Ақша. Несие. Банктер
Сипаттама: Пән-қоғамның экономикалық қатынастарын талдауды жалғастыратын теориялық курс. Курста ақшаның, ақша-несие және банк жүйесінің жұмыс істеуінің негізгі түсініктері мен теориялық аспектілері қарастырылады. Студенттер экономикадағы ақшаның рөлі және оларды құру мен реттеу тетіктері, ақша-несие жүйесінің тұжырымдамалары мен принциптері туралы біледі, ақша құралдарының әртүрлі түрлерін, сондай-ақ несие мен несие пайызының механизмдерін, ақша-несие саясатының экономика мен инфляцияға әсерін зерттейді. Сонымен қатар, олар банк жүйесінің құрылымын, орталық және коммерциялық банктердің қызметін, несиелерді тарту және беру процестерін, активтер мен міндеттемелерді басқару принциптерін, банктік тәуекелдерді және банк секторын реттеуді зерттейді.
Кредиттер саны: 5
Пререквизиты:
- Адам. Қоғам. Құқық (Адам және қоғам)
Пәннің еңбек сыйымдылығы:
Жұмыс түрлері | сағат |
---|---|
Дәрістер | 15 |
Практикалық жұмыстар | 30 |
Зертханалық жұмыстар | |
СӨЖО | 30 |
СӨЖ | 75 |
Қорытынды бақылау нысаны | диф.сынақ |
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны |
Компонент: ЖОО компоненті
Цикл: Базалық пәндер
Мақсат
- ақша мен кредиттің теориялық аспектілері, ақша, кредит жүйесі мен банк жүйесінің жұмыс істеу негіздері, халықаралық кредит-есеп айырысу және валюталық қатынастар бойынша білім жиынтығын кешенді ұсыну
Міндет
- Курстың негізгі міндеті студенттерді жарияланатын статистикалық есептілік негізінде ақша және ақша айналымы, несие, банк қызметі саласында өз бетінше зерттеулер жүргізуге дайындау болып табылады.
Оқыту нәтижесі: білу және түсіну
- Қазақстандағы ақша айналымының мазмұны мен дамуының маңызды тенденцияларын; Қазақстандағы ақша айналымын және валюталық реттеуді ұйымдастыру мәселелері бойынша негізгі заңнамалық және нормативтік-нұсқаулық материалдарды білу және түсіну
Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану
- Қазіргі Қазақстанның банк саласында жұмыс істеу үшін алған практикалық дағдыларын қолдана білу.
Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру
- Қжарияланатын статистикалық есептілік негізінде ақша және ақша айналымы, кредит, банк қызметі саласында өз бетінше зерттеулер жүргізе алады. Ақшаның, ақша мен банктік мультипликатордың, дисконттың, қарапайым және күрделі пайыздық төлемдердің айналым жылдамдығын есептеу қабілетіне ие.
Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер
- Кәсіптік қызметпен байланысты әр түрлі жағдайларда және ситуацияларда мобильділік және икемділік, кәсіптік ортаға тез үрену қабілеттілігі.
Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі
- Күнделікті кәсіптік қызмет үшін қажетті жаңа арнайы білім алу дағдысын меңгере білу және магистратурада білімдерін жалғастыру. Жеке басының өсуіне және кәсіптік өсуіне тырысуы.
Оқыту әдістері
Оқу сабақтарын өткізу кезінде мынадай білім беру технологияларын пайдалану көзделеді: 1) проблемалық және жобалық-бағдарлы оқыту технологиялары; Жоба әдісі бойынша оқытуды ұйымдастыру оқытушының алдына барлық білім алушыларды проблемалық жағдайға және әрбір сабаққа тартуды қамтамасыз ету міндетін қояды. Яғни, құрылымдалған және жүйеленген түрде проблемалық жағдайды шешу үшін ақпарат бере отырып, сабақ мазмұнының проблемалық-бағытталған сценарийін құру міндеті. 2) кейстер әдісі (жағдайды талдау); Кейс-технология білім алушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді, шағын топтарда күрделі тапсырмаларды орындау дағдыларын қалыптастырады, мамандарға күтпеген жағдайларды талдау қабілеттерін табысты меңгеруге, шешім қабылдау алгоритмдерін өз бетінше әзірлеуге көмектеседі. 3) ақпараттық-коммуникациялық (оның ішінде қашықтықтан білім беру) технологиялар. Қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану оқыту нәтижесіне қол жеткізу мақсатында студент пен оқытушы арасындағы оңтайлы өзара іс-қимылды ұйымдастыруға мүмкіндік береді. 4) коммуникативтік технологиялар (дискуссия, ми шабуылы қойылған мәселелерді шешу үшін шығармашылық, ұжымдық жұмыс формасы ретінде).
Білім алушының білімін бағалау
Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.
Кезең | Тапсырма түрі | Өлшем |
---|---|---|
1 рейтинг | Ауызша сұрау | 0-100 |
Ауызша сұрау | ||
Коллоквиум | ||
Тестілеу | ||
Презентациямен реферат | ||
Жеке тапсырма | ||
2 рейтинг | Ауызша сұрау | 0-100 |
Ауызша сұрау | ||
Коллоквиум | ||
Тестілеу | ||
Презентациямен реферат | ||
Жеке тапсырма | ||
Қорытынды бақылау | диф.сынақ | 0-100 |
Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты
Тапсырма түрі | 90-100 | 70-89 | 50-69 | 0-49 |
---|---|---|---|---|
Өте жақсы | Жақсы | Қанағаттанарлық | Қанағаттанарлықсыз | |
Семинар үлгісіндегі сабақты бағалау критерийлері: | - "өте жақсы" (А, А; - 4.0 – 3.67; 90 – 100%) семинар сұрақтарына толық және дұрыс жауап берген, материалды қисынды құрылымдаған және баяндаған студентке қойылады. Бұл жағдайда студент арнайы әдебиеттерді білуі керек. Тамаша баға алу үшін тиісті саладағы проблемалық сұрақтарды белгілеу, оларды талдау және шешім нұсқаларын ұсыну, нақтылау және қосымша сұрақтарға толық жауаптар беру қабілетін көрсету қажет; | - "жақсы" (В+, В, В-, С+; 3.33 – 2.33; 70 – 89%) материалды ұсыну логикасын сақтай отырып, семинар сұрақтарына толық дұрыс жауап берген, бірақ жауап беру кезінде принципті сипаты жоқ, жекелеген дәлсіздіктерге жол берген студентке қойылады. "Жақсы" студентке көрсетілуі мүмкін, ол нақтылау және қосымша сұрақтарға нақты және толық жауап бере алмаған жағдайда; | - "қанағаттанарлық" (С, С -, D+, D; 2.0 – 1.0; 50 – 69%) семинар сұрақтарына жауап беру кезінде қателіктер мен дәлсіздіктер жіберген, жауап материалын логикалық түрде құра алмайтындығын және проблемалық мәселелер бойынша өз ұстанымын тұжырымдай алмайтындығын көрсеткен, толық емес білім көрсеткен студентке қойылады,. Бұл жағдайда тапсырмалардың кем дегенде біреуі бойынша қателіктер түбегейлі болмауы керек; | – "қанағаттанарлықсыз" (F; 0; 0-49%) студентке, егер ол семинар сұрақтары бойынша жауап бермесе, қойылады; барлық сұрақтарға нақты қателері бар дұрыс емес жауаптар берсе; қосымша және нақтылайтын сұрақтарға жауап бере алмаса |
Практикалық тапсырманы (жұмысты)бағалау критерийлері | " өте жақсы " (А, А; - 4.0 – 3.67; 90 – 100%) егер студент практикалық жұмыс тақырыбы бойынша оқу материалын терең білсе, жұмыста қолданылатын негізгі ұғымдардың өзара байланысын игеруді көрсетсе, барлық нақтылайтын және қосымша сұрақтарға жауап бере алса, қойылады. Студент практикалық жұмыс тақырыбы бойынша теориялық және практикалық материал туралы білімдерін көрсетеді, есептің көрсеткіштері арасындағы байланысты анықтайды, дұрыс шешім алгоритмін береді, тапсырманың шарты бойынша пәнаралық байланыстарды анықтайды. | "жақсы" (В+, В, В-, С+; 3.33 – 2.33; 70 – 89%) егер студент оқу материалын білсе, негізгі әдебиеттерді игерсе, барлық қосымша және нақтылау сұрақтарына толық жауап бере алса, қойылады. Студент практикалық жұмыс тақырыбы бойынша теориялық және практикалық материал туралы білімдерін көрсетеді, есептерді шешуде шамалы дәлсіздіктерге жол береді, тапсырманы шешу алгоритмін дұрыс таңдағанда пәнаралық байланыстарды толық түсінбесе. | "қанағаттанарлық" (С, С -, D+, D; 2.0 – 1.0; 50 – 69%) егер студент жалпы практикалық жұмыс материалын игерсе, барлық нақтылау және қосымша сұрақтарға жауап бермесе, қойылады. Студент ұсынылған тапсырманы дұрыс бағалауда қиындықтарға тап болады, мұғалімнің жетекші сұрақтарын талап ететін толық емес жауап береді, мұғалімнің жетекші сұрақтарында мәселені шешу алгоритмін таңдау мүмкін боламаса. | "қанағаттанарлықсыз" (F; 0; 0 – 49%) студентке, егер ол практикалық жұмыстың негізгі оқу материалын білуде елеулі олқылықтарға ие болса, сұрақтардың мазмұнын толық ашпаса, нақтылайтын және қосымша сұрақтарға жауап бере алмаса, қойылады. Студент оқиғаны дұрыс бағаламағанда, әрекет алгоритмін дұрыс таңдамаса. Студенттің кеңейтілген жауабы берілген тақырып бойынша үйлесімді, логикалық дәйекті болуы керек, оның нақты жағдайларда анықтамаларды, ережелерді қолдану қабілетін көрсетуі керек. Бағалау көрсеткіштері: 1) жауаптың толықтығы мен дұрыстығы; 2) зерделенгенді түсіну, түсіну дәрежесі; 3) жауаптың тілдік ресімделуі. |
Ауызша сауалнаманы бағалау критерийлері (пікірталас): | - "өте жақсы" (А, А; - 4.0 – 3.67; 90 – 100%) егер студент материалды толық баяндаса (сұраққа жауап берсе), негізгі ұғымдарды дұрыс анықтаса; материалды түсінуді анықтаса, өз пікірін негіздей аласа, білімді іс жүзінде қолдана алса, тек оқулықтан ғана емес, қажетті мысалдар келтіре алатын болса, бірақ дербес құрастырылған; материалды әдеби тіл нормалары тұрғысынан дәйекті және дұрыс баяндай білсе | - "жақсы" (В+, В, В-, С+; 3.33 – 2.33; 70 – 89%) егер студент "өте жақсы" сияқты талаптарды қанағаттандыратын жауап берсе, бірақ өзі түзететін 1-2 қатеге және баяндалғанның реттілігі мен тілдік дизайнындағы 1-2 кемшілікке жол берсе қойылады | - "қанағаттанарлық" (С, С -, D+, D; 2.0 – 1.0; 50 – 69%) егер студент осы тақырыптың негізгі ережелерін білсе және түсінсе, бірақ материалды толық көрсетпесе және ұғымдарды анықтауда немесе ережелерді тұжырымдауда дәлсіздіктерге жол берсе; жеткілікті терең және дәлелді түрде білмейді өз пайымдауларын негіздеу және өз мысалдарын келтіру; материалды дәйексіз(F; 0; 0 – 49%) баяндайды және баяндалғанның тілдік ресімдеуінде қателіктер жібереді | - егер студент тиісті сұрақтың көп бөлігін білмесе," қанағаттанарлықсыз " қойылады, анықтамалар мен ережелерді тұжырымдауда қателіктер жібереді, олардың мағынасын бұрмалайды, материалды ретсіз және сенімсіз түрде баяндайды. |
Тест тапсырмаларын бағалау критерийлері: | "өте жақсы" (А, А; - 4.0 – 3.67; 90 – 100%) – берілген тест сұрақтарының жалпы көлемінің -100 – 90 % тест сұрақтарына жауаптардың дұрыс саны бар студенттер алады; | "жақсы" (В+, В, В-, С+; 3.33 – 2.33; 70 – 89%) – берілген тест сұрақтарының жалпы көлемінің – 89-75 % тест сұрақтарына жауаптардың дұрыс саны бар студенттер алады; | "қанағаттанарлық" (С, С -, D+, D; 2.0 – 1.0; 50 – 69%) – берілген тест сұрақтарының жалпы көлемінің - 74-50 % тест сұрақтарына жауаптардың дұрыс саны бар студенттер алады; | "қанағаттанарлықсыз" (F; 0; 0 – 49%) – берілген тест сұрақтарының жалпы көлемінің - 50% - дан азы тест сұрақтарына жауаптардың дұрыс саны бар студенттер алады. |
Презентацияны бағалау критерийлері: | - "өте жақсы" (90-100%) студентке қойылады, егер: презентация өзіндік жұмыс тақырыбына сәйкес келсе; тақырып слайдымен безендірілген (тақырып, мақсаттар, жоспар және т. б.); тұжырымдалған тақырып нақты баяндалған және құрылымдалған; тақырыпқа сәйкес келетін графикалық кескіндер (фотосуреттер, суреттер және т. б.) қолданылған; стиль, түсі, схемасы сақталған, анимация, дыбыс қолданылса; жұмыс белгіленген мерзімде рәсімделсе және ұсынылса. | - "жақсы" (В+, В, В-, С+; 3.33 – 2.33; 70 – 89%) егер: презентация өзіндік жұмыс тақырыбына сәйкес келсе; титулдық тақырыбы бар слайд (тақырып, мақсаттар, жоспар және т. б.); тұжырымдалған тақырып нақты баяндалған және құрылымдалған болса; тақырыпқа сәйкес графикалық кескіндер (фотосуреттер, суреттер және т.б пайдаланылса), жұмыс белгіленген мерзімде рәсімделсе және ұсынылса, сондай жағдайда студентке қойылады, | – "қанағаттанарлықсыз" (F; 0; 0-49%) егер жұмыс орындалмаса немесе мәселе бойынша материал болмаса, студентке қойылады | – барлық басқа жағдайларда жұмыс "қанағаттанарлық" (С, С -, D+, D; 2.0 – 1.0; 50 – 69%) деп бағаланады |
Аралық кешенді бақылау жұмысында тәртіптік құзыреттіліктерді игеру деңгейін бағалау критерийлері: | - "өте жақсы" (А, А; - 4.0 – 3.67; 90 – 100%) – Студент тест тапсырмасын толығымен орындады, үйренген оқу материалы аясында тамаша білім мен дағдыларды көрсетті, бақылау жұмысы ұқыпты және қойылған талаптарға сәйкес рәсімделді. | - "жақсы" (В+, В, В -, С+; 3.33 – 2.33; 70-89%) – Студент тест тапсырмасын толығымен орындады, жақсы білім мен дағдыларды көрсетті, бірақ ұсынылған шешімнің оңтайлылығын негіздей алмады, тест жұмысын жобалауда кемшіліктер бар. | - "қанағаттанарлық" (C, C -, D+, D; 2.0 – 1.0; 50 – 69%) – Студент тест тапсырмасын толығымен орындады, бірақ елеулі дәлсіздіктерге жол берді, нәтижелерді дұрыс түсіндіре алмады, бақылау жұмысының сапасы жеткіліксіз. | – "қанағаттанарлықсыз" (F; 0; 0 – 49%) - Студент тест тапсырмасын толық орындамады |
Бағалау нысаны
Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:
- Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
- Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.
Қорытынды бағаны есептеу формуласы:
И= 0,6 | Р1+Р2 | +0,4Э |
2 |
мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;
Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.
Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:
Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:
Әріптік жүйе бойынша бағалар | Балдардың сандық эквиваленті | Балдар (%-тік құрамы) | Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар |
---|---|---|---|
A | 4.0 | 95-100 | Өте жақсы |
A- | 3.67 | 90-94 | |
B+ | 3.33 | 85-89 | Жақсы |
B | 3.0 | 80-84 | |
B- | 2.67 | 75-79 | |
C+ | 2.33 | 70-74 | |
C | 2.0 | 65-69 | Қанағаттанарлық |
C- | 1.67 | 60-64 | |
D+ | 1.33 | 55-59 | |
D | 1.0 | 50-54 | |
FX | 0.5 | 25-49 | Қанағаттанарлықсыз |
F | 0 | 0-24 |
Дәріс сабақтарының тақырыптары
- Ақшаның қажеттілігі, мәні және функциялары
- Ақша түрлері
- Ақша жүйесі, оның элементтері мен түрлері
- Қоғамның ақша айналымы
- Несиенің қажеттілігі, мәні және функциялары
- Коммерциялық банктерді құру, олардың жұмыс істеу негіздері және олардың қызмет ету шарттары
- Банктің мәні, оның функциялары және экономикадағы рөлі
- ҚР Ұлттық Банкі-Қазақстан Республикасының Орталық Банкі
- Несие жүйесін құру түсінігі, құрылымы және принциптері
- Банктің меншікті капиталы және оның Банктің тұрақтылығын қамтамасыз етудегі рөлі
- Банк ресурстарын қалыптастыру және басқару
- Банктік несиелерді қайтаруды қамтамасыз ету нысандары
- Банктік маркетинг
- Несиелік портфель және проблемалық несиелерді басқару
- Валюталардың түсінігі және жіктелуі
Негізгі әдебиет
- Челноков, В. А. Деньги. Кредит. Банки : учебное пособие для студентов вузов, обучающихся по специальности (080105) «Финансы и кредит» / В. А. Челноков. — 2-е изд. — Москва : ЮНИТИ-ДАНА, 2017. — 480 c. — ISBN 978-5-238-01222-3. — Текст : электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART : [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/
- Ермоленко О.М. Деньги. Кредит. Банки : учебное пособие для обучающихся по направлению подготовки бакалавриата «Экономика» / Ермоленко О.М.. — Краснодар, Саратов : Южный институт менеджмента, Ай Пи Эр Медиа, 2018. — 94 c. — ISBN 978-5-93926-314-6. — Текст : электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART : [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/
- Гумар Н.А. Несие тәуекелділігі пайда болуы және төмендету жолдары : монография / Гумар Н.А.. — Алматы : Альманах, 2016. — 153 c. — ISBN 978-601-80598-7-2. — Текст : электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART : [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/
- Халықаралық валюталық, қаржы - несиелік қатынастар : оқу құралы / А.Ш. Молдабекова [и др.].. — Тараз : Таразский региональный университет имени М.Х. Дулати, 2019. — 185 c. — ISBN 978-9965-37-196-7. — Текст : электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART : [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/
- Деньги. Кредит. Банки. Учебник под редакцией Искакова У.М. заслуженного деятеля РК. д.э.н. профессора. – Алматы: - Тоо Издательство «Фортуна Полиграф». – 2022. – 344 стр.
- Авагян, Г.Л. Деньги, кредит, банки: Учебное пособие / Г.Л. Авагян, Т.М. Ханина, Т.П. Носова. - М.: Магистр, НИЦ ИНФРА-М, 2016. - 416 c.
- Банковское дело: Учебник / Под ред. Лаврушина О.И., Валенцева Н.И.. - М.: КноРус, 2017. - 128 c.
- Кредитное дело. Учебное пособие для студентов специальности 5В050900 - Лаврушин, О.И. Деньги, кредит, банки (для бакалавров) / О.И. Лаврушин. - М.: КноРус, 2018. - 256 c.Финансы - Костанай, 2017. – 121с.
- Баликоев, В. З. История и методология науки о деньгах, кредите и банках : учебное пособие / В. З. Баликоев, Н. Г. Протас ; под редакцией В. З. Баликоева. — Новосибирск : Новосибирский государственный университет экономики и управления «НИНХ», 2020. — 215 c. — ISBN 978-5-7014-0971-0. — Текст : электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART : [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/106146.html
- Садвокасова, К. Ж. Деньги, кредит, банки : учебник / К. Ж. Садвокасова. — Алматы, Москва : EDP Hub (Идипи Хаб), Ай Пи Ар Медиа, 2025. — 212 c. — ISBN 978-5-4497-3923-0. — Текст : электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART : [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/145542.html
- Садвокасова, К. Ж. Деньги, кредит, банки : учебно-методическое пособие / К. Ж. Садвокасова, Р. К. Садвокасов. — Алматы, Москва : EDP Hub (Идипи Хаб), Ай Пи Ар Медиа, 2025. — 137 c. — ISBN 978-5-4497-3929-2. — Текст : электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART : [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/145541.html
- Дмитриева, И. Е. Деньги, кредит, банки : учебное пособие / И. Е. Дмитриева, Е. А. Ярошенко. — 2-е изд. — Москва : Ай Пи Ар Медиа, 2025. — 208 c. — ISBN 978-5-4497-3764-9. — Текст : электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART : [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/143929.html
Қосымша әдебиеттер
- Официальный сайт Национального Банка РК www.nationalbank.kz
- Закон Республики Казахстан «О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан» от 31 августа 1995 года № 2444 (с изменениями и дополнениями по состоянию на 01.09.2024 г.)
- Лаврушин, О.И. Деньги, кредит, банки (для бакалавров) / О.И. Лаврушин. - М.: КноРус, 2018. - 256с.