Тұрақты даму экономикасы
Сипаттама: Пән студенттерде микро және макро деңгейлердегі экономикалық қызметті жоспарлау кезінде, бизнес-жоспарларды әзірлеу кезінде экологиялық аспектілер мен табиғи жүйелердің мүмкіндіктерін ескеру қажеттілігі туралы түсінік қалыптастырады. Экономиканың тұрақтылығы, тұрақты экономикалық өсу, жасыл экономика сияқты ұғымдар қалыптастырады. Пән шеңберінде қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық механизмі қарастырылады.
Кредиттер саны: 5
Пәннің еңбек сыйымдылығы:
| Жұмыс түрлері | сағат |
|---|---|
| Дәрістер | 15 |
| Практикалық жұмыстар | 30 |
| Зертханалық жұмыстар | |
| СӨЖО | 30 |
| СӨЖ | 75 |
| Қорытынды бақылау нысаны | емтихан |
| Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны | Ауызша емтихан |
Компонент: Таңдау бойынша компонент
Цикл: Кәсіптік пәндер
Мақсат
- Жасыл экономика саласында білімі мен дағдыларын меңгерген және экологиялық құрамдас бөлігін ескере отырып шешім қабылдауға қабілетті мамандарды даярлау.
Міндет
- 1) Экономиканың тұрақты даму тұжырымдамасын қалыптастыру. 2) Экономиканың орнықты дамуын бағалау және экономикалық өсу моделін анықтау дағдыларын меңгеру.3) Тұрақты экономикалық дамудың бағдарламалары мен стратегияларын әзірлеу дағдыларын қалыптастыру. 4) Жасыл экономиканы түсіну және оның құрылысы механизмін қалыптастыру. 5) Қоршаған ортаны қорғау және табиғатты тиімді пайдаланудың экономикалық механизмін түсінуін құру. 6) Экономиканың тиімділігін өнімнің, ресурстардың, қоршаған орта сапасының тәуелділігін түсінуді қалыптастыру. 7) Экономикалық даму мен экологиялық қауіпсіздік арасындағы ымыраға бару дағдыларын қалыптастыру.
Оқыту нәтижесі: білу және түсіну
- Түсіну: - экономиканың тұрақты даму тұжырымдамалары және өсу модельдері; - экономикалық өсудің сапасын бағалау тәсілдері; - табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану және экологиялық таза экономиканы құру қажеттілігі; - тұрақты жасыл экономиканы тұрғызу бағыттарында жаһандық үрдістері; - табиғатты тиімді пайдалану және табиғатты қоршаған ортаның экономикалық механизмі; - экономикалық өсімнің өнім сапасына, ресурстарға, қоршаған ортаға тәуелділігі.
Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану
- Қоршаған ортаны қорғаудың экологиялық аспектілерін және экологиялық қауіпсіздікті ескере отырып, қоршаған ортаны қорғау жобаларын экономикалық бағалауға, экологиялық компоненттерді ескере отырып, басқару шешімдерін қабылдауға бағытталған стратегияны, бағдарламаларды және экономиканы дамытудың жоспарларын қалыптастыру үшін алынған білімді қолдану.
Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру
- Кәсіпорын, өнеркәсіп, мемлекет экономикаларының тұрақтылығы дәрежесі туралы пікір қалыптастыру; экономикалық өсу сипаты туралы; қоршаған ортаны және табиғатты тиімді пайдаланудың экономикалық тиімділік механизмі туралы, менеджмент жолында,оның әртүрлі бағыттары мен салаларында, экологиялық құрамы есебі туралы
Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер
- Экономикалық даму бағдарламалар, жоспарлар, стратегияларды және т.б. жасау кезінде экологиялық компонентін әртүрлі деңгейде талқылай білу.
Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі
- Бұл пәнді жеке тақырыптар бойынша қосымша әдебиеттерді оқып, ақпараттармен жұмыс істеу, қорытынды жасау: қаншалықты мемлекет, кәсіпорын, сала экономикасы тұрақты
Оқыту әдістері
Пәнді оқыту барысында білім алушыларды білімді іздеу мен басқаруға, әр түрлі міндеттерді өз бетінше шешу тәжірибесін алуға ықпал ететін тиімді педагогикалық әдістемелер мен технологиялар қолданылады.: - оқу-зерттеу қызметінің технологиясы (мысалы, іскерлік ойындарда, есептік дербес тапсырмаларды орындауда).
Білім алушының білімін бағалау
Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.
| Кезең | Тапсырма түрі | Өлшем |
|---|---|---|
| 1 рейтинг | Семинар сұрақтарына жауап беру | 0-100 |
| Семинар сұрақтарына жауап беру | ||
| Семинар сұрақтарына жауап беру | ||
| Семинар сұрақтарына жауап беру | ||
| Рубеждік бақылау | ||
| Іскерлік ойынға қатысу | ||
| Есептеу | ||
| Сдача СРС 1 | ||
| Сдача СРС 2 | ||
| 2 рейтинг | Рубеждік бақылау | 0-100 |
| Есептеу | ||
| Есептеу | ||
| Есептеу | ||
| Есептеу | ||
| Экологиялық жобаның экономикалық тиімдігіне есептеуді тапсыру | ||
| Сдача СРС 3 | ||
| Сдача СРС 4 | ||
| Сдача СРС 5 | ||
| Сдача СРС 6 | ||
| Қорытынды бақылау | емтихан | 0-100 |
Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты
| Тапсырма түрі | 90-100 | 70-89 | 50-69 | 0-49 |
|---|---|---|---|---|
| Өте жақсы | Жақсы | Қанағаттанарлық | Қанағаттанарлықсыз | |
| Бақылау мәселелері бойынша әңгімелесу | студент жүйелік теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, құбылыстар мен процестердің мәнін логикалық және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергенін және нақтылау сұрақтарына тез жауап беру қабілетін көрсетеді | студент күшті теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, мәнін, құбылыстары мен процестерін логикалық және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін көрсетеді, бірақ сонымен бірге мұғалімнің өзі немесе шамалы түзетуімен түзететін маңызды емес қателіктер жібереді | студент таяз теориялық білімді көрсетеді, құбылыстар мен процестерді талдауда нашар қалыптасқан дағдыларды, дәлелді қорытынды жасай алмауды және мысалдар келтіре алмауды көрсетеді, монологиялық сөйлеуді, терминологияны, логиканы және презентация дәйектілігін жеткіліксіз меңгергенін көрсетеді, мұғалім түзеткен кезде ғана түзете алатын қателіктер жібереді | студент пәннің теориялық негіздерін білмегендігін, құбылыстар мен процестерді талдаудың қалыптаспаған дағдыларын көрсетеді, дәлелді қорытынды жасай алмайды және мысалдар келтіре алмайды, монологиялық сөйлеуді нашар меңгергендігін көрсетеді, терминологияны білмейді, презентацияның қисындылығы мен дәйектілігінің жоқтығын көрсетеді, тіпті мұғалім түзете алмайтын қателіктер жібереді, сабаққа жауап беруден бас тартады |
| Практикалық (семинарлық) сабақтарда жұмыс істеу | студент қажетті әрекеттер тізбегін сақтай отырып, практикалық жұмысты толық көлемде орындады; жауапта барлық жазбаларды, кестелерді, сызбаларды, сызбаларды, графиктерді, есептеулерді дұрыс және ұқыпты орындайды; қателерді талдауды дұрыс орындайды; сұрақтарға жауап беру кезінде сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, негізгі ұғымдарды дәл анықтайды және түсіндіреді; жауапты жаңа мысалдармен сүйемелдейді, жаңа жағдайда білімді өзгерту; зерттелетін және бұрын зерттелген материал, сондай-ақ басқа пәндерді оқу кезінде алынған материал арасында байланыс орната алады | студент "5" бағасына қойылатын талаптарды орындады, бірақ 2-3 кемшілік жіберілді; білім алушының сұрақтарға жауабы 5-ке жауапқа қойылатын негізгі талаптарды қанағаттандырады, бірақ жаңа жағдайда білімді қолданбай, бұрын зерттелген материалмен және басқа пәндерді оқу кезінде игерілген материалмен байланысты пайдаланбай берілген; бір қателік жіберілді немесе екіден көп емес кемшілік, білім алушы оларды өз бетінше немесе оқытушының кішкене көмегімен түзете алады | студент жұмысты толық орындаған жоқ, бірақ практикалық жұмыс көлемінің кемінде 50%, бұл дұрыс нәтижелер мен қорытындылар алуға мүмкіндік береді; жұмыс барысында қателіктер жіберілді; сұрақтарға жауап беру кезінде білім алушы сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, бірақ жауапта бағдарламалық материалды одан әрі игеруге кедергі келтірмейтін курс сұрақтарын игеруде жекелеген проблемалар бар; бір қателік пен екі кемшіліктен артық емес | студент жұмысты толық орындамады немесе жұмыстың орындалған бөлігінің көлемі дұрыс қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді; сұрақтарға жауап беру кезінде Бағдарламаның талаптарына сәйкес негізгі білім мен дағдыларды меңгермегендігін көрсетеді; 3 бағалау үшін қажет болғаннан көп қателіктер мен кемшіліктер жіберілді немесе қойылған сұрақтардың ешқайсысына жауап бере алмайды |
| Аралық бақылауға арналған тест нысанындағы тапсырмалар | 100-90% дұрыс жауаптар | 89-70% дұрыс жауаптар | 69-50% дұрыс жауаптар | 49-0% дұрыс жауаптар |
| Білімнің қорытынды деңгейін тексеру үшін оқу міндеттерін шешу | 90-100% дұрыс шешілген міндеттер | 70-89% дұрыс шешілген тапсырмалар | 50-69% дұрыс шешілген тапсырмалар | 0-49% дұрыс шешілген тапсырмалар |
| іскерлік ойын | қойылған барлық сұрақтарға толық және негізделген жауаптар берілді, практикалық міндеттер дұрыс және ұтымды шешілді (ұтымды әдістерді қолдана отырып); жауаптарда бастысы анықталды, барлық теориялық ережелер басшылық құжаттардың талаптарымен шебер байланысты болды; жауаптар нақты және қысқа болды, ал ойлар логикалық дәйектілікпен баяндалды; фактілерді, оқиғаларды, құбылыстарды өз бетінше талдай білу, олардың өзара байланысы мен дамуындағы процестер | қойылған сұрақтарға толық, жеткілікті негізделген жауаптар берілді, практикалық тапсырмалар дұрыс шешілді; жауаптар әрқашан бастысы болып табылмады, жекелеген ережелер басшылық құжаттардың талаптарына сәйкес келмеді, практикалық есептерді шешуде ұтымды есептеу әдістері әрдайым қолданылмады; жауаптар негізінен қысқа болды, әрдайым анық бола бермейді | негізінен, қойылған барлық сұрақтарға дұрыс жауаптар берілді, бірақ тиісті тереңдік пен негіздемесіз, практикалық мәселелерді шешуде білім алушы бұрынғы тәжірибені пайдаланды және есептеулерді орындаудың немесе есептерді шешудің жаңа әдістемелерін қолданбады, сұрақтарға жауап беру кезінде бастысы ерекшеленбеді; жауаптар анық, анық емес және тиісті логикалық реттіліксіз болды; жеке қосымша сұрақтар оң жауаптар берілмейді | практикалық тапсырмаларды орындау, өз рөлін орындау кезінде қиындық туғызады, жұмыс оқытушыға немесе басқа білім алушыларға сүйене отырып жүргізіледі |
Бағалау нысаны
Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:
- Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
- Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.
Қорытынды бағаны есептеу формуласы:
| И= 0,6 | Р1+Р2 | +0,4Э |
| 2 |
мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;
Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.
Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:
Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:
| Әріптік жүйе бойынша бағалар | Балдардың сандық эквиваленті | Балдар (%-тік құрамы) | Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар |
|---|---|---|---|
| A | 4.0 | 95-100 | Өте жақсы |
| A- | 3.67 | 90-94 | |
| B+ | 3.33 | 85-89 | Жақсы |
| B | 3.0 | 80-84 | |
| B- | 2.67 | 75-79 | |
| C+ | 2.33 | 70-74 | |
| C | 2.0 | 65-69 | Қанағаттанарлық |
| C- | 1.67 | 60-64 | |
| D+ | 1.33 | 55-59 | |
| D | 1.0 | 50-54 | |
| FX | 0.5 | 25-49 | Қанағаттанарлықсыз |
| F | 0 | 0-24 |
Дәріс сабақтарының тақырыптары
- Адамзаттың жаһандық экологиялық мәселелері
- Табиғи капитал және ұлттық байлық
- Тұрақты даму концепциясы: мәні, принциптері, индикаторлары, экономикалық өсу қисықтары
- Жасыл экономика: түсінігі, сипаттамасы, принциптері, Даму бағыттары, құрылу мәселелері
- Экологиялық заңнама: Қазақстан және халықаралық
- Экологиялық-экономикалық жүйе-тұрақты даму экономикасының басты объектісі: түсінігі, элементтері және олардың өзара байланысы, экологиялық-экономикалық жүйелердің модельдері және жіктелуі, Экологиялық нормалау
- Қоршаған ортаны қорғаудың және табиғатты ұтымды пайдаланудың экономикалық механизмі: қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемдер, Табиғи ресурстарды пайдаланғаны үшін төлемдер, Табиғи ресурстарды экономикалық бағалау, экологиялық залалды экономикалық бағалау
- Бизнес және тұрақты даму
- Қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемдер: төлемақының базалық ставкалары ұғымы, су ортасын, атмосфераны, топырақты нормативтік және нормативтен тыс ластағаны үшін төлемдер есебі
- Табиғи ресурстарды: жер, су, жер қойнауын, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемдер
- Экологиялық залалды экономикалық бағалау
- Табиғи ресурстарды экономикалық бағалау: мәні, мақсаты, тәсілдері мен әдістері, Табиғи ресурстар құнының түрлері
- Экологиялық жобаларды экономикалық бағалау: экологиялық жобалардың құрылымы, жобаның ақша ағындарын есептеу, қоршаған табиғи ортаны қорғауға инвестициялардың экономикалық тиімділігінің көрсеткіштерін есептеу
- Тұрақты даму саласындағы халықаралық ынтымақтастық: қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық конференциялар, конвенциялар, бағдарламалар, стратегиялар
- Тұрақты дамудың ұлттық тұжырымдамаларын әзірлеу бойынша жекелеген елдердің тәжірибесі
Негізгі әдебиет
- 1) Акимова Т. Основы экономики устойчивого развития: учебное пособие.-М.: Аспект Пресс, 2020. 2) Дрогомирецкий И.И. Экономика природопользования.-М.: Юрайт, 2019. 3) Кочуров Б.И. Экодиагностика и сбалансированное развитие: учебное пособие.-М.: Инфра-М, 2020. 4) Новоселов А.Л. Экономика и управление природопользованием.-М.: Юрайт, 2020. 5) Каракеян В.И. Экономика природопользования. - М.: Юрайт, 2019.
Қосымша әдебиеттер
- Кәсіпкерлік кодекс
