Кәсіпорын экономикасы (салалар бойынша)
Сипаттама: Кәсіпорынның экономикасын білу (салалар бойынша) мамандардың құзыреттілігінің және олардың кәсіпорынның экономикалық даму бағыттарын анықтай алуының негізі болып табылады. Бәсекелестік нарықтық ортадағы кәсіпорындардың қызметі, шектеулі ресурстар жағдайында тиімді шешімдерді әзірлеу және қабылдау процестері зерттеледі. Студенттер негізгі және айналым капиталы, еңбек ресурстары, еңбекақы жүйесі, құн, қаржылық көрсеткіштер және инвестицияны бағалау туралы білім алады.
Кредиттер саны: 6
Пререквизиты:
- Математика 2
Пәннің еңбек сыйымдылығы:
| Жұмыс түрлері | сағат |
|---|---|
| Дәрістер | 30 |
| Практикалық жұмыстар | 30 |
| Зертханалық жұмыстар | |
| СӨЖО | 30 |
| СӨЖ | 90 |
| Қорытынды бақылау нысаны | емтихан |
| Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны | Жазбаша емтихан |
Компонент: ЖОО компоненті
Цикл: Базалық пәндер
Мақсат
- Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынның экономикасын басқару саласында қолданбалы білім алу, сонымен қатар өндіріс тиімділігін арттыру мақсатында теориялық білімдерін практикалық қызметте өз бетінше пайдалану дағдыларын алу.
Міндет
- Тиісті саладағы кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттыру мақсатында резервтерді анықтау әдістерін, шаруашылық мәселелерін шешудің оңтайлы жолдарын білу; кәсіпорынның өндірістік-шаруашылық қызметінің тиімділігін есептеудің көрсеткіштер жүйесі мен әдістерін қолдана білу, кәсіпорынның ресурстарын тиімді пайдалану және өндірісті дамытуға инвестицияны негіздей білу.
Оқыту нәтижесі: білу және түсіну
- Кәсіпорынның өндірістік ресурстарын, өзіндік құнның қалыптасу процесін, өндірісті дамытуға инвестицияларды бағалаудың халықаралық көрсеткіштері жүйесін білу.
Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану
- Кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттыру үшін оның ресурстарын ұтымды пайдалана білу, сонымен қатар инвестициялардың экономикалық тиімділігін есептеу.
Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру
- Кәсіпорынның өндірістік қызметінің экономикалық категориялары бойынша кәсіби білімі болуы.
Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер
- Кәсіпорынның шаруашылық қызметі туралы ақпаратты қоғаммен байланыс үшін пайдалану, өндіріс құралдарын басқаруда сауатты болу.
Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі
- Арнайы білім беруді әдістемелік және ғылыми негізде жетілдіру, кәсіби қабілеттілік деңгейін жүйелі түрде арттыру.
Оқыту әдістері
Оқу сабақтарын өткізу кезінде келесі білім беру технологияларын қолдану көзделеді: - проблемалық және жобалық-бағдарлы оқыту технологиялары; - оқу және ғылыми-зерттеу қызметінің технологиялары; - коммуникациялық технологиялар (пікірталас, пресс-конференция, миға шабуыл, білім беру дебаттары және басқа да белсенді әдістер мен формалар).
Білім алушының білімін бағалау
Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.
| Кезең | Тапсырма түрі | Өлшем |
|---|---|---|
| 1 рейтинг | Ауызша сауалнама | 0-100 |
| On-line course. Экономикалық шешімдерді қабылдау кезінде теориялық материалды жүзеге асыру | ||
| Мәселені шешу | ||
| Сынақ | ||
| 2 рейтинг | Ауызша сауалнама | 0-100 |
| Экономикалық шешімдерді қабылдау кезінде теориялық материалды жүзеге асыру | ||
| Мәселені шешу | ||
| Сынақ | ||
| Қорытынды бақылау | емтихан | 0-100 |
Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты
| Тапсырма түрі | 90-100 | 70-89 | 50-69 | 0-49 |
|---|---|---|---|---|
| Өте жақсы | Жақсы | Қанағаттанарлық | Қанағаттанарлықсыз | |
| 1 Лекционный материал. | Наличие конспекта лекций, что позволяет формировать и оценивать умения обучающийся по переработке информации. Критерии оценивания: оптимальный объем текста (не более одной трети оригинала); логическое построение и связность текста; полнота/глубина изложения материала (наличие ключевых положений, мыслей); визуализация информации как результат ее обработки (таблицы, схемы, рисунки); оформление (аккуратность, соблюдение структуры оригинала). | Наличие конспекта лекций, что позволяет формировать и оценивать умения обучающийся по переработке информации. Критерии оценивания: оптимальный объем текста (менее одной трети оригинала); логическое построение и связность текста; частичное отсутствие полноты/глубины изложения материала (наличие ключевых положений, мыслей); визуализация информации как результат ее обработки (таблицы, схемы, рисунки); оформление (аккуратность, соблюдение структуры оригинала). | Частичное наличие конспекта лекций, что позволяет формировать и оценивать умения обучающийся по переработке информации. Критерии оценивания: малый объем текста (менее одной трети оригинала); отсутствует логическое построение и связность текста; частичное отсутствие полноты/глубины изложения материала (наличие ключевых положений, мыслей); визуализация информации как результат ее обработки (таблицы, схемы, рисунки); оформление практически отсутствует (аккуратность, соблюдение структуры оригинала). | Отсутствует наличие конспекта лекций, что позволяет формировать и оценивать умения обучающийся по переработке информации. Критерии оценивания: практически отсутствует объем текста (менее одной трети оригинала); отсутствует логическое построение и связность текста; отсутствие полноты/глубины изложения материала (наличие ключевых положений, мыслей); визуализация информации как результат ее обработки (таблицы, схемы, рисунки); оформление практически отсутствует (аккуратность, соблюдение структуры оригинала). |
| 2 Практические задания. | Выполнение всех контрольных срезов (работ). Контрольная работа – средство проверки умений применять полученные знания для решения задач определенного типа по теме или разделу. Контрольная работа - письменное задание, выполняемое в течение заданного времени (в условиях аудиторной работы - до 30 минут, в условиях внеаудиторной работы - от одного дня до нескольких). Критерии оценивания: соответствие предполагаемым ответам; правильное использование алгоритма выполнения действий (методики, технологии и т.д.); логика рассуждений; неординарность подхода к решению. | Выполнение всех контрольных срезов (работ), но с доработками и перерасчетами. Контрольная работа – средство проверки умений применять полученные знания для решения задач определенного типа по теме или разделу. Контрольная работа - письменное задание, выполняемое в течение заданного времени (в условиях аудиторной работы - до 30 минут, в условиях внеаудиторной работы - от одного дня до нескольких). Критерии оценивания: частичное соответствие предполагаемым ответам; не в полном объеме использование алгоритма выполнения действий (методики, технологии и т.д.); логика рассуждений. | 50% выполнение всех контрольных срезов (работ), с доработками и перерасчетами. Контрольная работа – средство проверки умений применять полученные знания для решения задач определенного типа по теме или разделу. Контрольная работа - письменное задание, выполняемое в течение заданного времени (в условиях аудиторной работы - до 30 минут, в условиях внеаудиторной работы - от одного дня до нескольких). Критерии оценивания: 50% соответствие предполагаемым ответам; не в полном объеме использование алгоритма выполнения действий (методики, технологии и т.д.); отсутствие логики рассуждений. | Не выполнение всех контрольных срезов (работ). Контрольная работа – средство проверки умений применять полученные знания для решения задач определенного типа по теме или разделу. Контрольная работа - письменное задание, выполняемое в течение заданного времени (в условиях аудиторной работы - до 30 минут, в условиях внеаудиторной работы - от одного дня до нескольких). Критерии оценивания: полное не соответствие предполагаемым ответам; не в полном объеме использование алгоритма выполнения действий (методики, технологии и т.д.); отсутствие логики рассуждений. |
| 3 Самостоятельная работа обучающегося (СРО). | Выполнение всех заданий СРО и своевременная сдача по графику учебного процесса изучаемой дисциплины. Критерии оценивания: высокий уровень качества подготовки материала, свободное владение материалом, ясное понимание темы, ясные ответы на вопросы, приведение примеров; качество ресурсов (объем представленных релевантных источников, ссылки на источники); высокое качество презентационного материала; свободное участие в дискуссии. | Выполнение всех заданий СРО и своевременная сдача (с доработками) по графику учебного процесса изучаемой дисциплины. Критерии оценивания: высокий уровень качества подготовки материала, владение материалом с учетом корректировок со стороны преподавателя, ясное понимание темы, ясные ответы на вопросы, частичное отсутствие примеров; качество ресурсов (объем представленных релевантных источников, ссылки на источники); среднее качество презентационного материала; свободное участие в дискуссии. | Выполнение 50% заданий СРО и несвоевременная сдача (с доработками) по графику учебного процесса изучаемой дисциплины. Критерии оценивания: средний уровень качества подготовки материала, владение материалом с учетом корректировок со стороны преподавателя, малое понимание темы, неполные ответы на вопросы, частичное отсутствие примеров; низкое качество ресурсов (объем представленных релевантных источников, ссылки на источники); низкое качество презентационного материала; отказ от участия в дискуссии. | Не выполнение заданий СРО и несвоевременная сдача (с доработками) по графику учебного процесса изучаемой дисциплины. Критерии оценивания: низкий уровень качества подготовки материала, владение материалом с учетом корректировок со стороны преподавателя, малое понимание темы, неполные ответы на вопросы, отсутствие примеров; низкое качество ресурсов (объем представленных релевантных источников, ссылки на источники); низкое качество презентационного материала; отказ от участия в дискуссии |
| Письменный экзамен состоит из 3 вопросов: 2 теоретических вопроса (60 мин) и одна практическая задача (40 мин). Продолжительность экзамена 1 час 40 мин. Экзаменационный материал состоит 60% теоретического материала, 40% практического материала Обучающийся сдал модуль, если итоговая оценка выше 50%. | Теоретическое содержание курса освоено полностью, без пробелов необходимые практические навыки работы с освоенным материалом сформированы, все предусмотренные программой обучения учебные задания выполнены, качество их выполнения оценено числом баллов, близким к максимальному. | Теоретическое содержание курса освоено полностью, без пробелов, некоторые практические навыки работы с освоенным материалом сформированы недостаточно, все предусмотренные программой обучения учебные задания выполнены, качество выполнения ни одного из них не оценено минимальным числом баллов, некоторые виды заданий выполнены с ошибками. | Теоретическое содержание курса освоено частично, но пробелы не носят существенного характера, необходимые практические навыки работы с освоенным материалом в основном сформированы, большинство предусмотренных программой обучения учебных заданий выполнено, некоторые из выполненных заданий, возможно, содержат ошибки | Теоретическое содержание курса не освоено, необходимые практические навыки работы не сформированы, выполненные учебные задания содержат грубые ошибки, дополнительная самостоятельная работа над материалом курса не приведет к существенному повышению качества выполнения учебных заданий. |
Бағалау нысаны
Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:
- Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
- Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.
Қорытынды бағаны есептеу формуласы:
| И= 0,6 | Р1+Р2 | +0,4Э |
| 2 |
мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;
Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.
Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:
Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:
| Әріптік жүйе бойынша бағалар | Балдардың сандық эквиваленті | Балдар (%-тік құрамы) | Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар |
|---|---|---|---|
| A | 4.0 | 95-100 | Өте жақсы |
| A- | 3.67 | 90-94 | |
| B+ | 3.33 | 85-89 | Жақсы |
| B | 3.0 | 80-84 | |
| B- | 2.67 | 75-79 | |
| C+ | 2.33 | 70-74 | |
| C | 2.0 | 65-69 | Қанағаттанарлық |
| C- | 1.67 | 60-64 | |
| D+ | 1.33 | 55-59 | |
| D | 1.0 | 50-54 | |
| FX | 0.5 | 25-49 | Қанағаттанарлықсыз |
| F | 0 | 0-24 |
Дәріс сабақтарының тақырыптары
- Кәсіпорын экономикалық жүйенің негізгі буыны, шаруашылық субъектісі ретінде
- Кәсіпорынның негізгі капиталы
- Қазақстан Республикасындағы кәсіпорынның негізгі қорларын (негізгі капиталын) бағалау әдістері
- Кәсіпорынның айналым капиталы
- Кәсіпорынның айналым қаражатын (айналым қаражатын) пайдалануды жақсартудың негізгі бағыттары
- Кәсіпорынның еңбек ресурстары
- Еңбек өнімділігі: мәні, кәсіпорын дамуындағы рөлі, оны өлшеу әдістері
- Кәсіпорындағы еңбекақы
- Кәсіпорынның инвестициялық қызметі: инвестициялық белсенділік және кәсіпорынның тартымдылығы – бағалау әдістемесі
- Кәсіпорынның инновациялық қызметі: кәсіпорынның инновациялық қызметі – мәні, міндеттері және инновацияны басқару
- Өнімді өндіруге және өткізуге кеткен шығындар
- Өнімді өндіруге және өткізуге кәсіпорын шығындарын қалыптастырудың қазақстандық тәжірибесі
- Кәсіпорынның өндірістік қызметін жоспарлау
- Өнімдер мен кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігі
- Кәсіпорын қызметінің қаржылық нәтижелері
Негізгі әдебиет
- Қуатова Д.Я. Кәсіпорын экономикасы: Оқулық. – Алматы: Экономика, 2018 ж.
- Қуатова Д.Я. Кәсіпорын экономикасы: Практикалық курс: Оқулық. - Алматы: ПИК «Дәуір» ЖШС, 2017 ж.
- Окаев Қ.О., Дюкова Е.Л. Нарық жағдайындағы өнеркәсіптік кәсіпорынның экономикасы. – Алматы: Экономика, 2018 ж.
- Сейтқазиева А.М., Бекназарова А.Т. Кәсіпорын экономикасы және кәсіпкерлік: Оқу құралы / Алматы: Тұран университеті, 2018 ж.
- Сейтқазиева А.М. және т.б. кәсіпорынның инвестициялық қызметі: Оқу құралы / А.М. Сейтқазиева, А.Б. Байқадамова, Ж.И. Сариева. – Алматы: Экономика, 2018 ж.
- Прикина Л.В. Кәсіпорын экономикасы. - М.: БІРЛІК-ДАНА, 2019 ж.
- Грузинов В.П. Кәсіпорын экономикасы: ЖОО-ға арналған оқу құралы. - М.: БІРЛІК, 2018 ж.
- Чалдаева Л.А. Кәсіпорын экономикасы: оқу құралы / Л.А. Чалдаева. М.: Юрайт, 2018 ж.
- Адамов В.Е. Фирмалардың экономикасы және статистикасы. - М.: Қаржы және статистика, 2019 ж.
- Грибов В.Д., Грузинов В.П. Кәсіпорын экономикасы: Оқулық. – М.: Қаржы және статистика, 2018 ж.
- Сергеев И.В. Кәсіпорын экономикасы: Оқулық. – М. Қаржы және статистика, 2018 ж.
- Кәсіпорын экономикасы: Оқулық / Ред. О.И. Волкова - М.: ИНФРА, 2018 ж.
- Кәсіпорын экономикасы: Университеттерге арналған оқулық / Ред. В.Я. Горфинкель, В.А. Швандара. - М.: БІРЛІК-ДАНА, 2017 ж.
- Кәсіпорын экономикасы: Оқулық / Ред. А.Е. Карлика, М.Л. Шухгалтер. - М.: INFRA-M, 2017 ж.
Қосымша әдебиеттер
- Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (жалпы бөлім).
- Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі.
- «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі (Салық кодексі).
- Гранатуров В.М. Экономикалық тәуекел: мәні, өзгерту әдістері, төмендету жолдары: Оқулық. – М.: Бизнес және сервис, 2017 ж.
- Кейлер В.А. Кәсіпорын экономикасы: дәрістер курсы. М.: INFRA-M; Новосибирск: NGAEiU, 2018 ж.
- Ковалев В.В. Қаржылық талдау бойынша есептер жинағы. - М.: Қаржы және статистика, 2017 ж.
- Ковалев В.В. Қаржылық талдау: Капиталды басқару. Инвестицияларды таңдау. Есепті талдау. - М.: Қаржы және статистика, 2017 ж.
- Раицкий Қ.А. Кәсіпорын экономикасы: ЖОО-ға арналған оқу құралы. – М.: Хабарлаңыз. «Маркетинг» енгізу орталығы, 2018 ж.
- Райзберг Б.А., Фатхутдинов Р.А. Экономикалық менеджмент: Оқу құралы. М.: «Интел-синтез» бизнес мектебі, 2018 ж.
- Тренев Н.Н. Кәсіпорын және оның құрылымы: Диагностика. Бақылау. Денсаулықты жақсарту: Жоғары оқу орындарына арналған оқулық. М.: АЛДЫНДА, 2018 ж.
