Қолданбалы геодезия

Сипаттама: Қолданбалы геодезия пәні құрылыс өндірісінде, тау-кен барлау және тау-кен ұңғылау ісінде пайда болатын әртүрлі халық шаруашылығындағы міндеттерді топографиялық-геодезиялық қамтамасыз ету әдістерін зерттеу, табиғи ресурстарды зерттеу және кеңістік пен уақыт бойынша құрылыстар мен жер бетінің тұрақтылығын зерттеу болып табылады. Қолданбалы геодезияда топографиялық-геодезиялық іздестіру әдістері, ғимараттар жобаларын нақты жер бетіне шығару және т.б. әдістері зерттейді.

Кредиттер саны: 6

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	30
Практикалық жұмыстар	30
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	30
СӨЖ	90
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны	Емтихан

Компонент: Таңдау бойынша компонент

Цикл: Кәсіптік пәндер

Мақсат

• Пәннің мақсаты құрылыстар мен ғимараттарды, технологиялық құрал -жабдықтарды тұрғызу, құрылыстарды пайдалану барысындағы инженерлік-геодезиялық жұмыстардың теориясын, жалпы принциптерін, әдістерін және технологияларын зерттеу болып табылады.

Міндет

• Қолданбалы геодезияның негізгі міндеттеріне, оңтайлы геодезиялық құрылыстардың схемалары мен бағдарламаларын ғылыми-техникалық негіздеу, сондай-ақ іздестіру, нақты жер бетіне шығару, негіздер мен құрылыстардың деформациясын тексеру және бақылау үшін геодезиялық жұмыстарды белгіленген дәлдікпен жүргізуді қамтамасыз ететін ең тиімді өлшеу әдістері мен құралдарын таңдау және әзірлеу жатады.

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• - инженерлік-геодезиялық жұмыстардың негізгі түрлерін өндірудің теориялық негіздері мен принциптері; - геодезиядағы координаттар жүйесі және олардың өзара өзгерулері; - ГЛОНАСС және GPS спутниктік жүйелерінің жұмыс істеу принципі және ерекшеліктері; - құрылыстағы геодезиялық жұмыстар өндірісінің жобаларын құру әдістері.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• - жергілікті жердегі бұрыштарды, сызықтардың ұзындығын және биіктік өсімшесін геодезиялық өлшеуді жүргізу, геодезиялық негіздемені құру және жергілікті жердің топографиялық түсірілімдерін далалық және камералдық жұмыстарды орындау, геодезиялық өлшеулердің талап етілетін дәлдігін есептеуді орындау. - далалық және камералдық топографиялық-геодезиялық жұмыстарды жүргізу әдістерін қолдануды; - түсірілім геодезиялық негіздемені құру және электрондық тахеометрлермен топографиялық түсірулерді орындау әдістерін таңдау және қолдана білу; - топографиялық-геодезиялық ақпаратты компьютерлік өңдеу әдістерін; - құрылыстың әр түрлі кезеңдерінде инженерлік-геодезиялық жұмыстарды орындау әдістерін пайдалануы; - геометриялық параметрлерді орындау дәлдігіне нормативтік және жобалық құжаттама талаптарына сүйене отырып геодезиялық жұмыстардың дәлдігін есептеу әдістемесін пайдалана білу.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• - Ақпараттық технологиялар көмегімен өз бетінше ізденістер жасау және практикалық қызметте жаңа білімдер мен біліктерді, соның ішінде қызмет саласымен тікелей байланысты емес жаңа білім салаларында пайдалану қабілеті; - ақпаратты алудың, сақтаудың, өңдеудің негізгі әдістерін, тәсілдерін және құралдарын білу, ақпаратты басқару құралы ретінде компьютермен жұмыс істеу дағдысының болуы.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Жаңа білім мен іскерлікті, соның ішінде қызмет саласымен тікелей байланысты емес жаңа салаларда, әлеуметтік және кәсіби құзыреттілікті дамыту үшін таным, оқыту және өзін-өзі бақылау әдістері мен құралдарын өз бетінше қолдану қабілеті.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• пландық желіні жиілету бойынша жұмыстарды орындау; инженерлік-техникалық міндеттерді шешу кезінде жұмыстар кешенін жүзеге асыру; Геодезиялық өлшеулерді жүзеге асыру және далалық құжаттаманы жүргізу; құрылыс-монтаж жұмыстарына геодезиялық бақылауды жүзеге асыру; топографиялық-геодезиялық жұмыстарды орындау кезінде белгіленген нормалар мен ережелердің сақталуын қамтамасыз ету; ғимараттарды тұрғызу кезінде жер бөлуді ресімдеу үшін геодезиялық материалдарды келісуге және дайындауға қатысу; бастапқы деректерді дайындау және далалық материалдарды камералдық өңдеуді жүзеге асыру; топографиялық-геодезиялық сипаттағы карталарды, пландарды, схемаларды, профильдерді және басқа да материалдарды жасау; Геодезиялық аспаптар мен құралдарды тексеру және түзету; Геодезиялық жұмыстарды жоспарлауға, ұйымдастыруға және жоюға қатысу; өндірістік құжаттама мен есептілікті ресімдеу.

Оқыту әдістері

интерактивті дәріс (оқытудың келесі белсенді түрлерін қолдану: атқарушы (басқарылатын) пікірталас немесе әңгімелесу; модерация; слайдтарды немесе оқу фильмдерін көрсету; ми шабуылы; мотивациялық сөйлеу)

берілген шарттар негізінде әртүрлі жағдайлардың даму сценарийлерін құру

ақпараттық-коммуникациялық (мысалы, қолданбалы бағдарламалардың кәсіби пакеттерін пайдалана отырып, компьютерлік сыныптағы сабақтар)

іздеу-зерттеу (оқу үрдісінде студенттердің өзіндік зерттеу қызметі)

оқу міндеттерін шешу

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Кезең	Тапсырма түрі	Өлшем
1  рейтинг	Практикалық жұмыс 2	0-100
	Практикалық жұмыс 5
	СӨЖ 1
	Аралық бақылау 1
2  рейтинг	Практикалық жұмыс 6	0-100
	СӨЖ 2. Инженерлік-геодезиялық тірек торлар. Биіктік торлар
	СӨЖ 3. Технологиялық жабдықтың кейбір түрлерінің жобалық жағдайына қондырғыны геодезиялық бақылаудың технологиялық схемалары
	Аралық бақылау 2
Қорытынды бақылау	емтихан	0-100

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Тапсырма түрі	90-100	70-89	50-69	0-49
	Өте жақсы	Жақсы	Қанағаттанарлық	Қанағаттанарлықсыз
Аралық бақылау және емтихан	жүйелік теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, құбылыстар мен процестердің мәнін логикалық және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергенін және нақтылау сұрақтарына тез жауап беру қабілетін көрсетеді	күшті теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, логикалық және дәйекті түрде мәнін, құбылыстары мен процестерін түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін көрсетеді, бірақ сонымен бірге мұғалімнің өз бетінше немесе шамалы түзетуімен түзететін маңызды емес қателіктер жібереді	ол таяз теориялық білімді көрсетеді, құбылыстар мен процестерді талдаудың нашар қалыптасқан дағдыларын, дәлелді қорытынды жасай алмайтындығын және мысалдар келтіре алмайтындығын көрсетеді, монологиялық сөйлеуді, терминологияны, логиканы және презентация дәйектілігін жете білмейді, мұғалім түзеткен кезде ғана түзете алатын қателіктер жібереді	пәннің теориялық негіздерін білмегендігін, құбылыстар мен процестерді талдаудың қалыптаспаған дағдыларын көрсетеді, дәлелді қорытынды жасай алмайды және мысалдар келтіре алмайды, монологиялық сөйлеуді нашар меңгергендігін көрсетеді, терминологияны білмейді, презентацияның қисындылығы мен дәйектілігінің жоқтығын көрсетеді, тіпті мұғалім түзете алмайтын қателіктер жібереді, сабаққа жауап беруден бас тартады
Практикалық жұмыстар	қажетті әрекеттер тізбегін сақтай отырып, практикалық жұмысты толық көлемде орындады; жауапта барлық жазбаларды, кестелерді, суреттерді, сызбаларды, графиктерді, есептеулерді дұрыс және ұқыпты орындайды; қателерді талдауды дұрыс орындайды. Сұрақтарға жауап беру кезінде ол сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, негізгі ұғымдарды дәл анықтайды және түсіндіреді; жауапты жаңа мысалдармен сүйемелдейді, жаңа жағдайда білімді қолдана алады; зерттелген және бұрын зерттелген материал-сынықтар, сондай-ақ басқа пәндерді оқу кезінде алынған материал арасында байланыс орната алады.	"5" бағасына қойылатын талаптарды орындады, бірақ 2-3 кемшілік жіберілді. Білім алушының сұрақтарға жауабы 5- ке жауапқа қойылатын негізгі талаптарды қанағаттандырады, бірақ жаңа жағдайда білімді қолданбай, бұрын зерттелген материалмен және басқа пәндерді оқу кезінде игерілген материалмен байланысты пайдаланбай беріледі; бір қателік немесе екіден көп емес кемшілік жіберілді, білім алушы оларды дербес немесе оқытушының аздаған көмегі арқылы түзете алады.	жұмысты толық орындамады, бірақ практикалық жұмыс көлемінің кем дегенде 50% - ы, бұл дұрыс нәтижелер мен қорытындылар алуға мүмкіндік береді; жұмыс барысында қателіктер жіберілді. Сұрақтарға жауап беру кезінде білім алушы сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, бірақ жауапта бағдарламалық материалды одан әрі игеруге кедергі келтірмейтін курс сұрақтарын игеруде жекелеген проблемалар бар; бір өрескел қателік пен екі кемшіліктен артық емес жіберілді.	жұмысты толық орындамады немесе жұмыстың орындалған бөлігінің көлемі дұрыс қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді. Сұрақтарға жауап беру кезінде Бағдарламаның талаптарына сәйкес негізгі білім мен дағдыларды меңгермегендігін көрсетеді; 3 бағалау үшін қажет болғаннан көп қателіктер мен кемшіліктер жіберілді немесе қойылған сұрақтардың ешқайсысына жауап бере алмайды
Студенттің өздік жұмысы (СӨЖ)	Өздік жұмыс толығымен берілген тақыпқа сай. Жұмыс толығымен тиянақты орындалған және құрылымы барлық қажетті сұрақтарға жауап береді. Қабылданған ресми әдістемелерге сәйкес безендірілген. Есептік - графискалық бөлім стандарттарға сай безендірілген. Тапсыру барысында студент толығымен тақырыпты баяндап, қосымша сұрақтарға кідіріссіз жауап береді	Жұмыс тақырыпқа сай, толығымен орындалған. Барлық безендіру және рәсімдеу талаптарына жұмыс сай келеді. Бір-екі қателікке рұқсат беріледі. Студент орындалған жұмысты қорғай алады, жұмыс мәнін және мақсатын түсінеді, тек қосымша сұрақтарға бірден жауап бермеуі мүмкін	Жұмысты толық орындамады, бірақ жалпы бағыты мен мәні берілген тапсырмаға сай. Рәсімдеу бойынша олқылықтар және дөрекі қателер бар. Қосымша сұрақтарға жауап бере алмайды	Жұмыстың тақырыбы қате, толықтай орындалмаған не болмаса мүлдем орындалмаған. Қосымша сұрақтарға жауап бере алмайды. Теориялық алған білімді қоллдана алмайды

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

И= 0,6	Р1+Р2	+0,4Э
	2

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Әріптік жүйе бойынша бағалар	Балдардың сандық эквиваленті	Балдар (%-тік құрамы)	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар
A	4.0	95-100	Өте жақсы
A-	3.67	90-94
B+	3.33	85-89	Жақсы
B	3.0	80-84
B-	2.67	75-79
C+	2.33	70-74
C	2.0	65-69	Қанағаттанарлық
C-	1.67	60-64
D+	1.33	55-59
D	1.0	50-54
FX	0.5	25-49	Қанағаттанарлықсыз
F	0	0-24

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Өндірістік ғимараттарды салудағы инженерлік-геодезиялық жұмыстар құрамы
• Өнндірістік алаңдардағы инженерлік-геодезиялық ізденістердің ерекшеліктері
• Өндірістік алаңдардағы геодезиялық бөлу негіздері
• Өндірістік ғимараттарды салудағы бөлу жұмыстары
• Кранасты жолдарын құру және тексеру
• Кран асты жолдарын нивелирлеу
• Құрылыстар мен құрылғыларды пландық түрде орнату және тексеру
• Құрылыстар мен құрылғыларды биіктік бойынша орнату
• Технологиялық құрылыстарды орнату және тексеру
• Мұнаралық түрдегі құрылыстарды салудағы геодезиялық жұмыстар
• Бөлу жұмыстарының әдістері және дәлдіктері
• Су кедергілерін өту барысындағы геодезиялық бөлу жұмыстарының ерекшеліктері
• Құрылыс салынған және салынбаған жерлерде топографиялық түсіріс жұмыстарын жүргізу
• Орындаушы түсірістер
• Прецизиялық құрылыстарды салу кзіндегі жоғарыдәлдікті геодезиялық жұмыстар

Негізгі әдебиет

• Багратуни Г.В. Инженерная геодезия: Учебник для вузов/Багратуни Г. В., Ганьшин В. И., Данилевич Б. Б. и др. 3-е изд., перераб. и доп. М., Недра, 2018. - 344 с.
• Ямбаев Х.К. Геодезическое инструментоведение: Учебник для вузов. – М.: Академический Проект; Гаудеамус, 2018. – 583 с. – (Gaudeamus).
• Большаков В.Д. Методы и приборы высокоточных геодезических измерений в строительстве. - М.: Недра, 2018. - 345
• Нестеренко, И. В. Прикладная геодезия : практикум / И. В. Нестеренко, Б. А. Попов. — Воронеж : Воронежский государственный архитектурно-строительный университет, ЭБС АСВ, 2016. — 91 c. — ISBN 978-5-89040-609-5. — Текст : электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART : [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/72961.html (дата обращения: 11.01.2024). — Режим доступа: для авторизир. пользователей

Қосымша әдебиеттер

• Учебно-практическое пособие CREDO ТОПОПЛАН 1.0., Минск. - 2006, 163 с.
• Авакян, В. В. Прикладная геодезия. Технологии инженерно-геодезических работ : учебник / В. В. Авакян. — 3-е изд. — Москва, Вологда : Инфра-Инженерия, 2019. — 616 c. — ISBN 978-5-9729-0309-2. — Текст : электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART : [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/86567.html (дата обращения: 11.01.2024). — Режим доступа: для авторизир. пользователей
• Руководство по экплуатации тахеометра серии Trimble M3 DR. Версия 1.00. Редакция А. Nikon-Trimble CO. Limuted. 2009 г.
• Руководство пользователя электронного тахеометра Pentax R-325 NX. Токио, Япония.: pentax industrial instruments co. ltd. 2005
• Руководство пользователя цифрового нивелира Trimble DiNi. Версия 1.00., Артикул: 57345002. Nikon-Trimble CO. Limuted. 2006 г.
• Марфенко С.В. Геодезические работы при строительстве тоннелей и подземных сооружений: Учебное пособие. - М.: МИИГАиК, 2004
• Марфенко С.В. Геодезические работы при строительстве промышленных сооружений: Учебное пособие. - М.: МИИГАиК, 2004