Конкурс атауы: «Жас ғалым» жобасы бойынша жас ғалымдардың зерттеулерін гранттық қаржыландыру конкурсы.
Жоба жетекшісінің: Маратұлы Бауыржан, машинажасау мамандығының магистрі.
Идентификаторлар:
- Scopus ID автора: (59232448500),
- ORCID (0000-0002-2506-2545).
Жобаның зерттеу тобы
| № | ТАӘ | Жоба бойынша лауазымы | Сәйкестендіргіштері (Scopus Author ID, Researcher ID, ORCID, егер бар болса) және тиісті бейіндерге сілтемелері |
|---|---|---|---|
|
1. |
Маратұлы Бауыржан |
Жоба жетекшісі |
Researcher ID ABE-2398-2022, |
|
2. |
Азаматов Багдат Нурланович |
Ғылыми кеңесші |
ORCID (0000000163815846), |
Жобаның аңдатпасы
Бұл жоба Қазақстанның медициналық мекемелеріндегі төсек-орын жабдықтары сияқты тоқыма бұйымдарына арналған инновациялық бактерицидті наножабындарды әзірлеуге бағытталған. Жоба тоқыма бұйымдарының бактериялық ластануымен күресудің қолданыстағы әдістерінің шектеулі тиімділігі мәселесін шешуге арналған, себебі олар әрдайым ұзақ мерзімді қорғанысты қамтамасыз ете бермейді, әсіресе бірнеше рет жуғаннан кейін. Сонымен қатар, жабынды қолданудың кейбір технологиялары матаның ауа өткізгіштігі мен жайлылығы сияқты қасиеттерін нашарлатуы мүмкін.
Қойылған мақсатқа жету үшін жоба материалтану, нанотехнологиялар, тоқыма инженериясы, микробиология және автоматика саласындағы мамандардың білімдерін біріктіретін пәнаралық тәсілді пайдаланатын болады. Жоба аясында әдебиетке кең шолу жасауды, патенттік іздеуді және қолданыстағы шешімдерді салыстырмалы талдауды қамтитын озық технологияларды талдау және бейімдеу жүргізіледі. Бұл ең даму мүмкіндігі жоғары наноматериалдар мен жабындарды анықтауға мүмкіндік береді.
Алынған мәліметтер негізінде магнетронды бүрку сияқты әдістерді қолдана отырып жасалған наножабындары бар тоқыманың зертханалық үлгілері дайындалатын болады. Содан кейін максималды тиімділікке қол жеткізу үшін жабындылау параметрлерін сынау және оңтайландыру жүргізіледі. Әртүрлі жабындылау параметрлерінің соңғы өнімнің қасиеттеріне әсерін көп факторлы талдауға ерекше көңіл бөлінеді.
Жоба нәтижесінде беріктігі, қауіпсіздігі және ұзақ мерзімді белсенділігі тұрғысынан оңтайландырылған жаңа жоғары тиімді бактерицидті наножабындар жасалады деп күтілуде. Бұл зиянды микроорганизмдердің өсуін айтарлықтай төмендететін керемет бактерицидтік қасиеттері бар тоқыманы жасауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, әртүрлі тоқыма түрлеріне наножабындарды қолдану бойынша ұсыныстар әзірленеді және нақты жағдайларда сынау үшін бактерицидтік тоқыманың прототипі жасалады.
Жобаның мақсаты: Ұзақ уақыт бойы микробтарға қарсы тұратын, берік және маталарға зиян келтірмейтін жабындар жасау үшін әртүрлі әдістер мен материалдарды зерттеу. Жобаның икемді құрылымы тұрақты токпен магнетронды, жоғары жиілікті, реактивті бүрку және басқа да жабынды орнату әдістерін, сондай-ақ металл нанобөлшектер мен бірнеше элементті қосылыстар сияқты әртүрлі антимикробты агенттерді қолдануға мүмкіндік береді.
Жобаның күтілетін нәтижелері және алынған нәтижелері:
| Год |
Зерттеу бойынша алынған нәтижелері. |
|---|---|
|
2025 жыл |
Наножабындылау технологиялары саласындағы қолданыстағы заманауи шешімдердің артықшылықтары мен кемшіліктеріне салыстырмалы талдау жүргізіледі. Бұл талдау осы зерттеу үшін негізгі материалдар мен әдістерді таңдауды негіздеуге мүмкіндік береді. Салыстырмалы талдау нәтижесінде тоқымаға сенімді және ұзақ мерзімді бактерицидті әсер беретін наножабындарды әзірлеудің ең тиімді тәсілдері анықталады. Алынған нәтижелерді қорытындылайтын аралық ғылыми есеп дайындалады. |
| 2026 жыл |
Жабындардың құрылымдық тұтастығы, оның ішінде біртектілігі мен матамен адгезиясы мұқият зерттеледі. Магнетрондық бүрку арқылы бұл жабындарды орнатудың оңтайлы шарттары регрессиялық талдау және көпөлшемді тәжірибелер көмегімен анықталады. Аралық ғылыми есепте осы нәтижелер, сондай-ақ жабындардың бактерияға қарсы тиімділігінің талдауы құжатталады. |
| 2027 жыл |
Тоқыма прототиптері алдыңғы тәжірибелер барысында анықталған наножабындарды орнатудың оңтайлы процестерін пайдалана отырып жасалады. Бұл маталар бактерицидті қасиеттердің әр түрлі маталарда біркелкі түрде әсеріне көз жеткізу үшін мұқият тексеріледі. Зерттеу нәтижелерін, жабындау әдістерін және тоқыманың тиімділігін бағалау жөнінде қорытынды ғылыми есеп жасалады. |
02.06.2025
