2024 жылдың 5-6 қарашасында Қырғызстандағы Erasmus+ Ұлттық кеңсесінің қолдауымен Ала-Тоо халықаралық университетінің (Бішкек, Қырғызстан) базасында «Жоғары білім беру үшін тұрақты даму мақсаттары: еуропалық тәжірибені зерттеу» тақырыбында екі күндік TAM воркшопы өтті. Осы іс-шара аясында Шығыс Қазақстан техникалық университеті (ШҚТУ) Орталық Азияда тұрақты даму бойынша жетекші қатысушы ретіндегі позициясын нығайтты. Erasmus+ ERASMUS-EDU-2023-CBHE «Циркулярлық экономика және тұрақты даму саласында инновациялық оқу бағдарламалары мен модульдерін әзірлеу (CirculEC)» жобасының грант иесі ретінде ШҚТУ білім беру және ғылыми үдерістерде ТДМ-ді интеграциялау бойынша бірегей стратегиялар мен үлгілерді ұсынды, жоғары білімді дамыту үшін серіктестік байланыстар мен халықаралық алмасулардың маңыздылығын атап көрсетті.
Іс-шараның бірінші күнінде ШҚТУ-дың ғылым және инновациялар жөніндегі проректоры және Қазақстан Республикасының жоғары білім беру реформасын жетілдіру жөніндегі ұлттық командасының (HERE) мүшесі Жадыра Қоңырбаева циркулярлық экономикаға көшу тұрақты даму үшін маңызды екенін баса айтып, негізгі баяндама жасады. Ол «алу-өндіру-лақтыру» қағидатына негізделген сызықтық модельдің тұрақсыз екенін атап өтіп, ресурстарды тұтыну мен қалдықтарды азайтуды көздейтін циклдік модельге көшу қажеттігін атап өтті. Сондай-ақ, ЕО стратегиялары мен халықаралық тәжірибелерге негізделген шешімдерді әзірлеудегі университеттердің маңыздылығын атап көрсете отырып, табысты бастамаларға мысал келтірді. Сәтті жобалардың бірі ретінде инженер кадрларын дайындауға арналған стратегиялық тәсілдерді әзірлеуге және Қазақстанның индустриалды-инновациялық дамуын қолдауға бағытталған BR21882257 «Тұрақты даму мақсаттары контексінде инженерлік білім берудің ұлттық моделін құру» жобасының нәтижелері көрсетілді.
Бағдарламаның келесі кезеңі университеттердің миссиясына, қажеттіліктері мен ресурстарына ең сәйкес келетін басым ТДМ-дерді анықтауға арналған ШҚТУ Бизнес мектебінің деканы Альфия Закимованың жетекшілігімен практикалық сессия болды. ТРИЗ әдіснамасын пайдалана отырып, қатысушылар басымдықтарды таңдауға құрылымдалған түрде қарады және білім беру және ғылыми үдерістерге тұрақты дамуды интеграциялауға арналған нақты тәсілдерді әзірледі. Осы интерактивті сессиялар білім беру бағдарламалары мен ұйымдарда тұрақты тәсілдерді енгізудің қиындықтары мен мүмкіндіктерін талқылауға мүмкіндік берді.
Семинардың екінші күні ТДМ-ді енгізудің практикалық аспектілеріне арналды. Ерекше назар ШҚТУ Жер туралы ғылымдар мектебінің қауымдастырылған профессоры және жоба жетекшісі Ольга Петрова таныстырған «ЖАСЫЛ КАМПУС - ЖАСЫЛ УНИВЕРСИТЕТ: ШҚТУ-дың жасыл стратегияға жолы» жобасына аударылды. Жоба университет қызметінің барлық салаларына тұрақты даму қағидаттарын енгізетін кешенді экологиялық саясатты іске асыруға бағытталған. Қазіргі уақытта ШҚТУ халықаралық UI Green Metric рейтингінде әлем бойынша 100-орынды және Қазақстан университеттері арасында бірінші орынды иеленіп, айтарлықтай жетістіктерге жетті. Тұрақты даму тақырыбын жалғастыра отырып, ШҚТУ Бизнес мектебінің қауымдастырылған профессоры Евгений Варавин АP19676547 «Тұрақты даму мақсаттарын іске асыру үшін Қазақстанда ортақ тұтыну экономикасының қағидаттарын енгізу» жобасының зерттеу нәтижелерімен бөлісті. Ол ортақ тұтыну экономикасы және жасыл инвестициялар сияқты өзекті бағыттарға назар аударып, оларды Қазақстанның экономикалық жүйесіне бейімдеудің тұрақты дамуды қолдаудағы маңыздылығын атап өтті.
Мәдина Юсубалиева «Білім беруді түрлендіру: циркулярлық экономика және тұрақты даму саласында Erasmus+ арқылы ТДМ енгізу» атты баяндамасында университеттердің циркулярлық экономика және тұрақты даму қағидаттарын білім беру бағдарламаларына енгізуге жәрдемдесу жолындағы Erasmus+ жобасының рөлін атап өтті. Ол сондай-ақ инновациялық оқу модульдерін әзірлеуге бағытталған CirculEC жобасы Орталық Азия университеттеріне заманауи экологиялық және әлеуметтік міндеттерді шеше алатын мамандарды даярлауға көмектесетінін, халықаралық ынтымақтастық пен озық тәжірибемен алмасуды нығайтатынын айтты.
Талқылаудың келесі кезеңі Айжан Самамбаеваның Орталық Азиядағы бірегей экологиялық және әлеуметтік мәселелерді шешу үшін ТДМ-ді ғылыми жобаларға енгізудің маңыздылығын атап өткен баяндамасымен жалғасты. Ол ТДМ 3 (жақсы денсаулық және әл-ауқат), ТДМ 9 (индустрияландыру, инновациялар және инфрақұрылым), ТДМ 10 (теңсіздікті азайту), ТДМ 11 (тұрақты қалалар мен елді мекендер) және ТДМ 12 (жауапты тұтыну және өндіру) сияқты бағыттарға назар аударды. Оның айтуынша, осы мақсаттарға арналған зерттеулер жергілікті мәселелерді шешуге ғана емес, аймақтың тұрақты дамуына ықпал етеді, пәнаралық тәсілдің және өнеркәсіп, мемлекеттік органдар мен қоғамдық ұйымдармен ынтымақтастықтың негізін қалайды.
Іс-шара қорытынды пікірталастармен және қатысушылар болашақтағы ынтымақтастық перспективаларын талқылаған бейресми қарым-қатынаспен аяқталды. ШҚТУ Erasmus+ жобасын жүзеге асырудағы тәжірибесі мен табыстарының арқасында халықаралық байланыстарын нығайтып қана қоймай, жаһандық ТДМ-ге қол жеткізуге бағытталған білім беру ортасын құрудағы көшбасшылығын да растады, бұл тұрақты болашақтың дамуына ықпал етеді.
