Кенді және кенді емес кенорнындарын жер асты қазбалау технологиясы

Сипаттама: Салыстырмалы түрде аз тереңдікте жеңіл игерілетін кен орындарының саны қысқарады, ал кендер мен басқа да пайдалы қазбалардың қасиеттері сапалық жағынан айтарлықтай өзгереді. Мәселен, көп сортты полиметаллды қиын қайта өңделетін кендерге бай, өздігінен жануға бейім сульфидті кендердің үлесі айтарлықтай артты. Сондықтан тау-кен ісінің маманы жинаған тәжірисіні, ғылыми зерттеулердің нәтижелерін пайдалана отырып, зерттеуші болады.Тау-кен және геологиялық барлау жұмыстарын жүргізетін объектілерде өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын орындау.

Кредиттер саны: 8

Пререквизиты:

• Тау-кен кәсіпорындарының құрылысы

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	30
Практикалық жұмыстар	45
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	45
СӨЖ	120
курстық жоба
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Кәсіптік пәндер

Мақсат

• Студенттерге кенді және кенсіз пайдалы қазбаларды жерасты игеру технологиясы пәнін оқытудың мақсаты тау-кен өндірісінің қазіргі жағдайы, жерасты алу, қоршаған ортаны қорғау, арнаулы алу әдістері және қай бағытта дамуы туралы түсініктері білу керек

Міндет

• Қазіргі заманға сай тау – кен өндіру өнеркәсіптерінде қолданылатын, сонымен қатар өндірісте апробациядан өткен, қазіргі заманға сай шығарылған тау машиналары мен жабдықтарының техникалық сипаттамалары және конструктивті қабілеттілігі, жұмыс процестері, қондырғылары, классификациясы қолдану аймағы, қызметі қарастырылған.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Тау—кен кәсіпорнындағы кенорнын қазу жүйелері; Жерасты және ашық алудағы механикаландыру жабдықтары;  Негізгі тау- кен технологиялық есептеуді үйрену;

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Техника- экономикалық көрсеткіштерді білу; Тау- кен технологияларын, қазіргі пайдалы қазбалы кен орындарын алудағы технологиялық бағыттары.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• - Кенді және кенсіз пайдалы қазбаларды жерасты игеру технологиясы пәні бойынша баяндамалар жазу, көрнекі материалдар дайындай алу; - Тау- кен жұмыстары туралы түсініктеме, пайдалы қазбалардың жатыс сипаттамалары жайлы ұғым. - Қазбаларды жүргізудің технологиялық үдірістері;

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• – ғылыми және арнайы кен ісі жайындағы білімі негізінде тау-кен ісі жұмыстарының міндеттерін формулировкалау; – кәсіби қызмет саласында негізгі заңдарды жақсы білу қабылеті, зерттеу жүргізу кезінде үлгілеу, математикалық талдау әдісі, қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды қолдану;

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• – тау-кен ісіндегі жаңа және орнықты жетістіктерді қолдана білу; – өндірістік жағдайларында ұйымдастырушылық-басқарушылық шешімдерді таба білу.

Оқыту әдістері

Оқу жұмысы дәстүрлі технологиялармен қатар қазіргі заманғы интерактивті технологияларды қолдану арқылы жүзеге асырылады. Дәрістер дәстүрлі түрде өткізіледі. Практикалық сабақтар оқытушыға студенттермен жеке қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді және оқытудың интерактивті әдістеріне қолайлы.

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Кен орындарын игеруге қойылатын талаптар
• Кен орындарын игерудің камералы-бағаналы жүйесі
• Кен орындарын игерудің камералық жүйесі
• Келесі қатаңдататын төсеуге жататын камераларды алу ерекшеліктері
• Кен орындарын игерудің I класының басқа жүйелері
• Опырылып құлаған жыныстардың астындағы кен шығару
• Кенді кен орындарын игеру жүйелерінің жалпы ерекшеліктері
• Жаппай қазумен қабатты мәжбүрлеп бұзу
• Өтемақы камералары бар қабатты мәжбүрлі құлату
• Кен орындарының қабаттық қирау жүйелері
• Кенорындарын еңіс қабаттармен қалау арқылы игеру жүйесі
• Кенді бекіту және кейіннен жыныстарды құлату арқылы қазу жүйелері
• Кеніш кен орындарының қатпарлы құлауы
• Камералардың тазалау кеңістігін жасанды ұстап тұру кезінде кентіректерді төсемемен алу
• Кеніш кен орындарын игерудің техникалық қолайлы жүйелерін іріктеу тәртібі

Негізгі әдебиет

• Агошков М.И., Борисов С.С., Боярский В.А. Разработка рудных и нерудных месторождений. М., Недра,2003
• Воронюк А.С. Рациональные схемы вскрытия мощных месторождений наклонными рудоподъемными выработками. М., Наука, 2002.
• Густафсон Р., Кильстрем К., Шведская техника взрывных работ. М., Недра, 2007
• Ерзиков Г.С., Ковалев И.А. Контурное взрывание на очистных работах.- Цветная металлургия, 2008
• Гущин В.И. Задачник по взрывным работам. М., Недра, 2002.