жағдайларды түсіне білу және шешу

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• оқу және өзін өзі бақару білімін және әдістерін қолдана білу

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• әлеуметтік, экономикалық, мамандырылған рөлдерді ауыстыра білуге икемділік

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• қоғамда және мамандық сферасында өз ойын толық жеткізе білу
• эксперимент нәтижелерін статистикалық өңдеу және өлшенетін шамалардың функционалдық тәуелділіктерін анықтау, сондай-ақ қолданылатын модельдердің сенімділігі мен оңтайлылығын талдау дағдыларын көрсету.

Оқыту әдістері

Ғылыми-зерттеу қызметінің технологиясы

Оқу-зерттеу қызметінің технологиясы

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Модельдеу: негізгі ұғымдар мен анықтамалар
• Модельдер мен модельдеу түрлері
• Математикалық модельдеу: негізгі ұғымдар мен анықтамалар
• Математикалық модельдердің жіктелуі
• Модельдеу технологиялары
• Эмпирикалық модель құру алгоритмі
• Эмпирикалық регрессиялық модельдерді құру: негізгі ұғымдар, экспериментті жоспарлау, фактор деңгейлерін таңдау, толық факторлық эксперимент, эксперимент жүргізу
• Бір кіріс айнымалысы бар регрессиялық модельдер: негізгі ұғымдар
• Бірнеше кіріс айнымалылары бар регрессиялық модельдер
• Көп факторлы сызықтық модельдің сәйкестігі мен дәлдігін бағалау
• Бірнеше кіріс айнымалылары бар сызықтық емес регрессиялық модельдер
• Регрессиялық модельдерді түсіндіру және оңтайландыру
• Статистикалық модельдеу және оның әдістері
• Статистикалық модельдеу бағдарламалық жасақтамасы
• Эксперименттік-статистикалық әдістермен алынған стохастикалық процестердің математикалық модельдері

Негізгі әдебиет

• Монтгомери Д. К., Рангер Г. К., Хубеле Н. Р. Инженерная статистика, 2-е изд., John Wiley and Sons Inc., Хобокен, США, 2001. - 342 с.
• Аюпов, В.В. Математическое моделирование технических систем: учебное пособие/В.В.Аюпов; М-во с.-х. РФ, федеральное гос. бюджетное образов.учреждение высшего образования «Пермская гос. с.-х. акад. им. акад. Д.Н. Прянишникова». – Пермь : ИПЦ «Прокростъ», 2017. – 242 с.
• Штерензон В. А. Моделирование технологических процессов: конспект лекций / В.А. Штерензон. Екатеринбург: Изд-во Рос. гос. проф.-пед. ун-та, 2010. 66 с.
• АлонцеваД. Л. Research organization and planning. Lecture course (Организация и планирование научных исследований. Курс лекций на англ. .яз). Учебное пособие. ВКТУ им Д. Серикбаева, Усть-Каменогорск, 2022 г., 118 стр. (6,89 п.л.) ISBN 978-601-208-723-9.

Қосымша әдебиеттер

• 1. Алонцева Д.Л. Автоматты басқарудың сызықтық жүйелерінің теориясы: оқу құралы / Д.Л. Алонцева, А.Л.Красавин, А.Т. Құсайын-Мұрат. Өскемен: Д.Серікбаев атындағы ШҚТУ, 2020.-136 б. (Орыс тілінде)
• 2. Алонцева Д.Л. Автоматты басқару теориясы. Сызықтық автоматты басқару жүйелері: оқу құралы / Д.Л. Алонцева, А.Л.Красавин, А.Т. Құсайын-Мұрат. Өскемен: Д.Серікбаев атындағы ШҚТУ, 2021.-112 р. (Орыс тілінде)
• 3. Белломо Н., Де Ангелис Э.,. Delitala M Қолданбалы ғылымдардан күрделі жүйелерге дейінгі математикалық модельдеу бойынша дәріс жазбалары. Т. 8 – 2010, Басып шығарған: SIMAI Politecnico Torino, Рома, Италия, 171 б.