Қауіпсіздіктің медициналық-биологиялық негіздері

Сипаттама: Тіршілік қауіпсіздігінің медициналық-биологиялық негіздері қоршаған орта мен адамның өзара әрекеттесуін қарастыратын кешенді пән. Ол биология, физиология, гигиена, токсикология, медицина және еңбек психологиясы білімдерін біріктіреді, адам ағзасының тіршілік ету ортасының факторларымен медициналық-биологиялық өзара әрекеттесуінің механизмдері және оларды санитарлық-гигиеналық нормалау принциптері туралы білімді қалыптастырады.

Кредиттер саны: 5

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Компонент: Таңдау бойынша компонент

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат

• Пәннің негізгі мақсаты адам ағзасының тіршілік ету ортасының факторларымен медициналық-биологиялық өзара әрекеттесуінің механизмдері туралы және оларды санитарлық-гигиеналық нормалау принциптері туралы білімді қалыптастыру болып табылады.

Міндет

• - адам ағзасының бейімделу және компенсаторлық механизмдері туралы негізгі түсінік беру; - болашақ мамандардың қоршаған ортаның физикалық, химиялық, биологиялық және психофизиологиялық факторлары және олардың адам ағзасына әсері туралы қазіргі заманғы түсініктерін қалыптастыру; - студенттерді санитарлық-гигиеналық регламенттермен таныстыру; - кәсіби және өзге де аурулардың алдын алу үшін алған білімдерін қолдану дағдыларын үйрету.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• - адам ағзасының бейімделу және компенсаторлық механизмдері туралы негізгі түсінік беру; - болашақ мамандардың қоршаған ортаның физикалық, химиялық, биологиялық және психофизиологиялық факторлары және олардың адам ағзасына әсері туралы қазіргі заманғы түсініктерін қалыптастыру; - студенттерді санитарлық-гигиеналық регламенттермен таныстыру; - кәсіби және өзге де аурулардың алдын алу үшін алған білімдерін қолдану дағдыларын үйрету.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• - өмір сүру ортасының әртүрлі қолайсыз факторларының әсеріне ұшырайтын ағзаның физиологиялық функцияларының қалыптасуы мен реттелуінің негізгі заңдылықтарын бағалау және түсіндіру; - сыртқы және ішкі ортаның өзгеретін факторларын есепке ала отырып, қауіпсіздік нормалары мен ережелерін сақтау; - қоршаған ортаның санитарлық - гигиеналық критерийлерін бақылаудың қазіргі заманғы құралдарын пайдалану; - еңбекті қорғау және санитарлық - гигиеналық нормаларды сақтау бойынша нормативтік құжаттарды қолдану; - кәсіби және басқа да аурулардың алдын алу үшін

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• қоршаған ортаның, адам қауіпсіздігін ету саласында шешім қабылдау

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Пәнді оқу үрдісі келесі құзыреттіліктерді қалыптастыруға бағытталған: денсаулықты сақтау; адам және қоршаған орта қауіпсіздігін қамтамасыз етудің практикалық міндеттерін шешу бойынша орындаушылардың жұмысын ұйымдастыру, жоспарлау және жүзеге асыру қабілеті.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Адам және қоршаған орта қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында шешім қабылдау дағдысын меңгеру

Оқыту әдістері

Пәнді оқыту барысында келесі білім беру технологиялары қолданылады: білім алушыларды білімді іздеуге және басқаруға тарту; әртүрлі міндеттерді өз бетінше шешу; проблемалық-бағытталған оқыту; оқу-зерттеу қызметі; коммуникативтік технологиялар (пікірталас, оқу дебаттары және т.б.).

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Кіріспе
• "Адам – орта" жүйесі халық денсаулығы және қоршаған орта
• Сыртқы себептерден болатын өлім жағдайын азайту жолдары: салауатты өмір салты, жеке және Ұжымдық қауіпсіздік шараларының рөлі
• Еңбек физиологиясы санитарлық-эпидемиологиялық қызмет және денсаулыққа әсер ететін факторлар
• Оңтайлы рұқсат етілген, зиянды және травматикалық жағдайлар және жұмыс сипаты
• Адамның қоршаған ортамен өзара әрекеттесуі адамның қоршаған ортамен өзара әрекеттесуі
• Адам ағзасының бейімделу заңдылықтары
• Факторлардың ағзаға әсер ету заңдылықтары адам ағзасына қауіпті және зиянды қоршаған орта факторларының қолайсыз әсерін бағалауға негізделген негізгі заңдар
• Улардың уытты әсер ету механизмдері
• Ластаушы заттарды нормалаудың токсикологиялық негіздері
• Кәсіби аурулар
• Өндірістік ортаның теріс факторларының адам ағзасына әсері шаң мен аэрозольдер өнеркәсіптік шаң
• Микроклиматтың адам ағзасына әсері адамның микроклиматы және қоршаған ортамен жылу алмасуы
• Діріл-акустикалық тербелістер механикалық тербелістер
• Қоршаған ортаның зиянды факторларының әсерін үйлестіру қоршаған ортаның зиянды факторларының әсерін үйлестіру

Негізгі әдебиет

• 1 Гончарова Е.Н.,.Храмцов Б.А, Янишин В.В., Рыбка О.А. Медико-биологические основы безопасности жизнедеятельности. Учебное пособие – Белгород, изд-во БГТУ им. В.Г. Шухова – 2015 г, 180с 2 Солбриг О., Солбриг Д. Популяционная биология и эволюция. – М.: Мир, 2016. – 488 с. 3 Кемп П., Армс К. Введение в биологию. – М.: Мир, 2015. – 480 с. 4 Пирузян Э.С. Генетическая инженерия растений. Новое в жизни науки и техники. – Серия Биология. –№ 5, 2017. – 47 с. 5 Баев А.А. Биотехнология. –Москва.-2015.-210с

Қосымша әдебиеттер

• 6 Занько Н.Г., Ретнев В.М. Медико-биологические основы безопасности жизнедеятельности: Лабораторный практикум. – Учебное пособие: Издательский центр "Академия".- 2006.-256с. 7 Демакова, Е. А. Система мониторинга и управления безопасностью продукции: монография / Е. А. Демакова; Краснояр. гос. торг.-экон. ин-т. - Красноярск, 2011. -158 с. // http://znanium.com/bookread2.php?book=422536 8 Взаимодействие физических полей с биологическими объектами / Е.И. Нефедов, Т.И. Субботина, А.А. Яшин. - М.: КУРС, НИЦ ИНФРА-М, 2015. - 344 с. //http://znanium.com/bookread2.php?book=535220 9 Васильев, С. И. Основы промышленной безопасности. Ч. 1 : в 2 ч. учеб. пособие / С. И. Васильев, Л. Н. Горбунова. - Красноярск: Сиб. федер. ун-т, 2012. - 502 с.// http://znanium.com/bookread2.php?book=492464 10 Сыцко, В.Е. Стандартизация и оценка соответствия [Электронный ресурс]: Учеб. пособие /В.Е. Сыцко [и др.]. - Минск : Выш. шк., 2012. - 237 с. //http://znanium.com/bookread2.php?book=508369