Қалалық қазақ әйелдердің репродуктивті мінез-құлқының аймақтық ерекшеліктері: тенденциялар мен перспективалар
Жоба өзектілігі:
Жобаның тұжырымдамалық идеясы туудың өңірлік кластерлерін айқындау және Қазақстанның әлеуметтік-демографиялық дамуының перспективалық сценарийлерін негіздеу мақсатында демографиялық және әлеуметтік ақпарат синтезіне негізделген. Қазақтар алғаш рет қала халқының көпшілігіне айналды және енді демографиялық даму векторын айқындауда. Туу процестерінің негізгі мазмұнын анықтайтын әйелдер болғандықтан, қалалық қазақ әйелдерінің репродуктивті мінез - құлықтың негізі ретінде репродуктивті ұстанымдарын зерттеу жоспарлануда. Жобаның демографиялық блогы статистикалық материалдарды талдауға, әлеуметтік блогы - әлеуметтік зерттеу барысында алынған мәліметтерге негізделген. Осы жобаны іске асыру Қазақстан халқының репродуктивті мінез-құлқын неғұрлым жоғары дәлдікпен және анық болжауға мүмкіндік береді. Жобаның нәтижелерін аумақтардың әлеуметтік және экономикалық дамуын перспективалық жоспарлау үшін негіз ретінде пайдаланылуға болады.
Жобаның мақсаты: қазақ әйелдердің туу көрсеткіштері мен репродуктивті ұстанымдарын талдау негізінде Қазақстанның қала халқының репродуктивті мінез-құлқының өңірлік ерекшеліктерін анықтау, Қазақстанның әлеуметтік-демографиялық дамуының перспективалық сценарийлерін негіздеу.
Күтілетін нәтижелер:
- Халықтың туу серпініндегі өңірлік кластерлер (XX ғ. Ортасы - XXI ғ. алғашқы онжылдықтары).
- XXI ғасырдың басында репродуктивті мінез-құлықтың өңірлік ерекшеліктерін анықтай отырып, әлеуметтік-экономикалық және демографиялық көрсеткіштерді корреляциялық талдау.
- Алынған деректер негізінде ҚР әлеуметтік-демографиялық даму сценарийлерін негіздеу.
- Туудың өңірлік кластерлерінің екі цифрлық картасын әзірлеу, оларды университет сайтында таныстыру
- "Жаңғырту жағдайындағы қалалық қазақ әйелдерінің репродуктивті ұстанымдары" атты үш жылдық әлеуметтанулық зерттеудің талдамалық есебі.
- Республикалық және халықаралық ғылыми қоғамдастықта ғылыми-әдіснамалық вебинарлар шеңберінде зерттеу қорытындыларын байқаудан өткізу.
- Мемлекеттік органдар мен қоғамдық ұйымдардың өкілдері үшін өңірлердің әлеуметтік-экономикалық даму жобаларын әзірлеу жөніндегі оқыту семинарының бағдарламасы.
- Social Science Citation Index, Arts and Humanities Citation Index және (немесе) Russian Science Citation Index Web of Science базасында индекстелетін және (немесе) Scopus базасында CiteScore бойынша кемінде 35 процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымда бір мақаланы немесе шолуды жариялау.
- Үш жылдық ғылыми жобаны іске асыру нәтижелері бойынша қорытынды есеп.
- "Қазақстандағы туу процестерін жаңғырту (әлеуметтік-мәдени аспект)"монографиясы.
Қол жеткізілген нәтижелер:
Жобаның күнтізбелік жоспарына сәйкес барлық зерттеу міндеттері жүзеге асырылды және келесі нәтижелерге қол жеткізілді:
- Статистикалық деректер негізінде (XX ғасырдың ортасы - XXI ғасырдың басы) репродуктивті мінез-құлықтың өңірлік ерекшеліктерін ескере отырып, Қазақстанның қала халқының туу процестеріне ретроспективті талдау жүргізілді. Қазақстанның өңірлік кластерлері әзірленді.
- Жобаны іске асырудың маңызды нәтижелерінің бірі әлеуметтік-экономикалық және демографиялық көрсеткіштерді корреляциялық талдауды қамтитын өңірлік туу кластерлерін әзірлеу болды. Кластерлер негізінде өңірлік бөліністе Қазақстанның қалалық тұрғындарының туу жағдайлары мен цифрлық карталары жасалды. (https://demography-kz.shinyapps.io/demography_ru/).
- Тақырыптық бағыттар бойынша өңірлік интернет-БАҚ-та контен-талдау жүргізілді. Контент-талдау негізінде өңірлік бөліністе Қазақстан халқының репродуктивті ұстанымдарына әсер ететін сараланған бірқатар факторлар айқындалды. 01.01.2020 бастап 01.01.2021 дейін 10 қаланың 46 өңірлік ақпараттық интернет-сайттарында "туу, отбасы, балалар, көп балалы болу, ажырасу, алименттер, өлім-жітім, тұрмыстық зорлық-зомбылық, қалыңдықты ұрлау, жәрдемақылар және т.б." санатына жататын түйінді сөздер бар орыс және қазақ тілдеріндегі 1523 ақпараттық хабарламаларға талдау жасалды. Танымал интернет-ресурстар жүйелерді пайдалану кезінде ең белсенді, жергілікті бағдарланған сайттарға мониторинг жүргізу шеңберінде анықталды: https://mediametrics.kz/rating/, https://zero.kz/zerotrends/. нәтижелері "Қазақстан халқының репродуктивті мінез-құлық ерекшеліктеріне әлеуметтік-мәдени және этникалық факторлардың әсері (өңірлік интернет-БАҚ контент-талдау нәтижелері бойынша)" аналитикалық материалдар жинағында -Өскемен, 2021. - 211 Б. жарияланды.
- Әлеуметтанулық зерттеу құралдары әзірленді және сыналды. Социологиялық зерттеу нәтижелері бойынша аналитикалық есеп дайындалды.
Күнтізбелік жоспар бойынша қойылған барлық міндеттер толық көлемде шешілді және іске асырылды. Web of Science халықаралық дерекқорларымен Art and Humanities Citation Index пәндік саласы индекстейтін және / немесе Scopus базасында citescore бойынша кемінде 35 процентилі бар рецензияланған ғылыми басылымдарда ғылыми мақалалар шығару сияқты маңызды ұстаным бойынша асыра орындау орын алды – жоспарланған бір мақаланың орнына жобалар шеңберінде екі мақала жарияланды. Жобаны іске асыру кезеңінде барлығы мынадай маңызды ғылыми және ғылыми-ұйымдастырушылық нәтижелерге қол жеткізілді:
1) Web of Science (Art and Humanities Citation Index) дерекқорларымен индекстелетін журналдарда 2 мақала жарияланды (күнтізбелік жоспар бойынша – 1);
2) барлығы 6 мақала жарияланды, оның 2-сі – рецензияланатын шетелдік ғылыми басылымдарда және 4-і-ҚР мні БСҒК ұсынған журналдарда (күнтізбелік жоспар бойынша – 3);
3) 3 монография жарияланды (күнтізбелік жоспар бойынша – 1);
4) "Қазақстан халқының репродуктивті мінез-құлқының ерекшеліктеріне әлеуметтік-мәдени және этникалық факторлардың әсері (өңірлік интернет-БАҚ контент-талдауының нәтижелері бойынша)" талдамалық материалдар жинағы жарық көрді (күнтізбелік жоспар бойынша жоспарланбаған);
5) "Қазақстандағы және шектес аумақтардағы этнодемографиялық процестер" халықаралық ғылыми-практикалық конференцияларының нәтижелері бойынша 2 ғылыми еңбектер жинағы жарық көрді (күнтізбелік жоспар бойынша – 1);
6) халықаралық ғылыми конференциялар мен форумдардың жинақтары мен материалдарында 17 мақала жарияланды (күнтізбелік жоспар бойынша – кемінде 3);
7) туудың 5 цифрлық картасы әзірленді (күнтізбелік жоспар бойынша – 3);
8) "туудың цифрлық карталары" авторлық құқығымен қорғалатын объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізіліміне мәліметтерді енгізу туралы 2023 жылғы 29 қыркүйектегі №39333 куәлік алынды (күнтізбелік жоспар бойынша жоспарланбаған);
9) "Қазақстандағы және іргелес аумақтардағы этнодемографиялық процестер" атты 3 халықаралық ғылыми-практикалық конференция, 8 республикалық және халықаралық ғылыми-әдістемелік вебинар және өзге де ғылыми іс-шаралар өткізілді (күнтізбелік жоспар бойынша ХҒКК – 1, ғылыми вебинарлар – 2 өткізу жоспарланған);
10) мемлекеттік қызметшілер мен қоғамдық ұйымдардың өкілдері үшін оқыту семинарының бағдарламасы әзірленді;
11)"қалалыққазақтардыңрепродуктивтімінез-құлқының өңірлікерекшеліктері"тағылымдамаформатында72сағаткөлеміндеМәскеуқ. ЕЖМВишневскийатындағыдемографияинститутында(қазан,2021ж.);Карлуниверситетінде,Прагада(Чехия),2022жылғықазандажәне Париж университеті –Парижуниверситетініңдемографияинститутындағылымитағылымдамаданөтті.Консультацияларөткізілді, зерттеудіңаралықнәтижелерітаныстырылды(2023ж.сәуір)(күнтізбелікжоспар бойынша –3).
12) жоба нәтижелері бакалавриат білім алушыларына арналған "Әлеуметтану", "Тарих" ББ докторантурасының білім алушыларына арналған "Қазақстанды жаңғыртудың әлеуметтік-демографиялық аспектілері" пәндерінің мазмұнына енгізілді.
Зерттеу тобының мүшелері:
- Александр Алексеенко, т.ғ.д., «Digital Social Recearch» ХҒЗО БҒМ, ID SCOPUS: 57215212322, ID WEB OF SCIENCE: AAQ -7920-2020.
- Жанна Аубакирова, т.ғ.к., «Digital Social Recearch» ХҒЗО директоры. ID SCOPUS: 57201672334, ID WEB OF SCIENCE: AAQ - 7920 – 2020 (https://www2.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57201672334)
- Элеонора Столярова, әлеу.ғ.к , «Digital Social Recearch» ХҒЗО БҒМ. ORCID 0000-0003-0722-1589 (https://orcid.org/my-orcid?orcid=0000-0003-0722-1589)
- Гульжан Сарсембаева, т.ғ.к., Қазақстан тарихы кафедрасының аға оқытушысы;
- Нелли Краснобаева, т.ғ.к., «Digital Social Recearch» ХҒЗО ЖҒМ.
- Тамерлан Өмірзақ, «Тарих» мамандығы бойынша гуманитарлық ғылымдар магистрі.
- Дидара Есимханова, 6М020300 «Тарих» мамандығы бойынша докторанты.
Жарияланымдар тізімі:
2021 жылғы басылымдар:
- СәрсембаеваГ. А. Қазіргікезеңдегіқазақхалқыныңтууерекшеліктеріжәнедемографиялықдамудыңжаңатрендтерінқалыптастыру//ҚазҰПУхабаршысы."Тарихижәнеәлеуметтік-саясиғылымдар"сериясы.- 2021.- №2(69).-40-47 бб.org/10.51889/2021–2.1728–5461.05.
- СәрсембаеваГ.А. Қазіргікезеңдегіқазақтардыңрепродуктивтімінез-құлқының ерекшеліктері//France-Kazakhstan ScienceAssociation- 2021.-Vol.2.- P. 86-95.
- СәрсембаеваГ. А.,КраснобаеваН.Л. Әлеуметтік-мәденижәнеэтникалықфакторлардыңҚазақстанхалқыныңрепродуктивтімінез-құлқының ерекшеліктерінеәсері(өңірлікинтернет-БАҚконтент-талдауыныңнәтижелері бойынша).Аналитикалықматериалдаржинағы.-Өскемен:МедиаАльянс,-220б.
- "Қазақстандағы және іргелес аумақтардағы этнодемографиялық процестер" ХХ Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының ғылыми еңбектер жинағы, 2021 ж. 21-22 қазан / жалпы ред. А.Н. Алексеенко, Ж. С. Аубакирова және Н. Л. Краснобаева. - Өскемен-Мәскеу: Медиа Альянс, - 223 б.
- Н.Л.Краснобаева, Г. А. Сарсембаева әлеуметтік-мәденижәнеэтникалықфакторларконтекстіндегіқазіргіҚазақстанхалқыныңрепродуктивтікөзқарастары (аймақтықинтернет-БАҚ-тың контент-талдауы)//"ҚХАкафедраларыныңқызметіндегіперспективалық шекара маңыынтымақтастығы:этноинтеграциялықтрендтер"республикалықғылыми-әдістемеліквебинарыныңматериалдары,04-05маусым2021ж. -Ақтау,-232-252 бб.
- СәрсембаеваГ.А.,КраснобаеваН.Л.ҚазіргікезеңдегіҚазақстанхалқыныңрепродуктивтімінез-құлқының ерекшеліктеріне әлеуметтік-мәденижәнеэтникалықфакторлардыңәсері (аймақтықинтернет-БАҚконтент-талдауыныңнәтижелері бойынша)//"ҮлкенАлтайдыңтүркі-моңғоләлемі:тарихи-мәденимұражәне қазіргі заман"IIХалықаралықАлтаистікфорумыныңматериалдары.Барнаул-Горно-Алтай,30қыркүйек-3қазан2021ж. -Барнаул:Алтбаспасы.ун-та,-474-478 ББ.
- СәрсембаеваГ.А. ҚазіргіҚазақстанхалқыныңрепродуктивтіқондырғылары// "Қазақстандағыжәнеіргелесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер"ХХХалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы21-22қазан2021ж. -Өскемен:Медиа-Альянс,-155-163 бб.
- СтоляроваЭ.О.,АубакироваЖ. С. балалардыңтуужағдайынақалалыққазақтардыңзаманауикөзқарастары// "Қазақстандағыжәнеіргелесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер"ХХХалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы21-22қазан2021ж. -Өскемен:Медиа-Альянс,-194-201 бб.
- Әубәкірова Ж. С., Алексеенко А. Н.,ӨмірзақТ. Е. ҚРхалқыныңкөбеюпроцестеріндегітуу көрсеткіші (этникалықаспект)// "Қазақстандағыжәнешектесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер"ХХХалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы21-22қазан2021ж. -Өскемен:Медиа-Альянс,-209-217 бб.
2022 жылғы басылымдар:
- СәрсембаеваГ. А., КраснобаеваН.Л. ХХІғасырдың басындағы Қазақстандағыдемографиялықжарылыс:себептері,тәуекелдері,салдары//ҚазҰПУхабаршысы."Тарихижәнеәлеуметтік-саясиғылымдар"сериясы.- 2022.- №2(73).-142-150 бб.org/10.51889/2021–2.1728-5461.05/
- СтоляроваЭ.О.,АубакироваЖ. С.,ӨмірзақТ. Е. Көпбалалыотбасыларға деген көзқарасжәнеқазаққыздарыныңрепродуктивтіқондырғылары:өңірлікаспект(әлеуметтанулықзерттеунәтижелері бойынша)//France-Kazakhstan ScienceAssociation Almanach.- 2022.- Vol.- P. 79-88.
- СтоляроваЭ. О.,АубакироваЖ.С.,АлексеенкоА. Н.,СәрсембаеваГ. А.,КраснобаеваН.Л.,УалиеваС. К. Қазақстандықжастардыәлеуметтендірудіңәлеуетіменмәселелері(әлеуметтік-демографиялықкөзқарастардыталдаутәжірибесі).-Өскемен: с.Аманжоловатындағы ШҚУ "Берел"баспасы,-223б.
- "Қазақстандағы және іргелес аумақтардағы этнодемографиялық процестер" ХХІ Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының ғылыми еңбектер жинағы, 3-4 қазан 2022 ж. / Жалпы ред. А.Н. Алексеенко, Ж.С. Әубәкірова және Н. Л. Краснобаева. - Өскемен: Медиа Альянс, - 461 б.
- АлексеенкоА. Н.,ӘубәкіроваЖ. С. Әлеуметтік-экономикалықжәнеэтносаясифакторларконтекстіндегіқазақстандықәйелдердіңрепродуктивтістратегиялары// "ҚазақстанРеспубликасындағы Этносоциалдық процестер"халықаралықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.3бөлім.-Алматы:ҚР ХӘҚМ ҒК ИФПР,-56-67 бб.
- Н.Л. КраснобаеваХХғасырдыңаяғындаШығысҚазақстанхалқыныңсаныменқұрамы//"Ресей,СібіржәнеОрталықАзиямемлекеттері:халықтарменмәдениеттердіңөзара іс-қимылы "VIIХалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.Барнаул,-42-47 бб.
- МахметоваН.А. 1989-2021жж.ШығысҚазақстантұрғандарсаныныңөсімі// "Қазақстандағыжәнешектесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер"ХХІХалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.-Өскемен,-322-332 бб.
- СтоляроваЭ.О.,АубакироваЖ. С. Жасқазақтардыңкәсібижәнерепродуктивтіөзін-өзі жүзеге асыру перспективалары(социологиялықзерттеунәтижелері бойынша)// "Қазақстандағыжәнеіргелесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер "ХХІХалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.-Өскемен,-435-445 бб.
- СтоляроваЭ.О.,АубакироваЖ. С. ӨмірзақТ. Е. ҚазақстандағыхалықтыңкөбеюпроцестерініңтууменполяризацияныңӨңірліккластерлері// "Қазақстандағыжәнешектесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер "ХХІХалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.-Өскемен,-392-403 бб.
- СәрсембаеваГ. А. Жұмыспен қамтудың Қазақстан қаласыхалқыныңрепродуктивтіқондырғыларыныңтрансформациясынаәсері//"Қазақстандағыжәнешектесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер"ХХІХалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.-Өскемен,-415-434 бб.
- КраснобаеваН.Л. БақҚазақстанҚалалықхалқыныңрепродуктивтікөзқарастарынқалыптастыруфакторларыныңбіріретінде// "ТүркіөркениетініңАлтайтамыры "Халықаралықғылымиконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.-Барнаул,-330-343 бб.
2023 жылғы басылымдар:
- СәрсембаеваГ. А.,КраснобаеваН.Л.,МахметоваН.А.,СтоляроваЭ. О.,АубакироваЖ. С.,АлексеенкоА. Н.Туудың"қазақстандықмоделін"қалыптастырудыңтарихиалғышарттары:ХХғасырдыңортасы – ХХІғасырдың басы //Voprosy- 2022.- №10 (2).- 174-185 бб. (ArtandHumanitiesCitationIndex-WebofScience).DOI:10.31166/VoprosyIstorii202210Statyi55.
- Әубәкірова Ж. С., Сәрсембаева Г.А., Краснобаева Н.Л., Столярова Э. О., АлексеенкоА. Н.Қалалыққазақтардыңтуу көрсеткіші:әлеуметтік-экономикалықдамужәне әлеуметтік – мәдениорта(ХХ ғасырдың екіншіжартысы-ХХІғасырдыңбіріншіширегі//Voprosy- 2023.- №6 (1).- 66-75 бб. (ArtandHumanitiesCitationIndex-WebofScience).DOI: 10.31166/VoprosyIstorii202306Statyi21.
- СтоляроваЭ.О.,АубакироваЖ. С.,ӨмірзақТ. Е. Балалардыәлеуметтік-экономикалыққамтамасыз етудің көп компоненттіжүйесі(социологиялықзерттеунәтижелері бойынша)//ҚазҰПУхабаршысы."Тарихижәнеәлеуметтік-саясиғылымдар"сериясы.- 2023.- №2(77).-131-141 бб.org/10.51889/2959–6017.2023.77.2.012
- МахметоваН.А.,ӘубәкіроваЖ. С. ХХғасырдыңІІжартысындағыШығысҚазақстаноблысыныңэтникалыққұрамдинамикасы//Қарағандыуниверситетініңхабаршысы."Тарих.Философия"сериясы.- 2023.- №2(110).– 168-175 бб.DOI 10.31489/2023HPh2/168-175
- АубакироваЖ. С.,СтоляроваЭ.О.,СәрсембаеваГ. А.,КраснобаеваН.Л.,АлексеенкоА. Н. Қазақстанда туудыжаңғырту(әлеуметтік-мәдениаспект).1Том.-Алматы:"БейбітшілікЕл"мүгедектерқоғамы"ҚБ,-287б.
- АубакироваЖ. С.,СтоляроваЭ.О.,СәрсембаеваГ. А.,КраснобаеваН.Л.,АлексеенкоА. Н. Қазақстанда туудыжаңғырту(әлеуметтік-мәдениаспект).2Том.-Алматы:"БейбітшілікЕл"мүгедектерқоғамы"ҚБ,-300б.
- "Қазақстандағы және іргелес аумақтардағы этнодемографиялық процестер" ХХІІ халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының ғылыми еңбектер жинағы, 2023 ж. 25-26 қыркүйек / Жалпы ред. А. Н. Алексеенко, Ж. С. Әубәкірова және Н. Л. Краснобаева. - Өскемен: Медиа Альянс, – 411 б.
- Әубәкірова Ж.С., Столярова Э. О., Сәрсембаева Г. А., Краснобаева Н.Л.,АлексеенкоА. Н.Қалалыққазақтардыңрепродуктивтімінез-құлқының өңірлікерекшеліктері.Социологиялықзерттеунәтижелерібойыншақорытындыталдамалықесеп(2021-2023жж.)-Алматы:"БейбітшілікЕл"мүгедектерқоғамы"ҚБ,-435б.
- СәрсембаеваГ.А. Қазақәйелініңрепродуктивтікөзқарастарыныңәлеуметтікпортреті// "Қазақстандағыжәне оған іргелесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер"ХХІІхалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.-Өскемен,-315-327 бб.
- Ж. С. Әубәкірова,ӨмірзақТ. Е. КластерлерҚазақстанөңірлеріндегітууерекшеліктерінталдауқұралыретінде// "Қазақстандағыжәнешектесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер"ХХІІхалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.-Өскемен,-34-44 бб.
- Ж. С. Әубәкірова, Т.Е. Өмірзақ, Э. О. Столярова"Астана"демографиялықжағдайы:тууерекшеліктеріжәнерепродуктивтісценарий// "Қазақстандағыжәнешектесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер"ХХІІхалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.-Өскемен,-45-53 бб.
- СтоляроваЭ.О.,АубакироваЖ. С. Қазақстанныңсоциодемографиялықдамусценарийлері ("қалалыққазақтардыңрепродуктивтіқондырғылары"социологиялықзерттеуініңқорытындысыбойынша(2021-2023жж.)// "Қазақстандағыжәнешектесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер"ХХІІхалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.-Өскемен,-336-344 бб.
- КраснобаеваН.Л. Репродуктивтімінез-құлықты зерттеутеориялары// "Қазақстандағыжәнеіргелесаумақтардағыэтнодемографиялықпроцестер" ХХІІхалықаралықғылыми-практикалықконференциясыныңғылымиеңбектержинағы.-Өскемен,-192-208 бб.
Авторлық куәлік:
- Ж. С. Әубәкірова, А. А. Ивлев, Н. Л. Краснобаева, А. Н. Алексеенко, Э. О. Столярова, Г. А. Сәрсембаева "Туудың цифрлық карталары" авторлық құқықпен қорғалатын объектілерге құқықтардың мемлекеттік тізіліміне мәліметтерді енгізу туралы куәлік 2023 жылғы 29 қыркүйектегі №39333.
Ғылыми-әдістемелік вебинарлар және ХҒПК:
- "Қазақстандағы және іргелес аумақтардағы этнодемографиялық процестер" ХХ Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы, 21-22 қазан 2021 ж., Өскемен (бағдарлама, https://www.hse.ru/demo/announcements/516725413.html ).
- "Модернизацияланатын қоғамдағы көші-қон және репродуктивті мінез-құлық" вебинары, 8 қазан 2021 ж. https://www.vku.edu.kz/ru/adverts/programma-nauchn
- "Қазақстандағы туу коэффициенті: трендтер, ерекшеліктер және перспективалар" вебинары, 15 сәуір 2022 ж. https://www.vku.edu.kz/ru/newsitem/v-amanzholov-university-sostoyalsya-respublikanskiy-nauchno-prakticheskiy-vebinar
- "Қазақстанның демографиялық жүйесі: тәуекелдер мен қауіптер" вебинары, 29 маусым 2022 ж. https://www.vku.edu.kz/ru/newsitem/nauchno-prakticheskiy-vebinar-iz-cikla-kazahstan-v-epohu-demograficheskih-peremen
- "ЕуропажәнеАзия:туудыңнегізгітенденцияларыжәнеоларғаәсер ету факторыретінде көші-қонпроцестері"дөңгелекүстелі,19қазан2022ж. Прага(Чехия)(http://demography.kz/kk/news/sotrudniki-nits-altaitanu-v-prage/)
- "Қалалыққазақтардыңрепродуктивтімінез-құлқының өңірлікерекшеліктері:үрдістерменперспективалар"республикалықғылыми-практикалықвебинар,10қараша2022http://demography.kz/ru/news/respublikanskii-nauchno-prakticheskii-vebinar-regionalnye-osobennosti-reproduktivnogo-povedeniia-gorodskikh-kazashek-tende
- "Қазақстандағы және іргелес аумақтардағы этнодемографиялық процестер" ХХІ Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы, 3-4 қазан 2022 ж., Өскемен (бағдарлама, https://www.vku.edu.kz/ru/newsitem/v-vko-sostoyalas-xxi-mezhdunarodnaya-nauchno-prakticheskaya-konferenciya?theme=vkgu
- "Қазақстандағы және шектес аумақтардағы этнодемографиялық процестер" ХХІІ халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы, 2023 жылғы 25-26 қыркүйек, Өскемен (бағдарлама, http://demography.kz/ru/news/xxii-mezhdunarodnaia-nauchno-prakticheskaia-konferentsiia-etnodemograficheskie-protsessy-v-kazakhstane-i-sopredelnykh-territoriiakh/).
- "Демографиялықпроцестержәнеәлеуметтік-экономикалықдаму: сын-тегеуріндер,қайшылықтаржәнеәлеует"халықаралықғылыми-практикалықвебинар,30наурыз2023ж. http://demography.kz/ru/news/sostoialsia-mezhdunarodnyi-vebinar-o-demograficheskikh-protsessakh-i-sotsialno-ekonomicheskom-razvitii/
- "Қазіргі қазақстандық отбасындағы репродуктивті көзқарастарды Социологиялық талдау" вебинары, 31 мамыр 2023 ж. http://demography.kz/ru/news/sostoialsia-mezhdunarodnyi-vebinar-o-demograficheskikh-protsessakh-i-sotsialno-ekonomicheskom-razvitii/
- "ДемографиялықдеректердіталдауғаарналғанЦифрлыққұралдар"республикалықғылыми-практикалықвебинар,30маусым2023ж. http://demography.kz/ru/discus/tsifrovye-instrumenty-analiza-demograficheskikh-dannykh/
- ҚРПрезидентіжанындағыӘйелдерістеріжәнеотбасылық-демографиялықсаясатжөніндегіұлттықкомиссияныңмүшесі, республикалықАналаркеңесініңтөрағасыНазипаыысқызыменсараптамалықкездесу,18сәуір2023ж. http://demography.kz/ru/news/sotrudniki-nits-altaitanu-proveli-vstrechu-s-chlenom-natsionalnoi-komissii-po-delam-zhenshchin-i-semeino-demograficheskoi-politike-pri-prezidente-rk-predsedatelem-respublikanskogo-soveta-materei-shanai-nazipoi-ydyryskyzy/
- Қазақстанныңдемографиялықтұрақтылығыжәнеотбасысаясатымәселелеріжөніндегі"отбасы–тұрақтыдемографиялықдамудың негізі"ұлттықконференциясы,20қазан2023ж.,Астана/newsevents/sem'ya_osnova_ustoychivogo_razvitiya_kazakhstana.aspx, https://kazpravda.kz/n/demografiya-kak-faktor-ustoychivogo-razvitiya/
- "Қазақстан Республикасы мен ЕО-да цифрлық гуманитарлық ғылымдарды дамыту мәселелері мен перспективалары" халықаралық дөңгелек үстелі, 30 Қыркүйек 2023 ж., Алматы (ҚазҰУ) /dsr/publications/expertassessments/mezhdunarodnaya_konferenciya_semiya_osnova_ustojchivogo_demograficheskogo_razvitiya_kazahstana.aspx
- Л. Н.ГумилеватындағыЕҰУ-даҚХАкафедрасының10жылдығына арналған "Шаңырақ"ҚХАкафедралары,орталықтары,колледждеріменөкілдіктеріқауымдастығыныңбіріншіфорумы,17-18қазан2023 ж.,Астанаhttp://demography.kz/ru/discus/1111/
Біліктілікті арттыру және ғылыми тағылымдамалар:
- 72сағаткөлемінде"Қалалыққазақтардыңрепродуктивтімінез-құлқының өңірлікерекшеліктері"тағылымдамаформатындабіліктіліктіарттыру, Н.Л.Краснобаева(сертификат№204234),Г.А. Сәрсембаева(сертификат№204235),Мәскеуқ. ЖЭМВишневскийатындағыдемографияИнституты(қазан,2021ж.).
- ҒылымитағылымдамаКарлов университеті,Прага(Чехия),қазан2022ж.
- Париждегіғылымитағылымдама(Франция),Парижуниверситетініңдемографияинституты.Консультацияларөткізілді, зерттеудіңаралықнәтижелерітаныстырылды(сәуір,2023ж.)http://demography.kz/ru/news/nauchnaia-stazhirovka-v-institute-demografii-universite-de-paris-parizhskogo-universiteta/