ГАЖ-да нысандарды үшөлшемді модельдеу
Сипаттама: Курс ақпараттық жүйелердегі 3D үлгілеудің негізгі ұғымдарын, 3D-де геометриялық нысандарды моделдеудің негізгі тәсілдерін, 3D геоақпараттық моделдеудің әдістерін, үшөлшемді кеңістікте 2D деректерді өңдеуді зерттеуге, сондай-ақ қалалар мен объектілердің ірі масштабты үшөлшемді модельдерін әзірлеудегі қолданбалы есептерді шешуге бағытталған.
Кредиттер саны: 5
Пререквизиты:
- Сандық картографиялау
Пәннің еңбек сыйымдылығы:
| Жұмыс түрлері | сағат |
|---|---|
| Дәрістер | 15 |
| Практикалық жұмыстар | 30 |
| Зертханалық жұмыстар | |
| СӨЖО | 30 |
| СӨЖ | 75 |
| Қорытынды бақылау нысаны | емтихан |
| Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны | Емтихан |
Компонент: Таңдау бойынша компонент
Цикл: Базалық пәндер
Мақсат
- үш өлшемді және геоақпараттық үлгілеу технологияларын қолдана отырып, процестер мен объектілердің дамуын модельдеуге және болжауға байланысты ғылыми-зерттеу және жобалық міндеттерді шешу үшін теориялық білімдер мен практикалық дағдыларды қалыптастыру
Міндет
- Ақпараттық жүйелерде үшөлшемді модельдеу саласында іргелі және қолданбалы білім алу, үшөлшемді модельдеу технологияларын, соның ішінде геоақпараттық үшөлшемді модельдеу технологияларын пайдалана отырып процестер мен объектілер модельдерін құруды үйрету, технологиялық процестерді басқару саласындағы объектілер мен теориялық және эксперименттік үшөлшемді модельдерді зерттеу мен талдауды үйрету.
- Геоақпараттық үш өлшемді модельдеуді зерттеу, теориялық және эксперименттік үш өлшемді модельдерді және технологиялық процестерді басқару саласындағы объектілерді зерттеуге және талдауға үйрету.
- Векторлық және растрлық ГАЖ-талдау операцияларын, ГАЖ ортасында үш өлшемді модельдеу технологияларын игеру.
- Кеңістіктік талдау және модельдеу мақсатында ГАЖ құралдарын пайдалану саласында білімді қалыптастыру және дағдыларды игеру.
Оқыту нәтижесі: білу және түсіну
- Ғылыми-зерттеу және өндірістік-технологиялық шешімдер қабылдау үшін мультимедиялық, виртуалды, көп өлшемді цифрлық кеңістіктік модельдеу технологияларын енгізу.
Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану
- Картаға түсіру, ғылыми-зерттеу және өндірістік жұмыстар мақсатында геодезиялық және аэроғарыштық ақпаратты өңдеу, синтездеу қабілеті
Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру
- Техника және технология саласында шешім қабылдаудың базалық дағдыларын пайдалануға және қолдануға дайындық
Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер
- техника мен технология саласында шешімдер қабылдаудың базалық дағдыларын қолдануға және қолдануға дайындық
Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі
- Геодезия және қашықтықтан зондтау саласындағы міндеттерді шешу алгоритмдерін, бағдарламалары мен әдістемелерін әзірлеу қабілеті
Оқыту әдістері
-интерактивті дәріс (оқытудың келесі белсенді түрлерін қолдану: талқыланатын (басқарылатын) пікірталас немесе әңгіме; модерация; слайдтарды немесе оқу фильмдерін көрсету; оймен шабуыл; мотивациялық сөйлеу);
-проблемалық дәріс (дәйекті модельденген проблемалық жағдайлардың логикасына және шешілуі керек тапсырмаға сүйенеді);
- берілген шарттар негізінде әртүрлі жағдайлардың даму сценарийлерін құру;
- ақпараттық-коммуникациялық (қолданбалы бағдарламалардың кәсіби пакеттерін пайдалана отырып, компьютерлік сыныптағы сабақтар);
- іздеу-зерттеу (оқу процесінде студенттердің өзіндік зерттеу қызметі);
- пікірсайыс түріндегі практикалық сабақ (пікірсайыс және пікір алмасу түріндегі мәселені талқылау кезіндегі топтық пікірталас);
- студенттік зерттеу топтарының жұмыс нәтижелерін талқылау.
Білім алушының білімін бағалау
Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.
| Кезең | Тапсырма түрі | Өлшем |
|---|---|---|
| 1 рейтинг | Дәріс сабақтары | 0-100 |
| Практикалық сабақтар | ||
| Өздік жұмыстары (реферат) | ||
| Семестр бойынша білімін бағалау | ||
| 2 рейтинг | Дәріс сабақтары | 0-100 |
| Практикалық сабақтар | ||
| Өздік жұмыстары | ||
| Семестр бойынша білімін бағалау | ||
| Қорытынды бақылау | емтихан | 0-100 |
Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты
| Тапсырма түрі | 90-100 | 70-89 | 50-69 | 0-49 |
|---|---|---|---|---|
| Өте жақсы | Жақсы | Қанағаттанарлық | Қанағаттанарлықсыз | |
| Дәріс сабақтары | Егер білім алушы бағдарламада көзделген көлемде материалдың мазмұнын ашса, материалды белгілі бір логикалық ретпен сауатты тілде баяндаса, осы пәннің терминологиясын оқу пәні ретінде дәл қолдана отырып, мұғалімнің жетекші сұрақтарынсыз дербес жауап берсе, тест тапсырмаларына сәтті жауап берсе, ситуациялық тапсырмаларды дұрыс және негізді шешсе қойылады. Екінші сұрақтарды немесе есептеулерді жариялау кезінде бір немесе екі дәлсіздік болуы мүмкін, оны білім алушы мұғалімнің ескертуі бойынша оңай түзетеді. | Егер білім алушының жауабы негізінен "өте жақсы" деген белгіге қойылатын талаптарды қанағаттандырса, бірақ бұл ретте кемшіліктердің бірі орын алса: оқытушының ескертуі бойынша түзетілген жауаптың негізгі мазмұнын жарықтандыру кезінде бір - екі дәлсіздікке жол берілсе; екінші сұрақтарды жарықтандыру кезінде немесе есептеулерде қате немесе екіден көп дәлсіздіктер жіберілсе, оқытушының ескертуі бойынша оңай түзетілсе қойылады. | Ол келесі жағдайларда қойылады: материалдың мазмұны толық емес немесе дәйекті түрде ашылған, тесттерге жауап беруде қателіктер, ситуациялық есептерді шешуде дәлсіздіктер бар, бірақ мәселені жалпы түсіну көрсетілген және пәннің оқу бағдарламасында анықталған материалды одан әрі игеру үшін жеткілікті дағдылар көрсетілген. | Егер оқу материалының негізгі мазмұны ашылмаған, білім алушылардың оқу материалының үлкен немесе маңызды бөлігін білмеуі немесе толық түсінбеуі анықталған, әңгімелесу сұрақтарына жауап беру кезінде өрескел қателіктер жіберілген, ситуациялық міндеттер дұрыс шешілмеген, тесттерге жауаптарда қателіктер жіберілген, суреттерде, схемаларда арнайы терминологияны пайдалану кезінде ұғымдарды анықтауда қателіктер жіберілген жағдайларда қойылады, мұғалімнің бірнеше жетекші сұрақтарынан кейін түзетілмеген есептер. |
| Практикалық (семинарлық) сабақтарда жұмыс істеу | Қажетті әрекеттер тізбегін сақтай отырып, практикалық жұмысты толық көлемде орындады; жауапта барлық жазбаларды, кестелерді, суреттерді, сызбаларды, графиктерді, есептеулерді дұрыс және ұқыпты орындайды; қателерді талдауды дұрыс орындайды. Сұрақтарға жауап беру кезінде ол сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, негізгі ұғымдарды дәл анықтайды және түсіндіреді; жауапты жаңа мысалдармен сүйемелдейді, білімді жаңа жағдайда қолдана алады; зерттелген және бұрын зерттелген материал, сондай-ақ басқа пәндерді оқу кезінде алынған материал арасында байланыс орната алады. | "5" бағасына қойылатын талаптарды орындайды, бірақ 2-3 кемшіліктер жібереді. Білім алушының сұрақтарға жауабы 5-ке жауапқа қойылатын негізгі талаптарды қанағаттандырады, бірақ жаңа жағдайда білімді қолданбай, бұрын зерттелген материалмен және басқа пәндерді оқу кезінде игерілген материалмен байланысты пайдаланбай беріледі; бір қателік немесе екіден көп емес кемшілік жіберілді, білім алушы оларды дербес немесе оқытушының аздаған көмегі арқылы түзете алады. | Жұмысты толық орындамады, бірақ практикалық жұмыс көлемінің кемінде 50%, бұл дұрыс нәтижелер мен қорытындылар алуға мүмкіндік береді; жұмыс барысында қателіктер жіберілді. Сұрақтарға жауап беру кезінде білім алушы сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, бірақ жауапта бағдарламалық материалды одан әрі игеруге кедергі келтірмейтін курс сұрақтарын игеруде жекелеген проблемалар бар; бір өрескел қателік пен екі кемшіліктен артық емес жіберілді. | Жұмысты толық орындамады немесе жұмыстың орындалған бөлігінің көлемі дұрыс қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді. Сұрақтарға жауап беру кезінде бағдарламаның талаптарына сәйкес негізгі білім мен дағдыларды меңгермегендігін көрсетеді; 3 бағалау үшін қажет болғаннан көп қателіктер мен кемшіліктер жіберілді немесе қойылған сұрақтардың ешқайсысына жауап бере алмайды. |
| Өздік жұмыстары (Реферат) | Егер эссе жазуға және қорғауға қойылатын барлық талаптар орындалса: мәселе белгіленіп, оның өзектілігі негізделсе, қарастырылып отырған мәселеге қатысты әртүрлі көзқарастарға қысқаша талдау жасалса және өз ұстанымы қисынды түрде баяндалса, тұжырымдар тұжырымдалса, тақырып толығымен ашылса, көлемі сақталса, сыртқы дизайнға қойылатын талаптар сақталса, қосымша сұрақтарға дұрыс жауаптар берілсе қойылады. | Егер рефератқа және оны қорғауға қойылатын негізгі талаптар орындалса, бірақ бұл ретте кемшіліктер жіберілсе; атап айтқанда, материалды баяндауда дәлсіздіктер болса; пайымдауларда логикалық реттілік болмаса; реферат көлемі сақталмаса; ресімдеуде олқылықтар болса; қорғау кезінде қосымша сұрақтарға толық емес жауаптар берілсе қойылады. | Егер рефераттауға қойылатын талаптардан айтарлықтай ауытқулар болса, қойылады; атап айтқанда: тақырып тек ішінара қамтылған; эссе мазмұнында немесе қосымша сұрақтарға жауап беру кезінде нақты қателіктер жіберілген; қорғау кезінде қорытынды жоқ. | Егер эссе тақырыбы ашылмаса, мәселенің елеулі түсінбеушілігі анықталса немесе эссе мүлдем ұсынылмаса қойылады. |
| Семестр бойынша білімді бақылау | Жүйелік теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, құбылыстар мен процестердің мәнін логикалық және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін және нақтылау сұрақтарына тез жауап беру қабілетін көрсетеді | Күшті теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, мәнін, құбылыстары мен процестерін логикалық және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін көрсетеді, бірақ сонымен бірге мұғалімнің өз бетінше немесе шамалы түзетуімен түзететін маңызды емес қателіктер жібереді | Таяз теориялық білімді көрсетеді, құбылыстар мен процестерді талдаудың нашар қалыптасқан дағдыларын, дәлелді қорытынды жасай алмайтындығын және мысалдар келтіре алмайтындығын көрсетеді, монологиялық сөйлеуді, терминологияны, логиканы және презентация дәйектілігін жете білмейді, мұғалім түзеткен кезде ғана түзете алатын қателіктер жібереді | Пәннің теориялық негіздерін білмегендігін, құбылыстар мен процестерді талдаудың қалыптаспаған дағдыларын көрсетеді, дәлелді қорытынды жасай алмайды және мысалдар келтіре алмайды, монологиялық сөйлеуді нашар меңгергендігін көрсетеді, терминологияны білмейді, презентацияның қисындылығы мен дәйектілігінің жоқтығын көрсетеді, тіпті мұғалім түзете алмайтын қателіктер жібереді, сабаққа жауап беруден бас тартады |
Бағалау нысаны
Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:
- Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
- Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.
Қорытынды бағаны есептеу формуласы:
| И= 0,6 | Р1+Р2 | +0,4Э |
| 2 |
мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;
Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.
Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:
Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:
| Әріптік жүйе бойынша бағалар | Балдардың сандық эквиваленті | Балдар (%-тік құрамы) | Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар |
|---|---|---|---|
| A | 4.0 | 95-100 | Өте жақсы |
| A- | 3.67 | 90-94 | |
| B+ | 3.33 | 85-89 | Жақсы |
| B | 3.0 | 80-84 | |
| B- | 2.67 | 75-79 | |
| C+ | 2.33 | 70-74 | |
| C | 2.0 | 65-69 | Қанағаттанарлық |
| C- | 1.67 | 60-64 | |
| D+ | 1.33 | 55-59 | |
| D | 1.0 | 50-54 | |
| FX | 0.5 | 25-49 | Қанағаттанарлықсыз |
| F | 0 | 0-24 |
Дәріс сабақтарының тақырыптары
- Топографиялық картаның 3D моделі - сандық картография, Терминдер, анықтамалар
- 3D модельде графикалық кескіндерді ұсыну әдістері
- Топографиялық-геодезиялық ақпаратты жинауға және өңдеуге арналған заманауи бағдарламалық-техникалық кешендер
- Геодезиядағы өлшеудің заманауи құралдары мен әдістері
- Бастапқы ақпаратты жинауға және өңдеуге арналған аспаптар (спутниктік жүйелер, электрондық тахеометрлер, кодтық теодолиттер және цифрлық нивелирлер, тіркеушілер және ақпарат жинақтағыштар)
- Геодезиядағы 3D модельдеудің өзектілігі
- 3D технологияларды үш өлшемді модельдеу және енгізу құралдары
- 3D модельдерімен және виртуалды кеңістікпен жұмыс істеуге арналған пакеттер
- Геоақпаратты өңдеуге және аймақты цифрлық модельдеуге арналған Credo, QGIS бағдарламалық кешені
- QGIS бағдарламасында үш өлшемді модельдерді құру, үш өлшемді модельді құру және қабаттау
- Рельефтің сандық модельдері
- Геокеңістіктік мәліметтер базасы
- Жер үсті түсірілімдері, қашықтықтан зондтау және карт-материалдар, бұрын орындалған жұмыстар бойынша ЖСМ құру әдістері
- Сандық жер бедері моделі (dem)
- Инженерлік мәселелерді шешу үшін жердің сандық модельдерін қолдану
Негізгі әдебиет
- http://www.lib.ektu.kz/cgi/irbis64r_15/cgiirbis_64.exe?LNG=&C21COM=F&I21DBN=BOOCU&P21DBN=POLN
- Комиссаров, А. В. Лазерное сканирование и трехмерное моделирование: учеб.-метод. пособие [Текст] / А. В. Комиссаров. – Новосибирск : СГУГиТ, 2020. – 58 с. : ил. доступ: http://lib.sgugit.ru/irbisfulltext/2020/04.06.20/Учебные%20пособия/Комиссаров/Комиссаров.pdf
- Курлович, Д.М. Геоинформационные методы анализа и прогнозирования погоды : учеб.-метод. пособие / Д.М. Курлович. – Минск : БГУ, 2016.– 191 с. доступ: https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/171915/1/ГИС-анализ%20и%20моделирование_курс_лекций.pdf
- Хлебникова, Т. А. Моделирование и пространственный анализ в ГИС. Цифровое моделирование рельефа в ГИС «Панорама» [Текст] : учеб.-метод. пособие / Т. А. Хлебникова, С. Р. Горобцов. – Новосибирск : СГУГиТ, 2018. – 70 с. доступ: https://www.informio.ru/files/main/documents/2019/03/Hlebnikova_Gorobcov_Uchebno_meto.pdf
- Шихов А.Н., Черепанова Е.С., Пьянков С.В. Геоинформационные системы: методы пространственного анализа: учеб. пособие / А.Н. Шихов, Е.С. Черепанова, С.В. Пьянков. Перм. гос. нац. исслед. ун-т. – Пермь, 2017. – 88 с.: ил. доступ: https://gisgeo.org/wp-content/uploads/2023/02/geoinformacionnye_sistemy.pdf
- Цифровые технологии картографирования : учебное пособие / Д. В. Лисицкий ; МОиН РК, ВКГТУ им. Д. Серикбаева. - Усть-Каменогорск : ВКГТУ, 2011. - 144 с. : ил. - (Серия учебно-методической литературы, издаваемой в рамках программы МОН РК "Привлечение зарубежных ученых и консультантов в ведущие вузы Казахстана"). - Библиогр.: с. 163. - 300 т., 500 т. ГРНТИ 36 УДК 528
- Поморцева Е. Е. Трехмерное моделирование объектов и инфраструктуры городов: учеб. пособие / Е. Е. Поморцева; Харьков. нац. ун-т гор. хоз-ва им. А. Н. Бекетова. – Харьков : ХНУГХ им. А. Н. Бекетова, 2020. – 228 с. доступ: https://eprints.kname.edu.ua/57449/1/2019%20печ.%205Н.pdf
Қосымша әдебиеттер
- 1. IPR SMART http://www.iprbookshop.ru. Логин ektu пароль - vqZScCFD. Для начала работы пользователям необходимо пройти личную регистрацию под указанными логином и паролем, а впоследствии авторизоваться под своими учетными данными
- ScienceDirect - http://www.sciencedirect.com
- EBSCO Discovery Service (EDS) - http://search.ebscohost.com
- Кашура, В. Н. Геоинформационные системы в геодезии : пособие для студентов специальности 1-56 02 01 «Геодезия» / В. Н. Кашура. – Минск : БНТУ, 2017. – 51 с. https://rep.bntu.by/bitstream/handle/data/35200/Geoinformacionnye_sistemy_v_geodezii.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- Дубровский, А. В. Д797 Геоинформационные системы: автоматизированное картографирование [Текст] : учеб.-метод. пособие / А. В. Дубровский, О. И. Малыгина. – Новосибирск : СГУГиТ, 2016. – 94 c. http://lib.sgugit.ru/irbisfulltext/2017/&Дубровский/Об.%20документ.pdf
- Геоинформационные системы в геодезии : пособие для студентов специальности 1-56 02 01 «Геодезия» / В. Н. Кашура. – Минск : БНТУ, 2017. – 51 с. https://rep.bntu.by/bitstream/handle/data/35200/Geoinformacionnye_sistemy_v_geodezii.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- https://docs.qgis.org/3.16/ru/docs/training_manual/
