Эргономика
Сипаттама: Заманауи техногендік, антропогендік және табиғи кеңістіктік жүйелер мен объектілердің өзара әрекеттесуі кезінде адамгершілік және оңтайлы өмір сүру жағдайларын жасауға бағытталған адамның эргономикалық ортасын жобалаудың әдістемелік негіздері мен принциптерін қарастыру.
Кредиттер саны: 6
Пререквизиты:
- Сәулеттік композиция
Пәннің еңбек сыйымдылығы:
Жұмыс түрлері | сағат |
---|---|
Дәрістер | 30 |
Практикалық жұмыстар | 30 |
Зертханалық жұмыстар | |
СӨЖО | 30 |
СӨЖ | 90 |
Қорытынды бақылау нысаны | емтихан |
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны | Шығармашылық емтихан. |
Компонент: Таңдау бойынша компонент
Цикл: Кәсіптік пәндер
Мақсат
- эргономика әдістері мен тәсілдерін игеру негізінде жалпы мәдени және кәсіби құзыреттіліктерді қалыптастыру.
Міндет
- элементтерді эргономикалық қалыптастырудың негізгі принциптері мен әдістерін білу және жабдықтар кешендері және қоршаған ортаны пәндік толтыру;
- адамдық өмір сүру ортасын құруға бағытталған жобалық ойлау әдістерін меңгеру;
- «адам-қоршаған орта», «адам-құрал-қоршаған орта» жүйесіндегі эргономикалық өзара әрекеттесуді зерттеу құралдарын меңгеру.
Оқыту нәтижесі: білу және түсіну
- адам әрекетінің антропометриялық, биомеханикалық және психофизиологиялық негіздерін білу;
- эргономикалық дизайнның теориялық негіздерін, эргономикалық талаптар мен стандарттарды білу;
Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану
- орта элементтерінің эргономикалық параметрлерін есептеудің өзіндік әдістерін;
- оны жақсарту бойынша ұсыныстарды әзірлей отырып, қоршаған ортаның пәндік-кеңістіктік параметрлеріне эргономикалық баға беруді жүзеге асыра білу;
Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру
- эргономика ғылымының гуманистік негіздерін пайдалануды үйрену;
Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер
- конструкторлық шешімдерді әзірлеуде білімнің әртүрлі формаларын біріктіре білу;
- ақпаратты, соның ішінде инженерлік психология білімінің негізінде дамыту және көрсету жолдарын үйрену;
Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі
- эргономикалық сәулеттік-кеңістіктік ортаны жобалай білу.
Оқыту әдістері
медиа-форматта проблемалық дәрістер, бейнематериалдарды көру, берілген сілтемелер арқылы интернетте жұмыс істеу; оқу тақырыптары бойынша практикалық жұмыстар; оқу үрдісіндегі студенттердің өзіндік жұмысы.
Білім алушының білімін бағалау
Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.
Кезең | Тапсырма түрі | Өлшем |
---|---|---|
1 рейтинг | Шолу эссе тақырыбын анықтау. | 0-100 |
Мақсат қою, зерттеу міндеттерін анықтау. Зерттеу пәні мен объектісін тұжырымдау. | ||
Кіріспені, шолу эссенің негізгі бөлімінің бөлімдерін, қорытындыны дайындау. Библиография, графикалық-аналитикалық материалдар. | ||
Реферат пен графикалық-аналитикалық материалдардың мазмұнын нақтылау. | ||
Дизайнды тексеру, қорғау және бағалау үшін шолу конспектісін дайындау. | ||
2 рейтинг | Графикалық-аналитикалық зерттеуге арналған пәндік жабдықтың өлшемдерін және конфигурациясын өлшеу. | 0-100 |
Моторлы және ақпараттық өрістердің құрылысы. Пәндік жабдықтың физиологиялық қолайлылығын талдау. | ||
Жабдықтар мен жабдықтарды пайдалануды талдау. | ||
Түсіндірме хатты дайындау. | ||
Сыртқы көрініс параметрлерін тексеру. | ||
Қорытынды бақылау | емтихан | 0-100 |
Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты
Тапсырма түрі | 90-100 | 70-89 | 50-69 | 0-49 |
---|---|---|---|---|
Өте жақсы | Жақсы | Қанағаттанарлық | Қанағаттанарлықсыз | |
Теориялық курс | Теориялық материалды терең және толық меңгеру; Кәсіби терминология мен эргономикалық дизайн тұжырымдамаларын сенімді білу. | Теориялық материал шамалы қателермен игерілді; Кәсіби терминология мен эргономикалық дизайн тұжырымдамаларын сенімді білу. | Теориялық материал қателермен игерілді; кәсіби терминологияны және эргономикалық дизайн тұжырымдамаларын жеткіліксіз білу. | Теориялық материал игерілмеген; кәсіби терминология мен эргономикалық дизайн тұжырымдамаларын білмеу. |
Реферат дайындау | Зерттеудің мақсаты мен міндеттерін сауатты тұжырымдау; реферат құрылымы талаптарға сай болуы; материал егжей-тегжейлі және дәйекті түрде беріледі; жұмыстан қорытындылар логикалық және дұрыс; библиография дұрыс; дизайн стандарттарға сәйкес келеді. | Зерттеудің мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдау жеткілікті логикалық емес; реферат құрылымы талаптарға сай болуы; материал егжей-тегжейлі беріледі; жұмыстан қорытындылар қойылған мақсат пен міндеттерге толық сәйкес келмеуі; библиография дұрыс; дизайн стандарттарға сәйкес келеді. | Зерттеудің мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдау жеткілікті логикалық емес; реферат құрылымы талаптарға толық сәйкес келмеуі; материал жеткіліксіз жүйелі түрде беріледі; жұмыстан қорытындылар қойылған мақсат пен міндеттерге толық сәйкес келмеуі; қысқаша библиография; дизайн стандарттарға сәйкес келеді. | Зерттеудің мақсаты мен міндеттерін тұжырымдауда логика жоқ; реферат құрылымы талаптарға сай емес; материал үзінді және сәйкес келмейтін түрде берілген; жұмыстан қорытындылар қойылған мақсат пен міндеттерге сәйкес келмеуі; библиография рефераттың мазмұнын көрсетпейді; дизайны стандарттарға сәйкес келмейді. |
Соматографиялық талдау | Графикалық-аналитикалық жұмыс толық көлемде орындалды; бастапқы деректер талдау үшін өзекті, алынған нәтижелер объективті; талдау объектісінің маңызды белгілерін көрсететін егжей-тегжейлі сипаттама. Материалдың графикалық көрсетілу деңгейі жоғары, дизайны стандартқа сай. | Графикалық-аналитикалық жұмыс аздаған қателермен жүргізілді; бастапқы деректер талдау үшін өзекті, алынған нәтижелер объективті; сипаттамалық сипаттама талдау объектісінің сипаттамаларын толық көрсетпейді. Материалдың графикалық көрсетілу деңгейі жоғары, дизайны стандартқа сай. | Графикалық-аналитикалық жұмыс аздаған қателермен жүргізілді; бастапқы деректер талдау үшін өзекті, алынған нәтижелер жеткілікті объективті емес; сипаттамалық сипаттама қысқа және талдау объектісінің сипаттамаларын толық көрсетпейді. Материалдың графикалық көрсетілу деңгейі аналитиканы толық көрсетпейді, дизайн аздаған қателермен жасалған. | Графикалық-аналитикалық жұмыс қателермен аяқталды; бастапқы деректер өзекті емес, алынған нәтижелер объективті емес; сипаттамалық сипаттамалар қателермен жасалған және талдау объектісінің сипаттамаларын көрсетпейді. Материалды графикалық көрсету деңгейі төмен, дизайн қателермен жасалған. |
Бағалау нысаны
Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:
- Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
- Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.
Қорытынды бағаны есептеу формуласы:
И= 0,6 | Р1+Р2 | +0,4Э |
2 |
мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;
Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.
Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:
Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:
Әріптік жүйе бойынша бағалар | Балдардың сандық эквиваленті | Балдар (%-тік құрамы) | Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар |
---|---|---|---|
A | 4.0 | 95-100 | Өте жақсы |
A- | 3.67 | 90-94 | |
B+ | 3.33 | 85-89 | Жақсы |
B | 3.0 | 80-84 | |
B- | 2.67 | 75-79 | |
C+ | 2.33 | 70-74 | |
C | 2.0 | 65-69 | Қанағаттанарлық |
C- | 1.67 | 60-64 | |
D+ | 1.33 | 55-59 | |
D | 1.0 | 50-54 | |
FX | 0.5 | 25-49 | Қанағаттанарлықсыз |
F | 0 | 0-24 |
Дәріс сабақтарының тақырыптары
- Эргономика пәні, анықтамалары және міндеттері
- Пішімдеу мен эргономикалық талаптардың өзара байланысы
- Aдамның моторлық қабілеттері
- Адам және еңбек процесі
- Жұмыс орны, жұмыс қалпы
- «Адам – автоматтандырылған басқару жүйесі – қоршаған орта» жүйесінің эргономикалық сипаттамалары және нүктелер мен басқару жүйелерін жобалау
- Жұмыс орнын жобалаудың бастапқы деректері, эргономист жұмысының мазмұны
- Жұмыс орындарын, нүктелерді және басқару жүйелерін жобалау және бағалау
- Жұмыс орны
- Педальдар
- Жұмысшы қозғалыстары
- Қол құрылғылары және құралдардың ұстағыш бөліктері
- Жиһаз дизайны
- Көрнекі ортаны қабылдау және әсер ету
- Ақпаратты кодтау
Негізгі әдебиет
- Жангужинова, М. Е. Основы художественной графики [Текст] : учеб. пособие / М. Е. Жангужинова ; Министерство образования и науки Республики Казахстан, АТУ. - Алматы : ТОО "Лантар Трейд", 2020. - 106 с. : цв. ил.
- Рунге, Владимир Федорович. Эргономика и оборудование интерьера [Текст] : учеб. пособие / В.Ф.Рунге. - М. : Архитектура-С, 2004. - 157 c.
- Мунипов, В. М, Эргономика : Человекоориентированное проектирование техники, программных средств и среды / В.М, Мунипов, В.П, Зинченко. - М. : Логос, 2001. - 356 с.
- Инженерная психология и эргономика : учебник для вузов / Е. А. Климов [и др.] ; под редакцией Е. А. Климова, О. Г. Носковой, Г. Н. Солнцевой. — Москва : Издательство Юрайт, 2022. — 178 с. — (Высшее образование). — Текст : электронный // Образовательная платформа Юрайт [сайт]. — URL: https://urait.ru/viewer/inzhenernaya-psihologiya-i-ergonomika-492051#page/1 (дата обращения: 29.09.2022).
Қосымша әдебиеттер
- Эргономика : Учеб. пособие / В.В.Адамчук, Т.П.Варна, В.В.Воротникова и др; Ред. В.В.Адамчук. - М. : ЮНИТИ-ДАНА, 1999. - 254 c.
- Комлев, Сергей Валентинович. Эргономика и инженерная психология : учеб. пособие для студ. спец. 050421 "Дизайн" / С. В. Комлев ; Мин-во образования и науки РК. - Усть-Каменогорск : ВКГТУ, 2008. - 103 с. : ил. - Библиогр.: с. 103.
- Эргономика : Учеб. пособие / В.В.Адамчук, Т.П.Варна, В.В.Воротникова и др; Ред. В.В.Адамчук. - М. : 5. ЮНИТИ-ДАНА, 1999. - 254 c.
- Мунипова, В. М. Эргономика и художественное конструирование : Техническая эстетика / В.М. Мунипова. - М. : Знание, 1966. - 31 с
- Организация рабочего места школьника: [электронный ресурс]/ – Режим доступа: http://04.rospotrebnadzor.ru/index.php/san-nadzor/2015-10-01-05- 48-10/6435-24082016.html (дата обращения: 27.09.2022).
- Одегов, Ю. Г. Эргономика : учебник и практикум для среднего профессионального образования / Ю. Г. Одегов, В. Н. Сидорова, М. Н. Кулапов. — Москва : Издательство Юрайт, 2020. — 157 с. — (Профессиональное образование). Текст : электронный // Образовательная платформа Юрайт [сайт]. — URL: https://urait.ru/viewer/ergonomika-452249#page/1 (дата обращения: 29.09.2022).