Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау саласындағы көкейкесті мәселелер

Букунова Альмира Шошановна

Оқытушының портфолиосы

Сипаттама: Курс технологиялық процестердің қауіпсіздігі мен зиянсыздығының теориялық және практикалық негіздерін қамтиды. Адамның тіршілік ету ортасымен қауіпсіз өзара іс-қимылын, қоршаған ортаның тазалығын қамтамасыз ету және халықты төтенше жағдайлардағы қауіптерден, тіршілік ету қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау саласындағы қазіргі заманғы ғылым мен озық практика жетістіктерімен қорғаудың өзекті мәселелері қарастырылады

Кредиттер саны: 5

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері сағат
Дәрістер 15
Практикалық жұмыстар 30
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО 30
СӨЖ 75
Қорытынды бақылау нысаны емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны ауызша емтихан

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Базалық пәндер

Мақсат
  • Пән мақсаты: заманауи қауіпсіз және залалсыз технологиялық максималды өнімділіктегі еңбек жағдайын жеңілдететін және қоршаған ортаға және жұмысшыға минималды зияндылық әкелетін үрдістер теориялық және практикалық негізін меңгерген, және де инженерлік тәуекел және қабылданған инженерлік шешім сенімділікпен басқару негізіндегі тіршілік әрекеті және қоршаған ортаны қорғау экспертті-аналитикалық бағалау әдісін білетін магистранттарды дайындау.
Міндет
  • Пән міндеті тіршілік ортаға табиғи, антропогендік және техногендік түрдегі жағымсыз әсерлердің дамуын болжамдау, олардың штаттық және төтенше қауіпті жағдайлардағы нысандар және техникалық жүйелердің жұмыс істеу тұрақтылығын қамтамасыз етудегі әрекетінің салдарын бағалау білімін магистранттардың жетік меңгеруі болып табылады
Оқыту нәтижесі: білу және түсіну
  • Пәнді оқу кезінде магистранттарда тірі табиғаттың негізгі заңдары, Табиғи ресурстар, ластау көздері және ластау көздері туралы, қоршаған ортаның адам ағзасына зиянды факторларының әсері туралы, қоршаған ортаға антропогендік әсерді азайту жолдары туралы, Қоршаған ортаны қорғау және қорғаудың құқықтық негіздері туралы, болашақ кәсіби қызметті жүзеге асыру кезінде өндірістік және экологиялық қауіпсіздікті ұйымдастыру тәсілдері мен әдістері туралы білім қалыптасады.
Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану
  • Қазіргі заманғы әдістер мен құралдарды пайдалана отырып мамандандырылған қызметте кәсіпорын өнеркәсіптік және экологиялық қауіпсіздікті болжамдау мен бақылауда қажетті білімдер, дағдылар мен шеберлікті қалыптастыруда болып табылады.
Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру
  • Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау мәселелерінің жүйелік талдануы. Адамның негізгі әрекет формаларының квалификациясы. Адамның еңбек әрекетінің және қоршаған ортаны қорғаудың тиімділігін жоғарлату жолдары. «Адам-машина-орта» жүйесінің жағымсыз факторлары. Еңбек жағдайы және қоршаған ортаны қорғау мониторингі. Қауіпті өндірістік нысандар және қоршаған ортаны қорғау техникалық қаупін бағалау
Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер
  • Ақпаратты алу, сақтау, қайта өңдеу тәсілдері мен құралдары; коммуникативтік міндеттерді шешу үшін қазіргі заманғы техникалық құралдар мен ақпараттық технологияларды қолдану
Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі
  • Оқудың нәтижесі өз мамандығының қызметінің әлеуметтік аспектілерін ескеру және адекватты бағалау, және кәсіби дағдыларында ғылыми зерттеу, есептеу, өңдеу әдістемелерін қолдану
Оқыту әдістері

Оқу сабақтарын өткізу кезінде мынадай білім беру технологияларын пайдалану көзделеді: - слайдтарды немесе оқу фильмдерін көрсету; мотивациялық сөйлеу); - берілген шарттар негізінде әртүрлі жағдайлардың даму сценарийлерін құру;-ақпараттық - коммуникациялық (мысалы, қолданбалы бағдарламалардың кәсіби пакеттерін пайдалана отырып, компьютерлік сыныпта сабақтар);-іздестіру - зерттеу (оқу процесінде магистранттардың өзіндік зерттеу қызметі); - практикалық жұмыстарды орындау.

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Кезең Тапсырма түрі Өлшем
1  рейтинг Практикалық жұмысқа тапсырманы орындау 0-100
Практикалық жұмысқа тапсырманы орындау
СӨЖ тақырыптары бойынша тапсырманы орындау
Дәріс материалдары бойынша тест тапсырмаларын орындау
2  рейтинг Практикалық жұмысқа тапсырманы орындау 0-100
Практикалық жұмысқа тапсырманы орындау
СӨЖ тақырыптары бойынша тапсырманы орындау
Дәріс материалдары бойынша тест тапсырмаларын орындау
Қорытынды бақылау емтихан 0-100
Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты
Тапсырма түрі 90-100 70-89 50-69 0-49
Өте жақсы Жақсы Қанағаттанарлық Қанағаттанарлықсыз
Бақылау сұрақтарына жауап беруі жүйелік теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, құбылыстар мен процестердің мәнін логикалық және дәйекті түрде түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін және нақтылау сұрақтарына тез жауап беру қабілетін көрсетеді теориялық білімді көрсетеді, терминологияны біледі, логикалық және дәйекті түрде мәнін, құбылыстары мен процестерін түсіндіреді, дәлелді тұжырымдар мен жалпылаулар жасайды, мысалдар келтіреді, монологиялық сөйлеуді еркін меңгергендігін көрсетеді, бірақ сонымен бірге мұғалімнің өз бетінше немесе шамалы түзетуімен түзететін маңызды емес қателіктер жібереді таяз теориялық білімді көрсетеді, құбылыстар мен процестерді талдаудың нашар қалыптасқан дағдыларын, дәлелді қорытынды жасай алмайтындығын және мысалдар келтіре алмайтындығын көрсетеді, монологиялық сөйлеуді, терминологияны, логиканы және презентация дәйектілігін жете білмейді, мұғалім түзеткен кезде ғана түзете алатын қателіктер жібереді пәннің теориялық негіздерін білмегендігін, құбылыстар мен процестерді талдаудың қалыптаспаған дағдыларын көрсетеді, дәлелді қорытынды жасай алмайды және мысалдар келтіре алмайды, монологиялық сөйлеуді нашар меңгергендігін көрсетеді, терминологияны білмейді, презентацияның қисындылығы мен дәйектілігінің жоқтығын көрсетеді, тіпті мұғалім түзете алмайтын қателіктер жібереді, сабаққа жауап беруден бас тартады
Практикалық (семинарлық) сабақтарда жұмыс істеу қажетті әрекеттер тізбегін сақтай отырып, практикалық жұмысты толық көлемде орындады; жауапта барлық жазбаларды, кестелерді, суреттерді, сызбаларды, графиктерді, есептеулерді дұрыс және ұқыпты орындайды; қателерді талдауды дұрыс орындайды. Сұрақтарға жауап беру кезінде ол сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, негізгі ұғымдарды дәл анықтайды және түсіндіреді; жауапты жаңа мысалдармен сүйемелдейді, білімді жаңа жағдайда қолдана алады; зерттелген және бұрын зерттелген материал, сондай-ақ басқа пәндерді оқу кезінде алынған материал арасында байланыс орната алады "5" бағасына қойылатын талаптарды орындады, бірақ 2-3 кемшіліктер жіберілді. Білім алушының сұрақтарға жауабы 5-ке жауапқа қойылатын негізгі талаптарды қанағаттандырады, бірақ жаңа жағдайда білімді қолданбай, бұрын зерттелген материалмен және басқа пәндерді оқу кезінде игерілген материалмен байланысты пайдаланбай беріледі; бір қателік немесе екіден көп емес кемшіліктер жіберілді, білім алушы оларды дербес немесе оқытушының аздаған көмегі арқылы түзете алады. жұмысты толық орындамады, бірақ практикалық жұмыс көлемінің кем дегенде 50% - ы, бұл дұрыс нәтижелер мен қорытындылар алуға мүмкіндік береді; жұмыс барысында қателіктер жіберілді. Сұрақтарға жауап беру кезінде білім алушы сұрақтың мәнін дұрыс түсінеді, бірақ жауапта бағдарламалық материалды одан әрі игеруге кедергі келтірмейтін курс сұрақтарын игеруде жекелеген проблемалар бар; бір өрескел қателік пен екі кемшіліктен артық емес жіберілді. жұмысты толық орындамады немесе жұмыстың орындалған бөлігінің көлемі дұрыс қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді. Сұрақтарға жауап беру кезінде Бағдарламаның талаптарына сәйкес негізгі білім мен дағдыларды меңгермегендігін көрсетеді; 3 бағалау үшін қажет болғаннан көп қателіктер мен кемшіліктер жіберілді немесе қойылған сұрақтардың ешқайсысына жауап бере алмайды
Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

  • Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
  • Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

И= 0,6 Р1+Р2 +0,4Э
2

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Әріптік жүйе бойынша бағалар Балдардың сандық эквиваленті Балдар (%-тік құрамы) Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар
A 4.0 95-100 Өте жақсы
A- 3.67 90-94
B+ 3.33 85-89 Жақсы
B 3.0 80-84
B- 2.67 75-79
C+ 2.33 70-74
C 2.0 65-69 Қанағаттанарлық
C- 1.67 60-64
D+ 1.33 55-59
D 1.0 50-54
FX 0.5 25-49 Қанағаттанарлықсыз
F 0 0-24
Дәріс сабақтарының тақырыптары
  • "Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау саласындағы өзекті мәселелер" пәнінің негіздері
  • Теріс факторлардың адамға, техносфераға және қоршаған ортаға әсер ету қауіпсіздігін басқару және бағалау әдістері
  • Қауіп өмір қауіпсіздігінің орталық тұжырымдамасы ретінде
  • техникалық жүйелердің қауіптілік түрлері және олардан қорғау;
  • Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау бөлімдерінің құрылымы мен сипаттамасы
  • Кәсіпорынның өнеркәсіптік және экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету
  • ҚР Еңбек Кодексі
  • ҚР Экологиялық Кодексі
  • Қолайлы тәуекел теориясы
  • Өндірістік жарақаттану жағдайларын талдау, оның ішінде экономикалық бағалау әдісі
  • Қауіпті өндірістік объектілердің техногендік қатерін сараптамалық бағалау
  • Экологиялық тәуекелді сараптамалық бағалау
Негізгі әдебиет
  • 1. Қазақстан Республикасының экология кодексі Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ Кодексі https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K2100000400 2 Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексі. 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ. (31.03.2021ж. өзгерістері мен толықтыруларымен). https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1500000414 3 Қазақстан Республикасының «Азаматтық қорғау туралы» Заңы 2014 жылғы 11 сәуірдегі № 188-V ҚРЗ. https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1400000188 4 Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздігі туралы. Қазақстан Республикасының Заңы 2022 жылғы 21 мамырдағы № 122-VII ҚРЗ.https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z2200000122 5 Даумова Г.К. Еңбекті қорғау: оқу құралы. - Өскемен: ШҚМТУ, 2017.-134 б. 6 Янчуревич О.В., Рыжая А.В. Актуальные проблемы экологии : - Ч. 1. -Гродно : ГрГУ, 2014. - 211 с. 7 Охрана труда и техника безопасности в строительстве; Алматы: Lem , 2016.-154с. 8 Акимова Т.В. Экология. Человек-Экономика-Биота-Среда: Учебник для студентов вузов/ Т.А.Акимова, В.В.Хаскин; 2-е изд., перераб. и дополн.- М.:ЮНИТИ, 2019.- 556 с. Рекомендован Минобр. РФ в качестве учебника для студентов вузов. 9 Волчек А.А. Актуальные научно-технические и экологические проблемы сохранения среды обитания: Ч. 1. -Брест: БрГТУ, 2016. -339 с. 10 Жалпы және қолданбалы экология негіздері : оқу құралы / А. Ш. Букунова, М. И. Кайсина, М.Қ. 11 Букунова А. Ш. Өндірістік санитария және еңбек гигиенасы. Оқу құралы. Өскемен; ШҚТУ, 2021.-118б. 12 Беспалько, Н. Е. Медико-биологические основы безопасности жизнедеятельности и медицинская экология. В 2 частях. Ч.1 : учебное пособие / Н. Е. Беспалько, А. В. Козачек. — Тамбов : Тамбовский государственный технический университет, ЭБС АСВ, 2023. — 161 c. // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART: [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/141054.html 13 Ханнанова-Фахрутдинова, Л. Р. Гигиена и экология человека: воздействие окружающей среды : учебно-методическое пособие / Л. Р. Ханнанова-Фахрутдинова, Л. Ю. Махоткина, О. Е. Гаврилова. — Казань : Казанский национальный исследовательский технологический университет, 2018. — 124 c. — ISBN 978-5-7882-2506-7. — Текст : электронный // Цифровой образовательный ресурс IPR SMART : [сайт]. — URL: https://www.iprbookshop.ru/100524.html
Қосымша әдебиеттер
  • 1. Актуальные проблемы экологии и природопользования: сборник научных трудов XXI Международной научно-практической конференции: под редакцией Т.Н. Ледащева. в 3 т. Москва, 2020 г. – Москва : РУДН, 2020. 520с. 2 Жаданов Н., Құдайбергенов Н. Б. Еңбек қорғау. Ауыл шаруашылығы,экономика және көлік салаларына арналған: оқу құралы Астана: "Фолиант" баспасы, 2010. - 197 б. 3 Дрижд Н.А., Харьковский В.С Система безопасности труда на горных предприятиях. Астана. Фолиант 2004. Лот №240-144с. 4 Гражданкин А.И., Белов П.Г. Экспертная система оценки техногенного риска опасных производственных объектов. «Безопасность труда в промышленности», № 11, 2002.-С 6…10. 5 Невский А.В. Методика определения класса профессионального риска. «Безопасность труда и жизнедеятельности» № 12, 1997. –С. 39-43. 6 Аманжолов Ж., Охрана труда и техника безопасности: Учебное пособие. 2-ое издание.-Астана: Фолиант, 2014. -440 с. 7Богданов, И. И. Экология человека и социальные проблемы : учебное пособие / И. И. Богданов. — Омск : Издательство ОмГПУ, 2019. — 316 c. — ISBN 978-5-8268-2231-9. https://www.iprbookshop.ru/105339.html 8. IPR SMART http://www.iprbookshop.ru 9. ScienceDirect - http://www.sciencedirect.com. 10. EBSCO Discovery Service (EDS) - http://search.ebscohost.com