Жерасты жұмыстарына арналған заманауи көлік машиналары
Сипаттама: Пән жерасты пайдалы қазбаларын өндіру жұмыстарын жүргізу үшін тау-кен машиналарын жасауда қолданылатын заманауи технологиялар мен жабдықтарды зерттеуді қамтиды. Студенттер көлік машиналарының жұмыс принциптері мен сипаттамаларын, оларды әртүрлі жағдайларда қолдануды және жерасты жұмыстарын ұйымдастыруға және оңтайландыруға байланысты мәселелерді шешуді үйренеді. Пәнді оқу нәтижесінде студенттер тау-кен өнеркәсібінде заманауи жабдықтар мен машиналармен жұмыс істеу үшін қажетті білім мен дағдыларды алады.
Кредиттер саны: 5
Пререквизиты:
- Тау-кен машиналарының құрылысы
Пәннің еңбек сыйымдылығы:
| Жұмыс түрлері | сағат |
|---|---|
| Дәрістер | 15 |
| Практикалық жұмыстар | 30 |
| Зертханалық жұмыстар | |
| СӨЖО | 30 |
| СӨЖ | 75 |
| Қорытынды бақылау нысаны | емтихан |
| Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны | жазбаша емтихан |
Компонент: Таңдау бойынша компонент
Цикл: Кәсіптік пәндер
Мақсат
- Студенттерге жерасты тау-кен жұмыстарында қолданылатын заманауи көлік машиналарының құрылысы, жұмыс істеу принциптері, таңдалуы, пайдаланылуы және техникалық қызмет көрсетілуі бойынша теориялық білім мен практикалық дағдыларды қалыптастыру.
Міндет
- Жерасты көлік машиналарының жіктелуі мен арналуын меңгеру: Пogрузочно-доставочные машины (ПДМ), жерасты автосамосвалдары, шахталық локомотивтер, монорельстік жүйелер және басқа техника түрлері. Жерасты техникасының конструктивтік ерекшеліктері мен жұмыс принциптерін оқу: Қуат қондырғылары, трансмиссия, гидравликалық жүйелер, жүріс бөлігі және қауіпсіздік жүйелері. Көлік машиналарын пайдалану технологияларын меңгеру: Тар кеңістікте, ылғалдылық жоғары, шаңды және газ қаупі бар жағдайларда жұмыс істеу ерекшеліктері. Жерасты көлік техникасының тиімділігі мен өнімділігін бағалау: Логистиканы жақсарту және көлік ағындарын оңтайландыру әдістерін қарастыру. Техникалық қызмет көрсету және жөндеу мәселелерін оқу: Жоспарлы-ескерту қызметтері, диагностика және ақауларды жою тәсілдері. Жерасты көлік машиналарының дамуының заманауи тенденцияларын зерттеу: Электрификация, аккумуляторлы машиналар, автоматтандыру, қашықтан басқару және автономды көлік жүйелері. Жерасты көлік машиналарын қауіпсіз пайдалану дағдыларын қалыптастыру: Өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын және жерасты жағдайларында жұмыс ережелерін білу.
Оқыту нәтижесі: білу және түсіну
- Жерасты пайдалы қазбаларды өндіруде қолданылатын көлік машиналарының құрылымы, құрылысы және жұмыс үдерістері туралы терең түсінік қалыптастыру.
Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану
- Тау-кен машиналарын нақты өндірістік жағдайларда пайдалану үдерісін ұйымдастыру дағдылары, оған техникалық қызмет көрсету қағидаттарын қолдану, жұмыс режимдерін есепке алу және жабдықтың жағдайын бақылау кіреді.
Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру
- Студент жерасты жұмыстарына арналған заманауи көлік машиналарын тиімді пайдаланудың маңыздылығы туралы негізделген пікір қалыптастыра алады, өйткені жабдықты ұтымды пайдалану мен оның техникалық сенімділігі тау-кен кәсіпорнының жалпы өнімділігіне, қауіпсіздігіне және рентабельділігіне тікелей әсер етеді.
Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер
- Студент жерасты көлік машиналарымен жұмыс істейтін персоналмен тиімді өзара әрекеттесе алады, кәсіби коммуникация дағдыларын көрсетеді, қызметкерлерді оқытуды ұйымдастыра алады, оларды ынталандыру және тау-кен өндірісі жағдайында жұмыс тиімділігін бағалау жұмыстарын жүргізе алады.
Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі
- Студент жерасты тау-кен жабдықтарын пайдалану саласындағы жаңа технологиялар мен инновацияларды, соның ішінде автоматтандыру, цифрландыру және заманауи интеллектуалдық жүйелерді меңгере отырып, өздігінен білім алу және кәсіби дамуға қабілетті екенін көрсетеді.
Оқыту әдістері
1. Дәрістік–семинарлық–зачеттік жүйе; ынтымақтастықта оқыту (командалық, топтық жұмыс); ақпараттық-коммуникациялық технологиялар; жобалық оқыту технологиясы; зерттеушілік әдіспен оқыту.
Білім алушының білімін бағалау
Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.
| Кезең | Тапсырма түрі | Өлшем |
|---|---|---|
| 1 рейтинг | Әр студентке рейтинг үшін жеке тапсырма беріледі. | 0-100 |
| Қорытынды бақылау | емтихан | 0-100 |
Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты
| Тапсырма түрі | 90-100 | 70-89 | 50-69 | 0-49 |
|---|---|---|---|---|
| Өте жақсы | Жақсы | Қанағаттанарлық | Қанағаттанарлықсыз | |
| "ШҚТУ" КЕАҚ 029-III-2022 "Д. Серікбаев атындағы ШҚТУ" КЕАҚ Академиялық саясатының "Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау саясаты" 8-бөліміне сәйкес | Теориялық білімді меңгерген, пәнге қатысты терминология мен негізгі ұғымдарды біледі, дәріс материалын жүйелі әрі түсінікті түрде баяндау қабілетіне ие. Технологиялық үдерістер мен олардың құрамдас бөліктерін түсінеді, алынған білім көлемін жеке тапсырмаларда қолдану үшін талдай алады, практикалық жұмыстарды орындау барысында қисынды және негізделген шешімдер көрсетеді. | Теориялық білімді меңгерген, пәнге қатысты терминология мен негізгі ұғымдарды біледі, дәріс материалын жүйелі әрі түсінікті түрде баяндай алады, технологиялық үдерістер мен олардың құрамдас бөліктерін түсінеді. Алайда оқытушының көмегімен алынған білім көлемін жеке тапсырмаларда қолдану үшін талдайды және практикалық жұмыстарды орындау барысында 70–89% деңгейінде қисынды әрі негізделген шешімдер көрсетеді. | Теориялық білімнің 50%-дан астамын меңгерген, пән бойынша терминология мен негізгі ұғымдарды біледі, дәріс материалын жүйелі әрі түсінікті түрде баяндауға қабілетті, технологиялық үдерістер мен олардың негізгі құрамдас бөліктерін түсінеді. Алынған білім көлемін жеке тапсырмаларды орындауда тек оқытушының көмегімен қолдана алады және практикалық жұмыстарды орындау барысында 50–69% деңгейінде қисынды әрі негізделген шешімдер көрсетеді. | Теориялық білімнің 50%-дан аз бөлігін меңгерген, пән бойынша терминология мен негізгі ұғымдарды білмейді, дәріс материалын жүйелі әрі түсінікті түрде баяндау қабілеті жоқ, технологиялық үдерістер мен олардың негізгі құрамдас бөліктерін түсінбейді. Оқытушының қарқынды көмегінсіз жеке тапсырмаларды орындай алмайды және практикалық жұмыстарды орындауда 50%-дан төмен нәтиже көрсетеді. |
Бағалау нысаны
Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:
- Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
- Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.
Қорытынды бағаны есептеу формуласы:
| И= 0,6 | Р1+Р2 | +0,4Э |
| 2 |
мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;
Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.
Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:
Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:
| Әріптік жүйе бойынша бағалар | Балдардың сандық эквиваленті | Балдар (%-тік құрамы) | Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар |
|---|---|---|---|
| A | 4.0 | 95-100 | Өте жақсы |
| A- | 3.67 | 90-94 | |
| B+ | 3.33 | 85-89 | Жақсы |
| B | 3.0 | 80-84 | |
| B- | 2.67 | 75-79 | |
| C+ | 2.33 | 70-74 | |
| C | 2.0 | 65-69 | Қанағаттанарлық |
| C- | 1.67 | 60-64 | |
| D+ | 1.33 | 55-59 | |
| D | 1.0 | 50-54 | |
| FX | 0.5 | 25-49 | Қанағаттанарлықсыз |
| F | 0 | 0-24 |
Дәріс сабақтарының тақырыптары
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
Негізгі әдебиет
- Кітап: «Горнотранспортные машины» / В. А. Ляшенко, В. И. Кузнецов. Жерасты және жерүсті жұмыстарында қолданылатын көлік машиналарының құрылысы, жұмыс үдерістері мен пайдалану ерекшеліктері жан-жақты қарастырылған. Кітап: «Подземный транспорт в шахтах» / А. Ф. Булатов, В. Н. Копачев. Жерасты көлік жүйелері, машиналардың түрлері, тасымалдау схемалары және олардың пайдалану қағидаттары баяндалады. Кітап: «Горные машины и оборудование» / под ред. В. Л. Лобанова. Заманауи тау-кен машиналарының құрылысы, техникалық сипаттамалары және жұмыс принциптері туралы мәлімет береді. Кітап: «Подземные погрузочно-доставочные машины» / В. Н. Голик, Ю. И. Литвиненко. ПДМ машиналарының құрылымы, техникалық қызмет көрсету және қауіпсіз пайдалану ережелері егжей-тегжейлі сипатталады. Кітап: «Горные машины и комплексы для подземной добычи» / И. Н. Азаров. Жерасты автосамосвалдары, өздігінен жүретін бұрғылау қондырғылары, жүктеу кешендері жөнінде толық мәлімет береді. Кітап: «Эксплуатация горных машин» / под ред. А. И. Карпова. Машиналарды пайдалану әдістемелері, сенімділікті арттыру және техникалық жағдайды бағалау тәсілдері қарастырылған.
Қосымша әдебиеттер
- Монография: «Машины и оборудование для подземных горных работ» / А. П. Ковалев. Электрлендірілген және аккумуляторлы заманауи жерасты машиналарына талдау жасайды. Справочник: «Горные машины и оборудование: конструкции, эксплуатация» / под ред. В. А. Колесникова. Көлік машиналарының құрылысы, пайдалану және диагностика бойынша анықтамалық материалдар қамтылған. Кітап: «Механизация подземных работ» / П. И. Петров. Жерасты жұмыстарын механикаландыру әдістері, көлік түрлері және қауіпсіздік талаптары сипатталады.
