Сутөкпе, желдетпе және сығылма-ауалық қондырғылар

Сипаттама: Пән су бұру, желдету және пневматика жүйелерін жобалау, орнату және техникалық қызмет көрсетуді зерттейді. Курс шеңберінде студенттер осы жүйелердің жұмыс істеу принциптерін, олардың негізгі компоненттері мен құрылғыларын, сондай-ақ жабдықты есептеу және таңдау әдістерін үйренеді. Сондай-ақ, қазіргі заманғы технологиялар мен қауіпсіздік стандарттарын ескере отырып, осы қондырғыларды орнату және пайдалану ерекшеліктері қарастырылады. Курс инженерлік коммуникациялар саласындағы мамандарды даярлауға және оларға табысты кәсіби қызмет үшін қажетті білімді қамтамасыз етуге арналған.

Кредиттер саны: 5

Пререквизиты:

• Машина механикасы мен беріктігін талдау

Пәннің еңбек сыйымдылығы:

Жұмыс түрлері	сағат
Дәрістер	15
Практикалық жұмыстар	30
Зертханалық жұмыстар
СӨЖО	30
СӨЖ	75
Қорытынды бақылау нысаны	емтихан
Қорытынды бақылауды жүргізу нысаны	жазбаша емтихан

Компонент: Таңдау бойынша компонент

Цикл: Кәсіптік пәндер

Мақсат

• Студенттердің тау-кен механикасы аумағында, яғни шахтаның (кеніштің) оны пайдалану кезіндегі жұмыс жасауын қамтамасыз ететін жабдықтар мен қондырғылар туралы жүйелі ғылыми және кәсіптік білім алуын және машықтануын қалыптастыру.

Міндет

• - студенттерге сутөкпе, желдеткіш және сығылма-ауалық қондырғылар облысында теориялық негіз қалыптастыру; - қолданыстағы турбомашиналары түрлерінің құрылымдары туралы және олардың техника-экономикалық сипаттамалары туралы білім алу;

Оқыту нәтижесі: білу және түсіну

• Қазіргі заманғы машиналардың құрылысы мен ерекшеліктері жайында кешенді білім қалыптасытру, сонымен қатар нақты өндіріс жағдайындағы технологиялық үрдістерге қажетті техниканы тиімді таңдау.

Оқыту нәтижесі: білім мен ұғымды қолдану

• Керекті деректерді, білімді және мағлұматтарды түсіндіру. Есептеулерді негіздеу және тиімді параметірлерді тандау, кешенді сұрақтарға жауап таба білу. Табылған мағлұматтар негізінде қорытынды шығара білу және пікір қалыптастыру.

Оқыту нәтижесі: талқылай білуді қалыптастыру

• Мағлұматтарды, идеяларды, мәселелерді, олардың шешімдерін, қортындыларын және оларды құрастыруға арналған білімдерді анық жеткізе білу.

Оқыту нәтижесі: коммуникативтік қабілеттіліктер

• Керекті деректерді, білімді және мағлұматтарды түсіндіру. Есептеулерді негіздеу және тиімді параметірлерді тандау, кешенді сұрақтарға жауап таба білу. Табылған мағлұматтар негізінде қорытынды шығара білу және пікір қалыптастыру.

Оқыту нәтижесі: Оқу дағдылары немесе сабаққа қабілеттілігі

• Алған білімнің және түсініктің негізінде жоғарғы дәрежеде өз бетімен оқуды жалғастыруға бейімділікті қалыптастыру.

Оқыту әдістері

Дәріс-семинар-тест жүйесі; ынтымақтастыққа тәрбиелеу (топтық, топтық жұмыс); ақпараттық-коммуникациялық технологиялар; жобалық оқыту технологиясы; оқытудың зерттеу әдісі.

Білім алушының білімін бағалау

Оқытушы ағымдағы бақылау жұмыстарының барлық түрлерін жүргізеді және академиялық кезеңде екі рет білім алушылардың ағымдағы үлгеріміне тиісті баға береді. Ағымдағы бақылау нәтижелері бойынша 1 және 2 рейтинг қалыптастырылады. Білім алушының оқу жетістіктері 100 балдық шкала бойынша бағаланады, Р1 және Р2 қорытынды бағасы ағымдағы үлгерім бағасынан орташа арифметикалық ретінде шығарылады. Академиялық кезеңде білім алушының жұмысын бағалауды пән бойынша тапсырмаларды тапсыру кестесіне сәйкес оқытушы жүзеге асырады. Бақылау жүйесі жазбаша және ауызша, топтық және жеке формаларды біріктіре алады.

Кезең	Тапсырма түрі	Өлшем
1  рейтинг	Әр студентке рейтинг үшін жеке тапсырма беріледі.	0-100
2  рейтинг	Әр студентке рейтинг үшін жеке тапсырма беріледі.	0-100
Қорытынды бақылау	емтихан	0-100

Жұмыс түрлері бойынша оқыту нәтижелерін бағалау саясаты

Тапсырма түрі	90-100	70-89	50-69	0-49
	Өте жақсы	Жақсы	Қанағаттанарлық	Қанағаттанарлықсыз
"ШҚТУ" КЕАҚ 029-III-2022 "Д. Серікбаев атындағы ШҚТУ" КЕАҚ Академиялық саясатының "Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау саясаты" 8-бөліміне сәйкес	Теориялық білімді меңгерген, пәнге қатысты терминология мен негізгі ұғымдарды біледі, дәріс материалын жүйелі әрі түсінікті түрде баяндау қабілетіне ие. Технологиялық үдерістер мен олардың құрамдас бөліктерін түсінеді, алынған білім көлемін жеке тапсырмаларда қолдану үшін талдай алады, практикалық жұмыстарды орындау барысында қисынды және негізделген шешімдер көрсетеді.	Теориялық білімді меңгерген, пәнге қатысты терминология мен негізгі ұғымдарды біледі, дәріс материалын жүйелі әрі түсінікті түрде баяндай алады, технологиялық үдерістер мен олардың құрамдас бөліктерін түсінеді. Алайда оқытушының көмегімен алынған білім көлемін жеке тапсырмаларда қолдану үшін талдайды және практикалық жұмыстарды орындау барысында 70–89% деңгейінде қисынды әрі негізделген шешімдер көрсетеді.	Теориялық білімнің 50%-дан астамын меңгерген, пән бойынша терминология мен негізгі ұғымдарды біледі, дәріс материалын жүйелі әрі түсінікті түрде баяндауға қабілетті, технологиялық үдерістер мен олардың негізгі құрамдас бөліктерін түсінеді. Алынған білім көлемін жеке тапсырмаларды орындауда тек оқытушының көмегімен қолдана алады және практикалық жұмыстарды орындау барысында 50–69% деңгейінде қисынды әрі негізделген шешімдер көрсетеді.	Теориялық білімнің 50%-дан аз бөлігін меңгерген, пән бойынша терминология мен негізгі ұғымдарды білмейді, дәріс материалын жүйелі әрі түсінікті түрде баяндау қабілеті жоқ, технологиялық үдерістер мен олардың негізгі құрамдас бөліктерін түсінбейді. Оқытушының қарқынды көмегінсіз жеке тапсырмаларды орындай алмайды және практикалық жұмыстарды орындауда 50%-дан төмен нәтиже көрсетеді.

Бағалау нысаны

Пән бойынша білім алушының білімін қорытынды бағалау 100 баллдық жүйе бойынша жүзеге асырылады және:

• Емтиханда алынған нәтиженің 40%;
• Ағымдағы үлгерімнің 60% - ы.

Қорытынды бағаны есептеу формуласы:

И= 0,6	Р1+Р2	+0,4Э
	2

 

мұндағы, Р1, Р2-тиісінше бірінші, екінші рейтингті бағалаудың сандық эквиваленттері;

Э - емтихандағы бағаның сандық баламасы.

Қортынды әріптік бағасы және оның балдық сандық эквиваленті:

Төрт балдық жүйе бойынша цифрлық баламаға сәйкес келетін білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың әріптік жүйесі:

Әріптік жүйе бойынша бағалар	Балдардың сандық эквиваленті	Балдар (%-тік құрамы)	Дәстүрлі жүйе бойынша бағалар
A	4.0	95-100	Өте жақсы
A-	3.67	90-94
B+	3.33	85-89	Жақсы
B	3.0	80-84
B-	2.67	75-79
C+	2.33	70-74
C	2.0	65-69	Қанағаттанарлық
C-	1.67	60-64
D+	1.33	55-59
D	1.0	50-54
FX	0.5	25-49	Қанағаттанарлықсыз
F	0	0-24

Дәріс сабақтарының тақырыптары

• Турбомашиналар теориясының негіздері
• Турбомашиналардың нақты жеке сипаттамалары
• Сыртқы желінің сипаттамасы
• Желдеткіш пен желдеткіш орнату
• Желдеткіштің жұмыс режимін реттеу
• Жергілікті желдетуге арналған желдеткіштер
• Кондиционер және жылыту қондырғылары
• Шахталық сулар және олардың сипаттамалары
• Жалпы құбырдағы сорғылардың бірлескен жұмысы
• Әуе көтергіштері және гидравликалық лифтілер
• Сорғылардың құбырлары
• Сығылған ауа, тау-кен өндірісіндегі пневматикалық энергияның көлемі
• Поршеньді, бұрандалы, қалақшалы және турбокомпрессорлардың жұмыс істеу ерекшеліктері, конструкциясы және қолдану саласы
• Компрессорлық станциялар
• Пневматикалық қондырғылардың ауамен жабдықтау желілері және олардың сипаттамалары

Негізгі әдебиет

• 1. Алексеев В.В. Рудничные насосные, вентиляторные и пневматические установки. Учебное пособие для вузов. - М.: Недра, 1983. – 381 с. 2. Смородин С.С., Верстаков Г.В. Шахтные стационарные машины и установки. Учебное пособие. - М.: Недра, 1975. - 280 с. 3. Картавый Н.Г. Стационарные машины. Учебник для вузов. – М.: Недра, 1981. – 327 с. 4. Хаджиков Р.Н., Бутаков С.А. Горная механика. - М.: Недра, 1982. - 407 с.

Қосымша әдебиеттер

• 5. Кумыкова Т. Горная механика. Учебник/Т. Кумыкова.- Астана: Фолиант, 2015.-208 с. 6. Кумыкова Т.М. Стационарные установки в задачах и примерах: Учебное пособие/ ВКГТУ.- Усть-Каменогорск, 2007.-206 с.