Ақылды ауылшаруашылық жүйелері
Сипаттама: Пән ауыл шаруашылығындағы процестерді автоматтандыру және оңтайландыру үшін қолданылатын заманауи технологиялар мен әдістерді зерттейді. Өндіріс тиімділігін арттыруға, өнім сапасын жақсартуға және аграрлық саладағы ресурстарды тұрақты пайдалануға бағытталған басқару жүйелерін, сенсорларды, үлкен деректерді және жасанды интеллектті зерттеуді қарастырады.
Кредиттер саны: 5
Пәннің еңбек сыйымдылығы:
| Жұмыс түрлері | сағат |
|---|---|
| Дәрістер | 15 |
| Практикалық жұмыстар | 30 |
| Зертханалық жұмыстар | |
| СӨЖО | 30 |
| СӨЖ | 75 |
| Қорытынды бақылау нысаны | емтихан |
| Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны |
Компонент: Таңдау бойынша компонент
Цикл: Кәсіптік пәндер
Мақсат
- студенттерге смарт-агрожүйелер саласында теориялық білім мен практикалық дағдылар қалыптастыру, оның ішінде цифрлық технологияларды, автоматтандыруды, роботтандыруды, сенсорлық жүйелерді, жасанды интеллектті және шешім қабылдауды қолдайтын жүйелерді меңгерту арқылы аграрлық өндірістің тиімділігін, тұрақтылығын және инновациялық дамуын қамтамасыз ету.
Міндет
- Смарт ауыл шаруашылық жүйелерінің құрылу қағидаттарын және олардың құрамдас бөліктерін меңгеру. АӨК-те қолданылатын цифрлық технологияларды (IoT датчиктері, дрондар, роботтандыру, ЖИ, Big Data) игеру. Ауыл шаруашылық процестерін цифрлық мониторингтеу және басқару жүйелерімен жұмыс дағдыларын қалыптастыру. Агродеректерді жинау, өңдеу және талдау әдістерін меңгеру және шешім қабылдауда қолдану. Өндірістік процестерді автоматтандыру мен оңтайландыруда интеллектуалды технологияларды пайдалану құзыреттерін дамыту. Смарт-технологияларды енгізудің тиімділігін, тұрақтылығын және экономикалық негізділігін бағалау.
Оқыту нәтижесі: білу және түсіну
- аграрлық секторды цифрландырудың негізгі қағидаттарын және заманауи цифрлық технологиялардың рөлін; ГАЖ, GPS/GNSS, IoT, Big Data, AI және Smart Farming жүйелерінің жұмыс істеу принциптерін; кеңістіктік деректердің, спутниктік бейнелердің, сенсорлық ақпараттың құрылымы мен аграрлық басқарудағы маңызын; цифрлық платформалар мен басқару жүйелерінің (FMIS, ERP, traceability) мүмкіндіктерін және қолданылу салаларын; аграрлық деректерді жинау, сақтау, өңдеу және талдау әдістемесін; смарт-фермалар мен цифрлық егіздердің жұмыс логикасы мен құрылымын; цифрлық технологиялардың экономикалық және экологиялық тиімділігінің негіздерін.
Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану
- пән бойынша алынған білім мен түсініктерді кәсіби міндеттерді шешуге және практикалық жағдайларды талдауға қолдану.
Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру
- кеңістіктік, сенсорлық және цифрлық деректерді талдау кезінде, сондай-ақ ақылды ауыл шаруашылық жүйелері мен агроөндірістегі цифрлық технологиялар саласында оңтайлы шешімдер таңдау барысында негізделген пікір қалыптастыру.
Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер
- цифрлық платформалармен жұмыс істеу, аграрлық деректерді интерпретациялау, мониторинг нәтижелерін талқылау және ақылды ауыл шаруашылық жүйелерінде шешім қабылдау барысында тиімді өзара әрекеттесуді қамтамасыз ететін коммуникативтік қабілеттерді дамыту.
Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі
- жаңа цифрлық технологияларды, аграрлық деректерді талдау әдістерін және ақылды ауыл шаруашылық жүйелерінің құралдарын өз бетінше меңгеру қабілеттері мен оқу дағдыларын қалыптастыру.
Оқыту әдістері
Қазіргі білім беру технологияларының негізгі түрлері: 1. Интерактивті технологиялар Мультимедиалық материалдарды, виртуалды зертханаларды, симуляторларды, онлайн платформаларды және интерактивті құралдарды қолдану. 2. Жобалық және проблемалық оқыту Нақты жағдайларға негізделген тапсырмалар, жобалар әзірлеу, инженерлік және аграрлық мәселелерді шешу. 3. Цифрлық платформалар және онлайн оқыту LMS жүйелерін (Moodle, Google Classroom), бейнедәрістерді, вебинарларды, мобильді қосымшаларды пайдалану. 4. Адаптивті және инклюзивті технологиялар Жеке ерекшеліктерді ескеру, визуалды схемалар, субтитрлер, үлкейтілген материалдар арқылы қолжетімді білім беру ортасын құру. 5. Коллаборативті оқыту Топтық жобалар, командалық зерттеулер, онлайн талқылаулар арқылы коммуникациялық дағдыларды дамыту.
Білім алушының білімін бағалау
Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.
| Кезең | Тапсырма түрі | Өлшем |
|---|---|---|
| 2 рейтинг | Дәріс 1 Тәжірибелік жұмыс 1 | 0-100 |
| Дәріс 2 Тәжірибелік жұмыс 2 | ||
| Дәріс 3 Тәжірибелік жұмыс 3 | ||
| Дәріс 4 Тәжірибелік жұмыс 4 | ||
| Дәріс 5 Тәжірибелік жұмыс 5 | ||
| Дәріс 6 Тәжірибелік жұмыс 6 | ||
| Дәріс 7 Тәжірибелік жұмыс 7 | ||
| Дәріс 8 Тәжірибелік жұмыс 8 | ||
| Дәріс 9 Тәжірибелік жұмыс 9 | ||
| Дәріс 10 Тәжірибелік жұмыс 10 | ||
| Дәріс 11 Тәжірибелік жұмыс 11 | ||
| Дәріс 12 Тәжірибелік жұмыс 12 | ||
| Дәріс 13 Тәжірибелік жұмыс 13 | ||
| Дәріс 14 Тәжірибелік жұмыс 14 | ||
| Курстық жұмысы/жобасы оқу жоспарына енгізілген студенттер топтары үшін курстық жұмысты қорғау. | ||
| Қорытынды бақылау | емтихан | 0-100 |
Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты
| Тапсырма түрі | 90-100 | 70-89 | 50-69 | 0-49 |
|---|---|---|---|---|
| Өте жақсы | Жақсы | Қанағаттанарлық | Қанағаттанарлықсыз | |
| Барлық тапсырмаларды орындау. | Барлық материалды терең білу; теория мен машиналық оқыту жүйесіндегі стандартты емес есептерді дербес шешу; практикалық тапсырмаларда қатесіз есептеулер, сонымен қатар курстық жұмыста есептеулер мен жобалау; дәлелді қорғау (уақытында берілген). | Негізгі материалды нақты білу; типтік TMM және DM есептерін сәтті аяқтау; барлық тапсырмалар мен курстық жұмыстар жоғары деңгейде орындалды және шағын түсініктемелермен қорғалды. | Түсіну үшін қажетті материал туралы негізгі білім. Ең аз талап етілетін есептеу мәселелері шешілді. Курстық жұмыс және/немесе практикалық тапсырмалар негізгі бөлімдерден тұрады және барлық ескертулер қарастырылғаннан кейін аяқталады. | Негізгі бөлімдерді түсінбеу. Стандартты есептерді шеше алмау және/немесе курстық жұмысты орындамау. |
Бағалау нысаны
Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:
- Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
- Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.
Қорытынды бағаны есептеу формуласы:
| И= 0,6 | Р1+Р2 | +0,4Э |
| 2 |
мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;
Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.
Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:
Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:
| Әріптік жүйе бойынша бағалар | Балдардың сандық эквиваленті | Балдар (%-тік құрамы) | Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар |
|---|---|---|---|
| A | 4.0 | 95-100 | Өте жақсы |
| A- | 3.67 | 90-94 | |
| B+ | 3.33 | 85-89 | Жақсы |
| B | 3.0 | 80-84 | |
| B- | 2.67 | 75-79 | |
| C+ | 2.33 | 70-74 | |
| C | 2.0 | 65-69 | Қанағаттанарлық |
| C- | 1.67 | 60-64 | |
| D+ | 1.33 | 55-59 | |
| D | 1.0 | 50-54 | |
| FX | 0.5 | 25-49 | Қанағаттанарлықсыз |
| F | 0 | 0-24 |
Дәріс сабақтарының тақырыптары
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
Негізгі әдебиет
- Курдюмов В. М., Жученко А. А. Ауыл шаруашылығындағы цифрлық технологиялар. — Мәскеу: Колос, 2021. Гусев А. В., Назаренко И. И.Курдюмов В. М., Жученко А. А. Цифровые технологии в сельском хозяйстве. — Москва: Колос, 2021. Гусев А. В., Назаренко И. И. Информационные технологии в агробизнесе. — Москва: Инфра-М, 2020. Тагаров Б. Ж., Дмитриева Т. М. Геоинформационные системы в агротехнологиях. — Алматы: Эверо, 2019. Соренсен С. G., Фаунтас С. Технологии Smart Farming. — Academic Press, 2020. Редькин А. И. Современные цифровые платформы в АПК: теория и практика. — Москва: РГАУ-МСХА, 2022. Longley P., Goodchild M., Maguire D., Rhind D. Geographic Information Systems and Science.
Қосымша әдебиеттер
- Курдюмов В. М., Жученко А. А. Цифровые технологии в сельском хозяйстве. — Москва: Колос, 2021. Гусев А. В., Назаренко И. И. Информационные технологии в агробизнесе. — Москва: Инфра-М, 2020. Тагаров Б. Ж., Дмитриева Т. М. Геоинформационные системы в агротехнологиях. — Алматы: Эверо, 2019. Соренсен С. G., Фаунтас С. Технологии Smart Farming. — Academic Press, 2020. Редькин А. И. Современные цифровые платформы в АПК: теория и практика. — Москва: РГАУ-МСХА, 2022. Longley P., Goodchild M., Maguire D., Rhind D. Geographic Information Systems and Science.
