Ядролық физика және элементар бөлшектер физикасы

Сипаттама: Бұл курста атом ядроларының жалпы қасиеттері, ядроның заманауи модельдері, ядролық күштердің негізгі сипаттамалары қарастырылады. Радиоактивтілік құбылысының заңдары, альфа- және бета- ыдырау теориясы, ядролық және термоядролық реакциялар. Сондай-ақ, осы саладағы студенттердің білімін кеңейтуге көмектесетін бөлшектер физикасының негізгі қасиеттері мен жіктелуі келтірілген.

Кредиттер саны: 6

Пререквизиты:

• Молекулалық физика және термодинамика
• Физикалық оптика

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Компонент: ЖОО компоненті

Цикл: Кәсіптік пәндер

Мақсат

• Пәнді оқытудың мақсаты студенттерге атом ядроларының негізгі қасиеттері; төмен, орта және жоғары энергиялар физикасындағы радиоактивтілік, ядролық реакциялар мен эксперименттер; нуклон-нуклонның өзара әрекеттесуі және ядролық күштердің қасиеттері; атом ядроларының модельдері; ядролық сәулеленудің затпен өзара әрекеттесуі; табиғаттағы іргелі өзара әрекеттесу; элементар бөлшектердің жіктелуі; қазіргі астрофизикалық көріністер туралы толық түсінік алу үшін студенттерді эксперименттік және теориялық ядролық физика негіздерімен таныстыру.

Міндет

• 1. студенттердің алған теориялық білімін практикалық физикалық және техникалық есептерді шығаруда қолдана білуге үйрету, студенттерге ядролық физиканың негізгі заңдары мен принциптерін және олардың математикалық өрнегін беру; 2 Студентті негізгі ядролық физика құбылыстары мен, оларды бақылау және зерттеу әдістерімен, эксперимент нәтижелерін өңдеуді ЭЕМ-ды қолдану әдістерімен таныстыру;

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Негізгі физикалық құбылыстар, олардың ерекшеліктері, бақылау және тәжірибе түріндегі зерттеудің тәсілдері;  Атомның және элементар бөлшектердің қасиеттерін анықтаудың басты тәсілдері, негізгі заңдар мен олардың математикалық өрнектері;  маңызды субатомдық құбылыстардың ғылыми-техникалық қолданылуы.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

•  Бөлімнің негізгі міндеттерін физикалық шамалардың ретін бағалай білу;  атом ядролары мен элементар бөлшектердің қасиеттері мен ядролық сәулелердің затпен әсерлесуі, кванттық ұғымдар мен релятивистік түсініктер бойынша сапалы түрде қолдану.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Қарапайым теориялық есептеулер;  типтік есептерді шығару;  Тәжірибелік жұмыстар мен алынған нәтижелерді талдау.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Топта жұмыс істеуде қажет байланыс қабілеттерін дамыту қажет.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• 1. Бөлшектерді детектрлеу және наносекунды электроника саласында кәсіби білімін көрсете білу қабілеті. 2. Қазіргі заманғы ядролық физиканың әдістерін адам іскерлігінің басқа да салаларында пайдалануға дайын болу.

Оқыту әдістері

1. Дәріс-семинар-бағалау жүйесі 2. Зерттеушілік әдісі 3. Ақпараттық-байланыс технологиялары

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Атом ядроларының құрамы
• Негізгі байланыс энергиясы
• Ядроның негізгі сипаттамалары
• Ядроның спин-магниттік моменті
• Ядролық күштер
• Ядролардың жұптылығы және статистикасы
• Ядроның тамшы үлгісі
• Ядроның қабықша үлгісі
• Ядроның жалпыланған үлгісі
• Радиоактивтілік
• Ядролардың α-ыдырауы
• Ядролардың β-ыдырауы
• Ядролардың γ-ыдырауы
• Ядролық реакциялардағы сақталу заңдары
• Элементар бөлшектер

Негізгі әдебиет

• 1 Широков Ю.М., Юдин Н.П. Ядерная физика.-М.: «Наука»,1972 г. 283 с. 2 Сивухин Д.В. Общий курс физики, т.5. Атомная и ядерная физика: ч.2, учебное пособие. - М.: ВШ, 1986.-416 с. 3 Детлаф А.А.,Яворский Б.М. Курс физики. – М.: ВШ., 1989. – 608 с. 4 Сборник задач по общему курсу физики. V. Атомная физика. Физика ядра и элементарных частиц. Под ред. Сивухина Д.В..-М.: Наука, 1981г. 5 Иродов И.Е. Задачи по общей физике. М.: Наука, 1988 6 Кортнев А.В., Рублев Ю.В., Куценко А.Н. Практикум по физике, М.:ВШ,1965 7 Иродов И.Е. Атомная и ядерная физика. Сборник задач: Учебное пособие.- СПб: изд. «Лань»,2002. – 288 8 Сивухин Д.В. Атомная и ядерная физика, т.V .-М.: Физматлит.2006г. 439 с. 9 Иродов И.Е. Квантовая физика. Основные законы.- М.: ВШ,1988г. 10 Савельев И.В. Сб. вопросов и задач по общей физике. Учебное пособие.- М.: Наука. 1982. – 272с. 11 Пустовалов Г.Е. Атомная и ядерная физика. М.: МУ.1968.-311с. 12 Шпольский Э.В. Атомная физика: Учебное пособие в 2-х томах. – М.: Наука,1984, т.2-438с.

Қосымша әдебиеттер

• 13 Гольдин Л.Л., Новикова Г.И. Введение в квантовую физику. – М.: Наука, 1988.-328 с. 14 Мухин К.Н. Экспериментальная ядерная физика. Т.1,Физика атомного ядра.- М.: Энергоатомиздат, 1993 г.,616 с. 15 Мухин К.Н. Экспериментальная ядерная физика; т.2, Физика элементарных частиц.- М.: Энгергоатомиздат,1993 г, 293 с. 16 Савельев И.В. Курс общей физики. Книга 5. М.: Наука,1998.- 368с. 5 Корсунский М.И. Оптика. Строение атома. Атомное ядро. М.: Наука, 1967. 17 Физический практикум. Под ред. В.И.Ивероновой М.: Наука,1968. 18 Майсова Н.Н. Практикум по курсу общей физики. Росвузиздат, 1963. 19 Руководство к лабораторным занятиям по физике. Под ред. Л.Л.Гольдина. М.: Наука, 1973. 20 Ракобольская И.В. Ядерная физика, М.: Изд. МГУ,1971 г,293 с. 21 Сивухин К.Н. Введение в ядерную физику, - М.:Госатомиздат 1963г. 22 Айзенберг И.В., Грайнер В. Модели ядер. Коллективные и одночастичные явления. М.: Атомиздат,1975, 454 с. 23 Айзенберг И.В., Грайнер В. Механизмы возбуждения ядра. М.: Атомиздат,1976,487 с. 13 Атмачиди П.И., Гайнова Л.Е. и др. Физика. Методические указания к выполнению контрольных работ для студентов-заочников инженерно-технических специальностей. Семипалатинск, УОП СТИММП, 1996 24 Капитонов И.М. Введение в физику ядра и частиц – М.: УРСС, 2002г. 25 Взоров Н.Е. и др. Сборник задач по общей физике -М.: Наука,1968г. ч.5 26 Жумагулов А.Ж., Гайнова Л.Е. и др. Физика. Тесты. Атомная и ядерная физика. Семипалатинск, 1996 27 Батракова Л.М. и др. Программа вопросов с выборочными ответами для изучения курса физики. Ч.2. Алма-Ата,1979 28 Байсакалова А.Б. Методическая разработка по программированному контролю по общему курсу физики. Алма-Ата, 1987 29 Чертов А.Г.,Воробьев А.А.Задачник по физике –М.: ВШ, 1988, гл. 8 30 Джумагулова К.Н., Гайнова Л.Е. и др. Лабораторный практикум по ядерной физике – Курчатов,2001 г. 31 Нерсесов Э.А. Основные законы атомной и ядерной физики. - М.: ВШ.1988